Thursday 31 July 2014

8 ερωτήσεις αυτογνωσίας


Αν δεν ρωτούσαμε στη ζωή αυτή, δεν θα παίρναμε απαντήσεις, αλλά ούτε θα μαθαίναμε καινούργια πράγματα. «Η ζωή είναι γεμάτη αλλαγές, ανατροπές, εκπλήξεις», λέει η διακεκριμένη βρετανίδα ψυχολόγος Emma Kenny. Και προσθέτει: «Όσο είμαστε νέοι μας αρέσει να δοκιμάζουμε καινούργια πράγματα, να βιώνουμε νέα συναισθήματα, να πειραματιζόμαστε με το διαφορετικό, να αλλάζουμε όνειρα και φιλοδοξίες. Μεγαλώνοντας όμως κουραζόμαστε και σταματάμε να παίρνουμε τη “συναισθηματική μας θερμοκρασία”. Η ρουτίνα, η επανάληψη, η κούραση και οι ευθύνες δεν μας βοηθούν να νιώσουμε τον παλιό μας αυθορμητισμό, να αφεθούμε στο καινούργιο, στην έκπληξη. Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάμε πως για ισορροπημένες σχέσεις και για μια ισορροπημένη γενικά ζωή, ανεξάρτητα από την ηλικία, είναι απαραίτητη η συνεχής ανατροφοδότηση του εαυτού μας. Η ανατροφοδότηση αυτή μπορεί να προέρχεται από ανθρώπους αλλά και δραστηριότητες που μας κάνουν να αισθανόμαστε χαρούμενοι. Επίσης, είναι χρήσιμο να μπορούμε να νοηματοδοτούμε τη ζωή μας ανάλογα με τη φάση στην οποία βρισκόμαστε κάθε φορά. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, για να βρούμε πάλι την όρεξή μας για ζωή, δεν έχουμε παρά να θέσουμε κάποιες απλές ερωτήσεις στον εαυτό μας. Κάποιες ερωτήσεις που αν τις απαντούσαμε θα άλλαζε όλη μας η ζωή».

1. Ζω για να δουλεύω ή δουλεύω για να ζω;

Η ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και την προσωπική ζωή είναι το «κλειδί» για το πώς αντιλαμβανόμαστε τη ζωή. Αν, δηλαδή, θέλουμε περισσότερη ζωή και λιγότερη δουλειά ή τουλάχιστον αυτά τα δύο κινούνται στα ίδια επίπεδα, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Από την άλλη, υπάρχουν και περίοδοι στη ζωή όπου η δουλειά λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά, οπότε εξαρτάται από το πώς νιώθουμε την εκάστοτε περίοδο. Οι ειδικοί πάντως μας επισημαίνουν πως η σωστή ισορροπία είναι 8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ξεκούραση (ύπνος και σιέστα) και 8 ώρες ελεύθερος χρόνος. Όσοι κυμαίνονται σε αυτές τις αναλογίες, μάλλον βρίσκονται σε καλό δρόμο. Ωστόσο, ακόμα και στην περίπτωση που αυτή η ιδανική ισορροπία δεν είναι εφικτή για ορισμένους, καλό θα είναι τουλάχιστον να φροντίζουμε να περνάμε ποιοτικό χρόνο με τους σημαντικούς άλλους που υπάρχουν στη ζωή μας. Αυτοί μπορεί να είναι οι φίλοι μας, ο σύντροφός μας, τα παιδιά μας ή και όλοι αυτοί μαζί. Άλλωστε, τις προτεραιότητες θα πρέπει να τις θέτουμε μόνοι μας.

2. Μου αρέσει ο εαυτός μου;

Η ερώτηση αυτή είναι κάπως δύσκολη, γιατί το αν αγαπάμε τον εαυτό μας εξαρτάται από πολλές και διαφορετικές παραμέτρους. Οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι αρέσουμε στον εαυτό μας όταν αρέσουμε στους άλλους. Αυτό, αν και δεν είναι αξίωμα, έχει μια δόση αλήθειας, μια που οι άλλοι έτσι κι αλλιώς αποτελούν έναν καθρέφτη του εαυτού μας. Ιδανικά θα θέλαμε να είμαστε αυτό που θα θέλαμε να είναι και οι άλλοι (δηλαδή αυτοί που αγαπάμε) και -ιδανικά και πάλι- θα θέλαμε να φροντίζουμε τους άλλους έτσι όπως θα θέλαμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας. Βέβαια, για να το συνειδητοποιήσουμε αυτό, χρειάζεται εξάσκηση. Ας πούμε ότι φτιάχνουμε ένα κέικ, ότι πετυχαίνουμε άψογα μια άσκηση γιόγκα ή μαθαίνουμε ένα πρόγραμμα στο κομπιούτερ. Και τα τρία αυτά πράγματα χρειάζονται εξάσκηση. Αυτό συμβαίνει και με την ενδοσκόπηση. Πρέπει συνεχώς να κοιτάζουμε μέσα μας, αλλά και έξω από εμάς, για να κατανοήσουμε διάφορα πράγματα. Ας υποθέσουμε ότι συναντάμε έναν καρδιακό μας φίλο ή μια κολλητή μας στον δρόμο και εκείνη αρχίζει να αναλύει τι σκέφτεται για εμάς. Πώς θα νιώθαμε και τι θα απαντούσαμε στις αδιάκριτες ερωτήσεις της; Θα νιώθαμε άβολα επειδή μας λέει άκομψες αλήθειες, θα την ακούγαμε με προσοχή και χωρίς θυμό ή θα θυμώναμε πολύ μαζί της; Αυτό το τεστ μπορούμε να το κάνουμε κάθε φορά που αναρωτιόμαστε αν μας αρέσει ο εαυτός μας. Θα μας βοηθήσει να κάνουμε συχνά ενδοσκόπηση, να κατανοούμε τις αντιδράσεις μας και τέλος να προβάλλουμε την εκδοχή του εαυτού μας που μας αρέσει. Και ναι, αυτή η εκδοχή είναι η καλύτερη.

