Η Βορειοευρωπαϊκή Παράδοση ή αλλιώς Asatru (Έισατρου = πίστη στις θεότητες Έζιρ) ή Οντινισμός είναι μία σύγχρονη προσπάθεια να αναγεννηθεί η παλιά Νορβηγική Θρησκεία. Είναι ένας γενικός όρος πεποιθήσεων και πρακτικών που βασίζεται στην παλιά θρησκεία των Βορειοευρωπαϊκών λαών (Αγγλία, Σκανδιναβικές χώρες, Ισλανδία, Γερμανία).
Ο Οντινισμός θεωρείται ως ένα κλαδί του μεγάλου δέντρου που ονομάζεται «Νεοπαγανισμός». Είναι μία Παράδοση η οποία αναπτύχθηκε στις Βόρειες χώρες της Ευρώπης, πάρα πολλά χρόνια πριν. Η οποία στην πορεία των χρόνων χάθηκε, αλλά δε ξεχάστηκε. Είναι μία Παράδοση που και αυτή με τη σειρά της αναβίωσε και συνεχίζει δυναμικά.
Ας σημειωθεί όμως ότι πάρα πολλοί υποστηρικτές της προτιμούν να αποκαλούνται «Ειδωλολάτρες» παρά «Νεοπαγανιστές» και ότι βελτιώνουν την Παράδοσή τους «όχι απλά ως ένα κλαδί του Νεοπαγανιστικού δέντρου» αλλά ως ένα ξεχωριστό δέντρο. «Ειδωλολάτρες» σε σχέση με το χριστιανισμό, η εμφάνιση του οποίου έκανε στην άκρη τον Οντινισμό για πολλά χρόνια. Σε αντίθεση με τη Wicca, η οποία βαθμιαία εξελίχθηκε σε πολλές διαφορετικές παραδόσεις, η αναδόμηση της Βορειοευρωπαϊκής Παράδοσης βασίστηκε σε σωσμένα ιστορικά έγγραφα. Οι οπαδοί τη διατηρούν όσο το δυνατόν πιο κοντά της αυθεντικής θρησκείας των Νορβηγών.
Προτού ασχοληθούμε με τη σύγχρονη Βορειοευρωπαϊκή Παράδοση ας δούμε για αρχή τους μύθους στους οποίους στηρίχθηκε.
Χαμένη στην αρχαιότητα
Η προέλευση της νορβηγικής θρησκείας είναι χαμένη στην αρχαιότητα. Χρονολογείται από την προϊστορική εποχή και είναι σχεδόν άγνωστη. Ήταν μία θρησκεία που λατρευόταν από τους λαούς του Βορρά, όπως τους Βίκιγκς. Λαοί οι οποίοι δεν ασχολήθηκαν πολύ με το γράψιμο. Ούτε όμως ήταν και οι αιμοσταγείς όπως πιστεύεται. Ήταν λαοί που ασχολούνταν με τη γεωργία, το ψάρεμα και την κτηνοτροφία.
Τα περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε για τη θρησκεία αυτή προέρχονται από περιγραφές Λατίνων συγγραφέων, όπως ο Ιούλιος Καίσαρας (1ο αιώνα πΧ) και Τάκιτος (1ος αι μΧ), από περιγραφές πρώιμων χριστιανών ιεραποστόλων, και από αρχαιολογικά ευρήματα συμπεριλαμβανομένου λατρευτικών αντικειμένων, φυλαχτών.
Μύθοι
Ούτε η αρχαία βόρεια θρησκεία ούτε ο μοντέρνος οντινισμός βασίζεται ιδιαίτερα στα γραπτά κείμενα, αλλά οι νορβηγικοί μύθοι είναι σωσμένοι με εξαιρετικό τρόπο σε δύο ισλανδικά έπη, τα Έδα (Eddas).
Η πρώτη Έδα χρονολογείται από τον 12ο αιώνα μΧ, όταν ο Snorri Sturluson (1179-1241), ο Ισλανδός ποιητής, ιστορικός και πολιτικός ξαναέγραψε πολλούς νορβηγικούς μύθους με παραθέσεις από ποιήματα και επεξηγήσεις μυθολογικών σχημάτων λόγου. Ο σκοπός του ήταν να διασφαλίσει ένα εγχειρίδιο για ποιητές, έτσι ώστε να μη χανόταν η αρχαία παράδοση. Αυτό το εγχειρίδιο μυθολογίας είναι γνωστό ως Πεζή Έδα.