3. Για ποιο πράγμα (ή πρόσωπο) θα έδινα μάχη;

Το να είμαστε ξεκάθαροι για τους ανθρώπους, το περιβάλλον και τις αιτίες που αγωνιζόμαστε είναι ενδεικτικό του ότι έχουμε αξίες. Και όπως μας διαβεβαιώνουν οι ειδικοί, το να αναγνωρίζουμε τις αξίες μας είναι ένα από τα «κλειδιά» της ευτυχίας. Ας αναρωτηθούμε πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς κάποια πράγματα. Χωρίς φίλους, χωρίς μια πολιτική πεποίθηση, χωρίς ένα υπέροχο ζευγάρι παπούτσια (που κουραστήκαμε πολύ να αποκτήσουμε). Και μετά ας προσπαθήσουμε να αποδείξουμε στον εαυτό μας ότι δεν τα χρειαζόμαστε. Είναι μια πολύ καλή άσκηση που μπορούμε να κάνουμε πολύ συχνά. Παραλείποντας τα πράγματα ή τα πρόσωπα που δεν θα αγωνιζόμασταν γι’ αυτά, θα έχουμε πολύ περισσότερο χρόνο για να αφοσιωθούμε σε αυτά που τελικά μας κάνουν ευτυχισμένους. Δηλαδή την οικογένεια και τους φίλους.

4. Μήπως έχω την τάση να γενικεύω;

Όταν βλέπουμε κάποιους ανθρώπους να τα πηγαίνουν καλά στη ζωή τους, ενώ εμάς μας πηγαίνουν κάποια πράγματα στραβά, τότε νιώθουμε πως κάτι δεν κάνουμε καλά. Στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό. Δεν υπάρχουν άνθρωποι που η ζωή τους είναι πάντα ρόδινη, ούτε βέβαια άνθρωποι που πέφτουν πάντα από καταστροφή σε καταστροφή. Το πρόβλημα είναι ότι γενικεύουμε ένα γεγονός. Δεν μπορεί μια μέρα να είναι ζεστή κι εμείς να γενικεύουμε ότι βαρεθήκαμε τον καύσωνα. Στην πραγματικότητα, η γενίκευση είναι μια κακή συνήθεια που το μόνο που μας αποφέρει είναι να χαλάει τη διάθεσή μας. Δεν πήραμε την προαγωγή που περιμέναμε; Ε, δεν πειράζει! Αυτή η μέρα δεν είναι η πιο δυστυχισμένη της ζωής μας. Είναι μια στιγμή από ολόκληρη τη ζωή μας. Σε ένα χρόνο ή σε 2 μήνες δεν θα σημαίνει τίποτε για εμάς. Αν αντιμετωπίζουμε τη ζωή περισσότερο στωικά παρά μελοδραματικά, θα μπορέσουμε πιο εύκολα να εστιάσουμε στο επόμενο δημιουργικό μας βήμα. Ας επιτρέψουμε, λοιπόν, στον εαυτό σας ακόμα και να αποτύχει κάποιες φορές, έχουμε αυτό το δικαίωμα. Αν το αποδεχτούμε, τότε θα είναι πιο εύκολο να προχωρήσουμε παρακάτω.

5. Ακούω πραγματικά τους άλλους;

Όλοι θεωρούμε τους εαυτούς μας πολύ καλούς ακροατές, στην πραγματικότητα όμως αφήνουμε τους άλλους να μιλήσουν προκειμένου να βρούμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τον εαυτό μας. Οι αληθινά καλοί ακροατές δεν συγκεντρώνονται απλώς σε αυτό που τους λέει ο συνομιλητής τους, αλλά σκέφτονται και πάνω σε αυτό που τους λέει. Και μόνο όταν ακούσουμε και μπούμε στο πρόβλημα του άλλου θα μπορέσουμε να είμαστε αντικειμενικοί μαζί του. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που κάποιος μας αναλύει ένα θέμα του, καλό είναι να μη σχεδιάζουμε την απάντησή μας την ώρα που μιλάει, αλλά να εστιάσουμε απλώς την προσοχή μας σε αυτό που μας λέει. Η ψιλοκουβέντα είναι πάντα χαλαρωτική, αλλά αν από μια συζήτηση κάποιος βγάλει ένα χρήσιμο συμπέρασμα για εκείνον, αυτό θα είναι αληθινά βοηθητικό. Ούτως ή άλλως, πολλοί άνθρωποι αυτό που πραγματικά έχουν ανάγκη δεν είναι να λάβουν κάποια οδηγία για το τι να κάνουν, αλλά κάποιον να τους ακούσει αληθινά και να τους συναισθανθεί. Αυτό από μόνο του μπορεί να καταστεί βοηθητικό και ανακουφιστικό. Όπως είπε άλλωστε και ο διάσημος δημοσιογράφος και «γκουρού» της συνέντευξης Λάρι Κινγκ: «Κανείς δεν έμαθε μιλώντας. Όλοι έμαθαν ακούγοντας».

6. Μήπως πληγώνω τους άλλους;

Η αλήθεια είναι πως οι άνθρωποι με υψηλά στάνταρ έχουν την τάση να είναι επικριτικοί με τους άλλους όταν εκείνοι δεν πληρούν τις προσδοκίες τους. Όταν κάποια στιγμή συνειδητοποιούμε ότι περιμένουμε από τους άλλους πολλά και εκείνοι δεν τα καταφέρνουν, ας σκεφτούμε πως κάποιοι άνθρωποι κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, απλώς το δικό τους «καλύτερο» δεν είναι αυτό που θεωρούμε εμείς καλύτερο. Αυτό θα μας βοηθήσει να μη γινόμαστε επικριτικοί και σκληροί και να αποδεχτούμε τους άλλους. Επιπλέον, σε αυτή την περίπτωση θα ήταν χρήσιμο να μην ξεχνάμε και τα δικά μας αδύναμα σημεία, αφού είμαστε άνθρωποι και όλοι αναπόφευκτα έχουμε κάποια. Τότε ίσως καταφέρουμε να είμαστε λιγότερο απαιτητικοί με τους γύρω μας. Βέβαια, το «κλειδί» πίσω από όλα αυτά βρίσκεται στο να είμαστε σε πραγματική επαφή με τα συναισθήματά μας, ούτως ώστε να είμαστε σε θέση να ξεχωρίζουμε τι πραγματικά μας ενοχλεί και σε ποιο βαθμό.

7. Ποιος είναι ο πιο τυχερός άνθρωπος που γνωρίζω;

Όλοι μας ανεξαιρέτως γνωρίζουμε έναν τουλάχιστον άνθρωπο που (πιστεύουμε ότι) έχει τα πάντα. Έχει υπέροχο σπίτι, τέλεια δουλειά, ευτυχισμένη οικογένεια. Τυχερός, ε; Στην πραγματικότητα όχι! Τα καλά πράγματα που μας συμβαίνουν στη ζωή συνήθως είναι αποτέλεσμα σωστής στρατηγικής. Για παράδειγμα, ο σωστός σχεδιασμός και το πλάνο είναι που μας βοηθούν να αποφύγουμε τα λάθη. Αλλά πέρα από τον σχεδιασμό, η επιτυχία, μας βεβαιώνουν οι ειδικοί, οφείλεται και στη θετική διάθεση. Στην ψυχολογία είναι αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν «αυτοεκπληρούμενη προφητεία». Δηλαδή, η αρνητική διάθεση που μπορεί να έχουμε εξαρχής απέναντι σε κάτι, τελικά μας οδηγεί υποσυνείδητα να πράξουμε με τρόπο που θα επιβεβαιώσει την αρχική μας αρνητική πρόβλεψη. Για παράδειγμα, αν πιστεύουμε ότι ο σύντροφός μας έχει κουραστεί από τη σχέση μας και θέλει να χωρίσουμε, μπορεί να του συμπεριφερόμαστε άσχημα, νευρικά ή με ζήλεια και τελικά να θελήσει όντως να χωρίσουμε. Άλλωστε, έρευνες μας λένε ότι οι άνθρωποι με αρνητική διάθεση σπάνια πετυχαίνουν τους στόχους τους. Αντίθετα, οι αισιόδοξοι σχεδόν πάντα. Γι’ αυτό, όταν μας τυχαίνουν άσχημα συμβάντα, ας μην προσκολληθούμε σε αυτά. Ας τα μετατρέψουμε σε κίνητρο για το επόμενο βήμα μας.

8. Πόσο δυνατός είμαι για να κάνω την αυτοκριτική μου;

Συχνά, όταν κάτι πάει λάθος, από ένστικτο περισσότερο, αρχίζουμε να κατηγορούμε τους άλλους. Είναι μια συνήθεια που την έχουμε από την παιδική ηλικία. Και βέβαια όταν είμαστε παιδιά δικαιολογείται. Αλλά ως ενήλικοι θα πρέπει να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις. Όταν δεν αντιμετωπίζουμε τα λάθη μας, δεν μαθαίνουμε ποτέ από αυτά. Είναι πολύ τίμιο και γενναίο να μπορούμε να πούμε: «Ήταν δική μου ευθύνη και έκανα λάθος». Όταν μαθαίνουμε από τα λάθη μας, ουσιαστικά πηγαίνουμε ένα βήμα μπροστά, γιατί την επόμενη φορά που θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια δύσκολη κατάσταση θα μπορέσουμε να πάρουμε τη σωστή απόφαση. Το σημαντικό, λοιπόν, είναι να αναλαμβάνουμε την προσωπική μας ευθύνη, αλλά πάντα στον βαθμό που μας αναλογεί. Για να το πετύχουμε αυτό, είναι απαραίτητη η συνεχής ενδοσκόπηση, ώστε να είμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας. Αν το καταφέρουμε αυτό, τότε θα μπορούμε να είμαστε οι αντικειμενικοί κριτές του εαυτού μας, θα αναγνωρίζουμε τόσο τα δυνατά όσα και τα λιγότερο δυνατά μας σημεία και θα υπάρχει η δυνατότητα βελτίωσης.


Συνέχεια. . . »

Wednesday 30 July 2014

Βίντεο: Pet Shop - Ταινία Μικρού Μήκους

Η ταινία μικρού μήκους του Μιχαήλ-Γαβριήλ Ζενέλη αποκαλύπτει πιο λεπτές διαστάσεις του ρατσισμού και την τάση του ανθρώπου να κρίνει επιφανειακά τα πλάσματα που τον περιβάλλουν.