Το 1643 βρέθηκε ένα χειρόγραφο βιβλίο, γνωστό ως Codex Regius, σε μία φάρμα στην Ισλανδία, που περιλάμβανε ποιήματα για Θεούς και ήρωες. Η συλλογή αυτή συν μερικά άλλα ποιήματα από άλλα χειρόγραφα (όλα ανώνυμα), ονομάζεται Έμμετρη Έδα. Τα ποιήματα αυτά πρέπει να χρονολογούνται γύρω στο 800 μΧ και φαίνεται να έχουν γραφεί πριν τη χριστιανική εποχή στη Νορβηγία.
Ας δούμε λοιπόν με μία σύντομη ματιά τους μύθους στους οποίους στηρίζεται η Βορειοευρωπαϊκή Παράδοση..
Ξεκινώντας λοιπόν, βλέπουμε δύο οικογένειες θεοτήτων, τους Έζιρ (Aesir) -οι οποίοι είναι η οικογένεια των Θεών της φυλής, που αντιπροσωπεύουν την επιδεξιότητα, την τάξη και την αξιοπρέπεια του βασιλιά- και τους Βάνιρ (Vanir) – οι οποίοι αντιπροσωπεύουν την ευφορία της γης και τις δυνάμεις της φύσης. Σχετίζονται με τη φυλή αλλά δεν είναι μέρος της. Επίσης συναντούμε και τους Τζότναρ (Jotnar),οι γίγαντες που βρίσκονται σε ένα συνεχή πόλεμο με τους Θεούς. Αντιπροσωπεύουν το χάος και την καταστροφή. Στη μάχη του Ragnakor πολλοί Θεοί θα πεθάνουν, ο κόσμος θα έρθει σε ένα τέλος και θα αναγεννηθεί.
Δημιουργία του κόσμου: Όπως κάθε θρησκεία, έτσι και η νορβηγική έχει το δικό της μύθο για το πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος. Ένα ποίημα το Voluspa, περιλαμβάνει μία ιστορία για τη δημιουργία του σύμπαντος. Ανάμεσα από το Muspelheim (πύρινο και φωτεινό νότιο βασίλειο) και το Niflheim (υγρό και σκοτεινό βόρειο βασίλειο) υπήρχε ένα κενό διάστημα, το Ginnungigap. Η φωτιά και ο πάγος κινήθηκαν το ένα προς το άλλο. Όταν συγκρούστηκαν, το σύμπαν απέκτησε ζωή. Τα τρία αδέρφια ο Όντιν, ο Βιλι και ο Βε δημιούργησαν τον κόσμο από το σώμα ενός γίγαντα τον οποίο είχαν σφάξει και τους ανθρώπους από δύο δέντρα. Μία θεότητα, ο Ριγκ, επισκέφτηκε τη γη και δημιούργησε τις κοινωνικές τάξεις.
Κι έτσι ο κόσμος διαιρέθηκε σε τρία μέρη: το Asguard –το μέρος των Θεών-, το Midguard –η περιοχή των ανθρώπων- και το Outguard- το μέρος των Γιγάντων.
Το τέλος του κόσμου: Το Ragnarok είναι κάτι αντίστοιχο με τη χριστιανική Αποκάλυψη. Περιλαμβάνει μία μεγάλη μάχη ανάμεσα στου Θεούς και τους Γίγαντες. Σε αντίθεση με την Αποκάλυψη, οι προφητείες εδώ είναι πολύ συγκεκριμένες: τα γεγονότα που οδηγούν στη μάχη, τη στιγμή της μάχης, ποιος θα σκοτώσει ποιον κλπ. είναι όλα γνωστα. Οι λύκοι θα φάνε το φεγγάρι και τον ήλιο.. Τα αστέρια θα σταματήσουν τα λάμπουν. Τα βουνά θα πέσουν. Τα δέντρα θα ξεριζωθούν. «Αναθυμιάσεις με δυσάρεστη μυρωδιά και φλόγες θα ξεσπάσουν, καίγοντας τον ουρανό με φωτιά. Η γη θα βυθιστεί μέσα στη θάλασσα.» Οι πλειονότητα των θεών θα πεθάνει. Μόνο μία γυναίκα και ένας άντρας, Lifthrasir and Lif, θα επιζήσουν. Οι απόγονοί τους σταδιακά θα γεμίσουν ξανά τον κόσμο και θα ζήσουν με ειρήνη.