Η ταινία αυτή μιλά, από τη μια πλευρά, για ένα αγόρι που φυλάει λεφτά, ώστε να αγοράσει ένα κατοικίδιο. Από την άλλη πλευρά, είναι μια ταινία σχετικά με την κοινωνία η οποία θέτει την εμφάνιση ανώτερα από το περιεχόμενο, κοστολογώντας την ανάλογα.



Συνέχεια. . . »

Tuesday 29 July 2014

Δαίδαλος


Ο Δαίδαλος είναι ένας από τους σημαντικότερους ήρωες της Αττικής. Γιος του Μητίονα και της Ιφινόης, ήταν ίσως ο καλύτερος και πιο ξακουστός τεχνίτης του αρχαίου κόσμου. Είχε θαυμαστές ικανότητες στην αρχιτεκτονική, στη γλυπτική, αλλά ήταν και πολύ μεγάλος εφευρέτης. Κατά μία εκδοχή, αυτές τις θαυμαστές τέχνες τις έμαθε από την ίδια την Αθηνά, και κατά άλλη, από τον μεγαλύτερο τεχνίτη και εφευρέτη, τον Ήφαιστο, ο οποίος, όπως λέγεται, ήταν μακρινός πρόγονός του. 


Ο Δαίδαλος ήταν ο πρώτος που φιλοτέχνησε αγάλματα θεών, αλλά συνάμα επινόησε και πολλά εργαλεία και μηχανήματα που σχετίζονται με αυτές τις τέχνες, όπως το τσεκούρι, το νήμα της στάθμης, το τρυπάνι. Ανέπτυξε την τέχνη της αγαλματοποιίας σε τέτοιο βαθμό, που όσοι έβλεπαν τα έργα του νόμιζαν πως αυτά μπορούσαν να δουν και ότι θα έπρεπε να τα δέσουν, γιατί θα μπορούσαν ακόμα και να κινηθούν. Εξάλλου, ήταν ο πρώτος που έβαλε μάτια στα αγάλματα και χώρισε τα χέρια και τα πόδια από το σώμα, τα οποία, μέχρι τότε, ήταν κολλημένα πάνω σε αυτό. Λέγεται μάλιστα ότι κάποια νύχτα ο Ηρακλής αποκεφάλισε ένα από τα αγάλματα του Δαίδαλου στην Κόρινθο, νομίζοντας ότι είχε να κάνει με έναν πραγματικό εχθρό. 


Στο Δαίδαλο αποδίδεται επίσης η εφεύρεση των ιαματικών λουτρών, της τεχνητής λίμνης, του πανιού που χρησιμοποιείται στη ναυσιπλοΐα, καθώς και ένα είδος σάουνας. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι επρόκειτο για μια σπηλιά με φωτιές, στην οποία όσοι έμπαιναν, χωρίς βέβαια να καίγονται, αισθάνονταν πολύ όμορφα και θεραπεύονταν από διάφορες ασθένειες. 


Ο Δαίδαλος είχε έναν ανιψιό από την αδελφή του την Πέρδικα, τον Τάλο, ο οποίος μαθήτευε κοντά του. Ο Τάλως ήταν και αυτός πολύ έξυπνος και εφευρετικός, πολυτάλαντος, και παρά το νεαρό της ηλικίας του, πολλές φορές, κατάφερνε να ξεπεράσει το δάσκαλό του. Ο Τάλως, παιδί ακόμα, κατασκεύασε τον κεραμικό τροχό κι επινόησε το διαβήτη και τον τόρνο. Επίσης επινόησε το πριόνι, παρατηρώντας τα δόντια ενός φιδιού. Ο Δαίδαλος κυριεύτηκε από μεγάλη ζήλια για τον πολυτάλαντο ανιψιό του και, μια μέρα, προφασιζόμενος ότι θα του έδειχνε την πόλη της Αθήνας, τον πέταξε από την Ακρόπολη. Την ώρα που τον έθαβε, κάποιοι περαστικοί τον είδαν και όταν τον ρώτησαν τι κάνει, τους είπε ότι είχε σκοτώσει ένα μεγάλο φίδι, το οποίο έθαβε εκείνη τη στιγμή. Γρήγορα όμως τον ανακάλυψαν και τον καταδίκασαν σε εξορία. 


Ο Δαίδαλος αρχικά πήγε σ’ ένα δήμο κοντά στην Αττική, οι κάτοικοι του οποίου ονομάστηκαν αργότερα Δαιδαλίδες, από το όνομά του. Κατά μία άλλη εκδοχή, το όνομα Δαίδαλος και Δαιδαλίδες προέρχεται από τα δαίδαλα, τα ξυλόγλυπτα που έφτιαχναν στην Κρήτη. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτήν την εκδοχή, οι Δαιδαλίδες δεν ήταν απόγονοι του Δαίδαλου αλλά ξυλογλύπτες, και αργότερα, με την εξέλιξη αυτής της τέχνης, μαρμαρογλύπτες και αγαλματοποιοί. 


Από τους Δαιδαλίδες λέγεται ότι καταγόταν και ο Σωκράτης με τον πατέρα του, ως λιθοξόοι και αγαλματοποιοί. 


Αργότερα ο Δαίδαλος, μη μπορώντας να μείνει άλλο στην Αττική, κατέφυγε στην Κρήτη, στο παλάτι του βασιλιά Μίνωα. Η φήμη του, ως μεγάλου καλλιτέχνη και εφευρέτη, είχε φτάσει στην Κρήτη πολύ πριν απ’ αυτόν. Έτσι, ο Μίνωας τον δέχτηκε με τιμές και πολύ σύντομα έγιναν φίλοι. 


Ο Δαίδαλος έζησε στην Κρήτη πολύ καιρό, φτιάχνοντας πολυτελή ανάκτορα, διακοσμημένα με αγάλματα, βωμούς, λουτρά, θέατρα, που όμοιά τους δεν υπήρχαν. Αξιοσημείωτη είναι και η κατασκευή του λαβυρίνθου, όπου ήταν φυλακισμένος ο τερατόμορφος Μινώταυρος. Ο λαβύρινθος είχε 1300 δωμάτια, αποθήκες και αυλές. 


Λέγεται επίσης ότι, εκτός από την Κρήτη, ο Δαίδαλος έζησε στη Σικελία και στην Αίγυπτο. Όπου πήγαινε, τα έργα του ήταν θαυμαστά και πολλές φορές τον τιμούσαν ακόμα και σαν θεό. Λέγεται ακόμα ότι στην Αίγυπτο έφτιαξε τα προπύλαια της Μέμφιδας, αλλά και έναν πολύ μεγάλο λαβύρινθο, πριν από αυτόν της Κρήτης. 


Ένα περιστατικό που συνδέει το Δαίδαλο με το λαβύρινθο και το μίτο, χάρη στον οποίο σώθηκε ο Θησέας, και συγχρόνως δηλώνει τις εξαιρετικές ικανότητές του είναι το παρακάτω. Σύμφωνα με κάποια εκδοχή του μύθου, ο Δαίδαλος, έχοντας βοηθήσει το Θησέα να βγει από το λαβύρινθο χάρη στο μίτο και απαλλάσσοντας έτσι την Αθήνα από το σκληρό φόρο που πλήρωνε στην Κρήτη, έφυγε από εκεί κυνηγημένος από το Μίνωα. Ο τελευταίος, προκειμένου να τον βρει, σκέφτηκε ένα τέχνασμα – γρίφο, που μόνο ο Δαίδαλος θα μπορούσε να το λύσει. 


Καθώς τον αναζητούσε, είχε μαζί του ένα σαλιγκάρι (το οποίο έχει παρόμοιο συμβολισμό με το λαβύρινθο) και μια κλωστή (μίτος) και ζητούσε να βρει εκείνον που θα μπορούσε να περάσει την κλωστή μέσα από το σαλιγκάρι, προσφέροντας ένα μεγάλο χρηματικό ποσό ως έπαθλο. Πουθενά δεν μπόρεσε να βρει τον κατάλληλο άνθρωπο. Έτσι, κάποια στιγμή έφτασε στη Σικελία. Όταν το έδειξε στον εκεί βασιλιά, τον Κόκκαλο, στον οποίο είχε καταφύγει ο Δαίδαλος, και ήδη είχε κάνει πολλά πράγματα γι’ αυτόν, ο βασιλιάς σκέφτηκε ότι είχε τον κατάλληλο άνθρωπο για να λύσει το γρίφο. Πράγματι ο Δαίδαλος κατάφερε να περάσει την κλωστή μέσα από το σαλιγκάρι (όπως είχε καταφέρει να οδηγήσει το Θησέα  με τη βοήθεια του μίτου έξω από το λαβύρινθο), με τον εξής τρόπο: Τρύπησε το σαλιγκάρι στη μία άκρη. Έδεσε την κλωστή σε ένα μυρμήγκι και το άφησε να μπει μέσα σ’ αυτό. Το μυρμήγκι, μη έχοντας άλλη έξοδο, βγήκε από την άλλη άκρη μαζί με την κλωστή. Ο βασιλιάς χαρούμενος επέστρεψε στο Μίνωα, δείχνοντάς του το σαλιγκάρι και την κλωστή. Έτσι ο Μίνωας κατάλαβε ότι ο Δαίδαλος βρισκόταν εκεί, αν και τελικά δεν κατάφερε να τον πιάσει. 


Ο μύθος σχετικά με το Δαίδαλο υποδηλώνει μια τεχνολογική πρόοδο και πολιτιστική ανάπτυξη, παράλληλη της ανάπτυξης του μινωικού πολιτισμού, καθώς και το πέρασμα πολλών στοιχείων από αυτόν τον πολιτισμό στην ηπειρωτική Ελλάδα. Ανάλογη είναι και η σχέση του Δαίδαλου με τη Σικελία και την Αίγυπτο, όσο αφορά τεχνολογικά και πολιτιστικά επιτεύγματα που βρέθηκαν στις παραπάνω περιοχές και στον ελλαδικό χώρο. 


Εξετάζοντας ακόμα και το γενεαλογικό δέντρο του Δαίδαλου, βλέπουμε κάποιες παραλλαγές και προσαρμογές σε διάφορες περιπτώσεις. Έτσι, κατά τον Φερεκύδη και τον Πλάτωνα, ο Δαίδαλος είναι γιος του Ευπάλαμου και εγγονός του Ερεχθέα, ο οποίος, στην περίπτωση που ταυτίζεται με τον Εριχθόνιο, μας οδηγεί στον Ήφαιστο, που ήταν πατέρας του τελευταίου. 