Στη νορβηγική μυθολογία συναντούμε πάρα πολλά πνεύματα –είτε νεκρών είτε ζωντανών ανθρώπων- και ανιμιστικά πνεύματα –ξωτικά και νάνοι. Οι ψυχές των νεκρών δε κατέληγαν όλες στο ίδιο σημείο. Άλλες φορές οι νεκροί άλλαζαν μορφή σε φυτά ή ζώα, και άλλες φορές πήγαιναν στον Κάτω Κόσμο ή αλλιώς Χελ (Hel). Aπό εκεί προέρχεται και η αγγλική λέξη Hell, που σημαίνει Κόλαση.
Οι ήρωες όμως που είχαν ξεχωρίσει για την ανδρεία και το θάρρος τους πήγαιναν στη Βαλχάλα, την ουράνια κατοικία του Όντιν, με τη συνοδεία και βοήθεια των Βαλκυριών (οι Βαλκυρίες ήταν κόρες του Όντιν).
Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά στο Κοσμικό Δέντρο (Yggdrasil), που αποτελούσε τον άξονα του κόσμου. Οι ρίζες του στήριζαν τη γη, ο κορμός του περνούσε από το κέντρο της γης και τα κλαδιά του εκτείνονταν στον ουρανό και κρέμονταν μαζί με τα αστέρια. Κάτω από τις ρίζες του κατοικούσαν οι τρεις Νόρνες, οι θεές της μοίρας.
Σύμφωνα με τους μύθους, ο Όντιν προκειμένου να αποκτήσει τη γνώση των ρούνων κρεμάστηκε από το Κοσμικό Δέντρο για εννιά ολόκληρες νύχτες πληγωμένος με μία λόγχη.
Παρακμή και αναγέννηση
Η αιτία της παρακμής της νορβηγικής θρησκείας ήταν η εμφάνισης μιας νέας θρησκείας, του Χριστιανισμού. Η Αγγλοσαξωνική Αγγλία προσηλυτίστηκε από τον Χριστιανισμό κατά τον 7ο αιώνα μ.Χ. και μία μία οι χώρες άρχισαν να ξεχνούν την Παράδοσή τους. Η Ισλανδία ήταν μία από τις τελευταίες χώρες που των Βόρειων χωρών που εκχριστιανίστηκε, γύρω στο 1000 μΧ. Το κύριο κίνητρο τους ήταν οικονομικό. Έκτοτε τα ίχνη της χάθηκαν μέχρι να κάνει την εμφάνισή της στις αρχές του 1970 με τη βοήθεια του Ισλανδού Sveinbjorn Beinteinsson (1924 – 1993), ο οποίος και συνέβαλε θετικά στην αναγνώριση της Βορειοευρωπαϊκής Παράδοσης ως νόμιμης θρησκείας το 1973.
Από τις αρχές του 1970 η θρησκεία αυτή πέρασε σε μία περίοδο ραγδαίας ανάπτυξης τόσο στις Βόρειες χώρες όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Ο Beinteinsson ήταν ένα κτηματίας και ιερέας της θρησκείας, που έγραψε ένα βιβλίο ισλανδικού ομοιοκατάληκτου έπους το 1945. Το 1972 έκανε επίσημη αίτηση στην ισλανδική κυβέρνηση για να αναγνωρίσει την Íslenska Ásatrúarfélagið (ισλανδική αδερφότητα της Έζιρ πίστης) ως ένα νόμιμο θρησκευτικό σωματείο. Το 1973 έγινε δεκτό το αίτημά του και από τότε ακολούθησε και η Δανία και η Νορβηγία.
Παρόμοιες κοινότητες ιδρύθηκαν και στις Η.Π.Α. και Αγγλία την ίδια περίοδο, δίχως η μία να γνωρίζει την ύπαρξη της άλλης. Αυτό έδειχνε ότι «ο Όντιν έψαχνε για ακόμη μια φορά λατρευτές του».
Η Βορειοευρωπαϊκή Παράδοση προσελκύει ελεύθερους στοχαστές που θέλουν να εκφράσουν την πνευματικότητά τους άμεσα και με τρόπο ευθύ. Όπως συμβαίνει με κάθε νεοπαγανιστική θρησκεία, έτσι και η Έισατρου δίνει την ευκαιρία στους υποστηρικτές της να γνωρίσουν τις ρίζες τους και να έρθουν σε επαφή με τη Φύση.
Γιορτές της Βόρειας Παράδοσης
Όπως γενικά συμβαίνει με τις Παγανιστικές Παραδόσεις έτσι και οι γιορτές της Βορειοευρωπαϊκής Παράδοσης σχετίζονται με την πορεία του ήλιου κατά τη διάρκεια του Έτους. Το σκανδιναβικό έτος ξεκινά στις 21 Νοεμβρίου με το χειμερινό ηλιοστάσιο, ημέρα που ονομάζεται Νύχτα της Μητέρας.