Σε μεταγενέστερες εκδοχές του Διόδωρου και του Απολλόδωρου, ο Δαίδαλος γίνεται δισέγγονος του Ερεχθέα, αφού προστίθεται και ο Μητίονας πριν ή μετά τον Ευπάλαμο. Ο Παυσανίας αναφέρει ως πατέρα του Δαίδαλου τον Παλαμάονα. Με αυτήν την προσθήκη (του Μητίονα), ο μύθος του Δαίδαλου γίνεται σύγχρονος του Θησέα και του Μίνωα. Στο συγκεκριμένο μύθο βλέπουμε ότι ο Δαίδαλος βοηθάει τον Θησέα να βγει από το λαβύρινθο με το μίτο που δίνει στην Αριάδνη. Χωρίς την παρέμβαση του Μητίονα, ο Δαίδαλος και ο Θησέας θα είχαν διαφορά δύο γενεών. 


Επίσης, τα ονόματα που σχετίζονται με το Δαίδαλο, όπως Μητίων, Μητιάδουσα, Ευπάλαμος, δηλώνουν τη σοφία, την εφευρετικότητα (μήτις) και τη χειρωνακτική ικανότητα (ευ-παλάμη). Εξάλλου, στα ονόματα Ναυκράτη, Ναύπλιος, Ναυσιμέδοντας και Οιακός φαίνεται η σχέση του Δαίδαλου με τη ναυσιπλοϊα. Συγκεκριμένα, η Ναυκράτη (αυτή που κρατά το πλοίο) ήταν η σύζυγός του. Ο Ναύπλιος ήταν πλοηγός, ο Ναυσιμέδοντας ήταν πλοίαρχος και το όνομα Οιακός σημαίνει πηδάλιο. Οι τρεις παραπάνω ήταν πατέρας και αδέλφια του Παλαμίδη, ο οποίος σχετίζεται με τον Δαίδαλο. 


Έτσι, βλέπουμε να ενισχύονται τα χαρακτηριστικά του Δαίδαλου, ο οποίος εκπροσωπεί το καλλιτεχνικό και εφευρετικό πνεύμα με τις διάφορες τεχνικές ικανότητες που απαιτούνται για το σχεδιασμό και τη χρήση μηχανών, εργαλείων, κτισμάτων και πρωτοποριακών καλλιτεχνημάτων. 


Βλέπουμε, λοιπόν, ότι για τους Αθηναίους της εποχής, ο μεγάλος τεχνίτης, μεταλλουργός, εφευρέτης και δημιουργός Δαίδαλος εκπροσωπεί αυτό που εκπροσωπούσε ο Ήφαιστος. 


Σχετικά με το τέλος του Δαίδαλου αναφέρεται ότι, σε μια εκστρατεία των Αθηναίων με αρχηγό το Θησέα εναντίον του Δευκαλίωνα, ο οποίος είχε αντικαταστήσει το Μίνωα στην Κρήτη, ο Δαίδαλος τους ακολούθησε ως οδηγός. Η επικρατέστερη εκδοχή λέει ότι ο Δαίδαλος πέθανε στην Αίγυπτο, όπου οι Αιγύπτιοι τον έθαψαν σ’ ένα νησάκι του ποταμού Νείλου, λατρεύοντάς τον σαν θεό.

Πηγή: nea-acropoli-athens.gr
Συνέχεια. . . »

Monday 28 July 2014

Η υπέρβαση του νου



Η δουλειά του νου είναι να αντιλαμβάνεται, να συγκρίνει και να ερμηνεύει τη διαφορετικότητα των μορφών σ’ αυτόν τον κόσμο. Κι εμείς κάνουμε το λάθος να τον χρησιμοποιούμε για να βρούμε τον αληθινό μας εαυτό, που δεν έχει ούτε μορφή, ούτε βάρος, ούτε υφή.

Τον αληθινό μας εαυτό δεν μπορούμε να τον δούμε γιατί υπερβαίνει όλες τις μορφές, όλα τα ονόματα και τις ποσότητες. Όταν πιστεύεις ότι είσαι μια μορφή, ένα αντικείμενο, ένα πράγμα, όσο και να λες με τον νου σου ότι έχεις αντιληφθεί τον αληθινό σου εαυτό, δεν μπορείς να το πιστέψεις, και με την πρώτη ευκαιρία θα εμφανιστεί πάλι η αίσθηση της διαφορετικότητας από τους άλλους και το περιβάλλον. Είναι σαν κάποιος να σου διηγείται ένα βίωμά του και εσύ να του λες ότι τον καταλαβαίνεις, ενώ δεν τον καταλαβαίνεις πραγματικά, δεν καταλαβαίνεις το βίωμα, αλλά την περιγραφή που σου δίνει.

Έχουμε δώσει στον νου πολύ μεγάλη εξουσία και σημασία και έχουμε την εντύπωση ότι μια μέρα θα συνεργαστεί μαζί μας και ότι θα μας αφήσει ήσυχους. Όχι. Αυτό δεν πρόκειται να το κάνει. Αν θέλουμε να βρούμε την ηρεμία μας πρέπει να είμαστε ο αληθινός μας εαυτός και όχι να περιμένουμε πότε θα ηρεμήσει ο νους από μόνος του. Όταν ο νους μάς τρομάζει με τις σκέψεις του μπορούμε να του λέμε “χτύπα με όσο πιο δυνατά μπορείς να δούμε τι θα καταλάβεις”. Και δεν εναντιωνόμαστε στον νου όταν κρατάμε αυτή τη στάση. Παραδινόμαστε εντελώς, χωρίς αντίσταση, και αποδεχόμαστε τον νου έτσι όπως είναι. Και τότε εξαφανίζεται ο φόβος.

Όπως έχω πει και στο παρελθόν, παλιότερα φοβόμουν ότι κάποια στιγμή θα γινόμουν καμπούρης και θα περπατούσα σαν τον Κουασιμόδο, σχεδόν σαν να σέρνομαι στο έδαφος. Με είχε ταλαιπωρήσει αρκετά αυτή η σκέψη. Και δεν υπάρχει τίποτα στην κουλτούρα μου [σ.τ.μ. ο Μούτζι κατάγεται από την Τζαμάικα] που να παραπέμπει στον Κουασιμόδο. Αλλά ήταν απλά ένα παιχνίδι του νου και του είπα “ορίστε, χτύπα με όσο πιο δυνατά μπορείς, δεν θα ζω συνέχεια μ’ αυτή την ψευδαίσθηση”. Και δεν γίνεται να ζεις συνέχεια υπό την τυραννία του νου. Σε προκαλώ κι εσένα να βρεις μέσα σου τη δύναμη και το κουράγιο για να σταματήσεις να ζεις με τον φόβο. Πες ναι στον νου, και να το εννοείς.

Αν εμπλακείς σε μάχη με τον νου θα χάσεις. Μην νομίζεις ότι μπορείς να τον κερδίσεις. Η δύναμή σου έγκειται στην υπέρβαση του νου. Απ’ την άλλη, η δύναμη του νου έγκειται στο ότι μπορεί να κατοικήσει στη μνήμη σου. Οι σκέψεις έρχονται και φεύγουν, αλλά μπορούν να μας επηρεάσουν αν τις ανακαλούμε, αν εγκατασταθούν στη μνήμη μας. Αλλά εμείς του δίνουμε αυτή τη δύναμη, όσο σκεφτόμαστε πράγματα που έχουν συμβεί στο παρελθόν. Όλη η δύναμη είναι δική μας, αλλά την παραχωρήσαμε στον νου και αυτός τυραννάει την ψυχή μας. Μας κάνει να νιώθουμε διαιρεμένοι. Ο νους είναι ο υπέρτατος πολιτικός. Διαίρει και βασίλευε. Έτσι λειτουργεί. Με το δόγμα διαίρει και βασίλευε. Γίνε εσύ ο αδιαίρετος παρατηρητής και λάβε επίγνωση όλων των παιχνιδιών που παίζει ο νους.

Επίσης, πρέπει να πούμε ότι όταν κάποιος ασχολείται σοβαρά μ’ αυτά τα θέματα, είναι σημαντικό να έχει έναν δάσκαλο να τον καθοδηγεί και να τον παρακολουθεί. Διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί μεγάλος φόβος που προέρχεται από τον νου, ο οποίος νιώθει ότι απειλείται. Τον νου δεν μπορείς να τον αλλάξεις με το να γίνεις και εσύ νους. Τον νου τον υπερβαίνεις με το να συνειδητοποιήσεις ότι η πραγματική σου φύση είναι η συνειδητότητα. Αντί να θέλεις να κυριαρχήσεις στον νου, γίνε η αθωότητα, η αποδοχή. Έχει τεράστια δύναμη η αθωότητα. Έτσι μπορείς να μετατρέψεις τον νου σε έναν καταπληκτικό υπηρέτη. Και βρες έναν τρόπο για να μην νιώθει το Εγώ σου ότι απειλείται. Δώσε χρόνο στον εαυτό σου και μην τον πιέζεις για να καταφέρει κάτι, γιατί αυτή η επιθυμία θα προέρχεται πάλι από το Εγώ.

Υπάρχει μια ωραία παρομοίωση με τον λωτό, που ενώ φυτρώνει μέσα στη λάσπη, το άνθος του βγαίνει στην επιφάνεια του νερού. Και όσο και να βρέξει, όσο και αν ανέβει η στάθμη του νερού, το άνθος θα βρίσκεται πάντα στην επιφάνεια. Αυτή είναι η φύση της συνειδητότητάς σου.


Συνέχεια. . . »

Sunday 27 July 2014

Ταινία: The Butterfly Effect

Ο τίτλος της ταινίας προέρχεται από τη γνωστή θεώρηση της επιστήμης του Χάους, που αναφέρει ότι το χτύπημα των φτερών μιας πεταλούδας στη Βραζιλία μπορεί να προκαλέσει, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, μια μεγάλη καταιγίδα στην άλλη άκρη της Γης.

Aυτό σημαίνει ότι μια ασήμαντη αιτία μπορεί να προκαλέσει τεράστια αποτελέσματα.


Αυτό ήταν μια ανακάλυψη του μετεωρολόγου Edward Lorenz που αναζητούσε το 1963 ένα μαθηματικό μοντέλο μακροχρόνιων προβλέψεων των καιρικών φαινομένων. Κάτι που τελικά αποδείχτηκε αδύνατο, επειδή ο καιρός ως σύνολο είναι ένα χαοτικό σύστημα.

Σ’ αυτήν την αναζήτηση οδήγησαν την επιστήμη δύο πράγματα: α) η περιέργεια του ανθρώπου για το άγνωστο και β) η ανάγκη του να ελέγξει το περιβάλλον και το μέλλον του. Να κυριαρχήσει δηλαδή στο απρόβλεπτο.