Οι γιορτές της Έισατρου είναι οχτώ και ονομάζονται Blots. Βlot είναι μία νορβηγική λέξη που σημαίνει Ευλογία (μάλιστα μπορεί να συνδέεται με τη λέξη blood) και είναι το κυρίως στήριγμα των τελετουργικών της Βορειοευρωπαϊκής Παράδοσης. Αυτές είναι οι εξής:
• Το Yule (χειμερινό ηλιοστάσιο) στις 21 Δεκεμβρίου
• Το Disfest στις 31 Ιανουαρίου
• Την Ostara (εαρινή Ισημερία) στις 21 Μαρτίου
• Την Valpurgis (Παραμονή Πρωτομαγιάς) στις 30 Απριλίου
• Το Midsummer (Μεσοκαλόκαιρο / Θερινό Ηλιοστάσιο) στις 21 Ιουνίου
• Το Freysfest στις 31 Ιουλίου
• Το Fallfest (Φθινοπωρινή Ισημερία) στις 23 Σεπτεμβρίου
• Το Winter Nights (Χειμωνιάτικη Νύχτα) στις 31 Οκτώβρη
Οι ιερείς που τελετουργούν ονομάζονται Gothi ενώ οι ιέρειες ονομάζονται Gythia. Οι ακόλουθοι της Παράδοσης προσφέρουν υδρόμελο (ποτό φτιαγμένο με μέλι), μπύρα ή μηλίτη στους Θεούς. Το υγρό είναι αφιερωμένο στους Θεούς, οι λατρευτές πίνουν μία μερίδα και το υπόλοιπο το χύνουν ως προσφορά.
Στη παλιά Παράδοση υπήρχε και μία ιέρεια γνωστή ως βόλβα (volva), η οποία είχε μαντικές ιδιότητες. Επισκεπτόταν σπίτια, προφήτευε το μέλλον των παιδιών και έδινε χρησμούς.
Κατά τη διάρκεια του έτους διεξάγονται και άλλα Blots για ιδιαίτερα γεγονότα, όπως για κάποιο γάμο. Εκτός από τα Blot υπάρχουν και άλλου είδους τελετές, τα Sumbel, τα οποία είναι ένα είδος τυποποιημένης θρησκευτικής πρόποσης.
Εννιά Ηθικές Αρχές
(Nine Noble Virtues)
Οι εννιά ηθικές αρχές είναι μία λίστα από ηθικά γνωρίσματα τα οποία υιοθετήσαν οι σύγχρονοι οπαδοί της Βορειοευρωπαϊκής Παράδοσης. Πρόκειται για κάποιες ηθικές αρετές που αποτελούν κατευθυντήρια πορεία για την καθημερινή ζωή: το κουράγιο, η εντιμότητα, η αλήθεια, η αφοσίωση, η φιλοξενία, η πειθαρχία, η εργατικότητα, η αυτοδυναμία και η εγκαρτέρηση.
Με το κουράγιο αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες τις ζωής και χωρίς αυτό τίποτε άλλο δε μπορεί να επιτευχθεί. Πιστεύουν ότι πρέπει να είναι ειλικρινείς και αληθινοί σε ό, τι είναι και επιμένουν να ενεργούν με εντιμότητα παρά με φτήνια.
Μεγάλη βαρύτητα δίνουν στη φιλοξενία. Η απομόνωση και η μοναξιά τους σύγχρονου τρόπου ζωής δεν είναι απαραίτητη. Η επιθυμία στο να μοιράζεται κανείς ότι έχει με το συνάνθρωπό του, ιδιαίτερα με τους ταξιδευτές, είναι μια σημαντική πτυχή της ζωής τους. Κατά παράδοση μάλιστα η οικοδέσποινα προσφέρει υδρομέλι στους φιλοξενούμενους.
Ακόμη και στην εποχή μας δείχνουν μεγάλη αφοσίωση. Είναι ειλικρινείς στην πίστη τους και στις αξίες τους, όπως οι οικογενειακοί δεσμοί. Τα μέλη των κοινοτήτων της Βόρειας Παράδοσης (kindred) έχουν πολύ στενές σχέσεις και αμοιβαία προστασία σε κάθε στιγμή και σε οποιαδήποτε ανάγκη, ακόμη και αν η κοινότητα αυτή διαλυθεί. Η ευθύνη αυτή μάλιστα έχει και έναν δικό της όρο που την περιγράφει: troth.
Θεότητες
Η βασικές θεότητες της Νορβηγικής Θρησκείας και της Βόρειας Παράδοσης είναι τέσσερις:
• Ο Όντιν (Odin), ο Πατέρας των Πάντων. Εμφανίζεται και με άλλα ονόματα: Woden στα Αγγλικά, Wodan στα Ολλανδικά, Wotan στα Γερμανικά. Είναι ο θεός της μαγείας, της ποίησης, του πλούτου και των νεκρών. Βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση της γνώσης. Είναι ο σύζυγος της Φρίγκας και αποκτά πολλά παιδιά (όπως και οι Βαλκυρίες). Είναι ο κύριος της Βαλχάλα. Ο Θεός που αλλάζει μορφές και μεταμορφώνεται σε γεράκι και λύκο. Γνωστός επίσης και ως ο Μονόφθαλμος Θεός, επειδή προκειμένου να αποκτήσει τη Γνώση από την Πηγή του Μιμίρ, θυσίασε το ένα του μάτι.
• Ο Θορ (Thor), ο Θεός του Κεραυνού. Και αυτός ο Θεός εμφανίζεται με άλλες ονομασίες: Thunor στα Αγγλικά, Donar στα Ολλανδικά, Donner στα Γερμανικά. Γιος του Όντιν και σύζυγος της Σιφ. Είναι ο Θεός που χειρίζεται το σφυρί, ελέγχει τον καιρό και προστατεύει το νόμο και την κοινότητα. Παρ’όλη την επιβλητική του εμφάνιση έχει γίνει πιο διάσημος από τον Όντιν, επειδή –σε αντίθεση με τον Όντιν- δεν απαιτούσε ανθρωποθυσίες.
• Φρίγκα (Frigga), η Βασίλισσα των Θεών και γυναίκα του Όντιν. Εμφανίζεται και ως Frigg (σκανδιναβικά), Fricg στα Αγγλικά, Fricka στα Γερμανικά. Το όνομά της σημαίνει «Αγαπημένη». Είναι η προστάτιδα της μητρότητας και του γάμου. Η Θεά του έρωτα και της γονιμότητας. Συνδέεται έμμεσα με τη μαγεία και γνωρίζει τη μοίρα των πάντων. Σε ορισμένους μύθους φημολογείται ότι είχε συνάψει σχέσεις και με τα δύο αδέρφια του Όντιν.
• Φρέγια (Freyja), η Θεά της Γης και του Έρωτα. Εμφανίζεται και ως Frija στα Ολλανδικά, Freia στα Γερμανικά, Freo στα Αγγλικά. Ταυτίζεται αρκετές φορές με τη Φρίγκα, η επικρατέστερη άποψη όμως είναι ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές Θεές. Θεά της γονιμότητας, βασίλισσα του ουρανού και της Γης. Το όνομά της σημαίνει «Κυρία». Συνδεόταν με τον έρωτα και το σεξ, και ο σύζυγός του Φρέι (Freyr) μερικές φορές έπαιρνε μορφή φαλλού. Η ίδια ήταν Βαλκυρία και ηγέτιδα των Βαλκυριών. Είχε τον τίτλο Βάλφρεϊα.
Άλλες θεότητες:
• Λόκι (Loki), ο Θεός της Αταξίας. Είναι Θεός της οικογένειας Έζιρ, αλλά αν τον συμφέρει μπορεί να γίνει και εχθρός τους. Συνδέεται με τη φωτιά και τη μαγεία.
• Φρέυ (Freyr), o Θεός του ήλιου και της βροχής, αρχηγός των Θεών που σχετίζονται με τη γονιμότητα. Αδελφός της Φρίγκας.
• Νιορντ (Njord), o Θεός των ανέμων και της θάλασσας. Πατέρας της Φρίγκας και του Φρέυ.
• Χόλντα (Holda), η τριαδική Θεά. Μία όχι και τόση γνωστή Θεά, έχει ωστόσο εμπνεύσει πολλούς λατρευτές της Παράδοσης. Στη Σκανδιναβία ήταν γνωστή με το όνομα Hulda, και το όνομά της γλωσσολογικά σχετίζεται με τη λέξη Hel, τη γη των Νεκρών. Χαρακτηρίζεται επίσης η Θεά των Νεκρών.
• Τιρ (Tyr), ο Θεός του πολέμου, της θυσίας και τη δικαιοσύνης. Είναι ο πιο ατρόμητος από τους Θεούς και εμπνέει το κουράγιο και τον ηρωισμό στη μάχη.
Πηγή: www.artofwise.gr
Πηγή: www.artofwise.gr