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και ο πρωταγωνιστής της ταινίας, έχοντας ανακαλύψει τη δυνατότητα επιστροφής στο παρελθόν, προσπαθεί να επιδράσει σ’ αυτό για να διορθώσει τα λάθη που είχαν γίνει. Όμως στην προσπάθειά του αυτή ανακαλύπτει ότι αλλάζοντας κάτι στο αρχικό μοντέλο, αυτό λειτουργεί ως χιονοστιβάδα και αλλάζει οτιδήποτε υπήρχε γύρω απ’ αυτό. Δηλαδή η οποιαδήποτε μικρή αλλαγή που κάνει στον εαυτό του επηρεάζει σε μέγιστο βαθμό τους γύρω του. Όμως όσο κι αν προσπαθεί δεν καταφέρνει ποτέ να αγγίξει το τέλειο. Πάντα κάτι θα πάει στραβά, σαν να πρέπει κάποιος να πληρώνει ένα τίμημα.

Στο τέλος θα κατανοήσει, μέσα απ’ τον πόνο, ότι η γνώση απαιτεί θυσία. Αν θέλει πραγματικά να γνωρίζει και να ελέγχει την ύπαρξη σαν να ήταν ένας μικρός θεός, τότε θα πρέπει να θυσιάσει κάτι, ίσως ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη…

Από καλλιτεχνικής άποψης δεν πρόκειται για ένα αριστούργημα, όμως η ψυχολογική προέκταση αυτών που πραγματεύεται είναι πολύ ενδιαφέρουσα.  Όλοι θα θέλαμε να είχαμε τη δυνατότητα ν’ αλλάξουμε το παρελθόν, να διορθώσουμε  ένα λάθος, να αλλάξουμε μια απόφαση, να αποφύγουμε μια ήττα. Μόνο που η ίδια η ζωή είναι τόσο χαοτική, που αδυνατούμε ν’ αντιληφθούμε πού θα μας οδηγούσε μια διαφορετική επιλογή. Ας υποθέσουμε ότι κάποιος χάνει το λεωφορείο και μαζί ένα πολύ σημαντικό ραντεβού για τη δουλειά του και απολύεται, ίσως όμως να μη μάθει ποτέ πως αν έμπαινε σ’ κείνο το λεωφορείο πιθανά να πάθαινε ένα ατύχημα. Ή περπατά κάποιος στο δρόμο, βλέπει ότι του λύθηκε το κορδόνι απ’ το παπούτσι και σκύβει εκνευρισμένος για την καθυστέρηση να το δέσει. Λίγο πιο πέρα πέφτει μια γλάστρα από ένα μπαλκόνι στο σημείο από όπου θα πέρναγε αν δεν υπήρχε η καθυστέρηση…

Ποιος ή τι καθορίζει το τυχαίο; Ανάμεσα στη μοίρα και την ελεύθερη βούληση πού ακριβώς χωρά το τυχαίο; Η ίδια η ζωή λοιπόν είναι χαοτική και ο άνθρωπος ταυτιζόμενος με τα φαινόμενα θεωρεί ως πραγματικό το απατηλό, τη Μάγια.

Οι φιλόσοφοι συνηθίζουν να λένε ότι η ζωή έχει χιούμορ. Πόσες άραγε από τις βεβαιότητες και πεποιθήσεις μας είναι πραγματικά δικές μας; Πόσα, για παράδειγμα, από αυτά που πιστεύει ένας λευκός, συντηρητικός στις πεποιθήσεις, χριστιανός στο θρήσκευμα, κάτοικος μιας πόλης της Αμερικής, θα πίστευε αν είχε γεννηθεί σε μια φτωχογειτονιά της Βομβάης;

Το να μπορούμε να προβλέψουμε κάποια λάθη μας ίσως τελικά να μην είναι τόσο σημαντικό, όσο το να μπορούμε να μάθουμε από αυτά. Άλλωστε, είμαστε εμείς οι ίδιοι αυτό που εξάγεται από τη διαδικασία που ονομάζουμε ζωή. Είμαστε το αποτέλεσμα που δημιουργούν οι ήττες και οι νίκες μας. Κι αν, όπως λέγεται, η ζωή είναι ένας συνεχόμενος αγώνας, τότε, όσο κι αν το θέλουμε, δεν πρόκειται να αποφύγουμε τη μάχη. Αυτό ίσως που είναι στο χέρι μας να κάνουμε, είναι να γίνουμε καλοί στρατηγοί!

Πηγή: nea-acropoli-athens.gr
Συνέχεια. . . »

Saturday 26 July 2014

Η φιλοσοφία του Σωκράτη (469-399 π.Χ.)

Ο φιλόσοφος Σωκράτης παραμένει ένα αίνιγμα, όπως άλλωστε υπήρξε και όσο ζούσε. Παρόλο που δεν άφησε ούτε δείγμα συγγράμματος, θεωρείται ακόμα και σήμερα ένας από τους φιλοσόφους που άλλαξαν για πάντα το πώς αντιλαμβανόμαστε την φιλοσοφία και επηρέασε σχεδόν όλες τις υπόλοιπες φιλοσοφικές σχολές. Πέρασε τη ζωή του στις αγορές και του δρόμους της Αθήνας και θεωρούσε ότι τα χωράφια και τα δέντρα δεν έχουν κάτι να του πουν. Ό,τι ξέρουμε για αυτόν το γνωρίζουμε μέσω άλλων, όπως τον Πλάτωνα, τον Ξενοφώντα και τον Αριστοτέλη. Η ζωή του θεωρείται παράδειγμα προς μίμηση για μια φιλοσοφική ζωή – όπως εξάλλου και ο θάνατός του. Είναι πολύ δύσκολο όμως να διακρίνουμε τον ιστορικό Σωκράτη, από τον Σωκράτη όπως τον παρουσιάζει κάθε ένας που γράφει γι’ αυτόν, που τελικά έχει δημιουργηθεί μια κατάσταση γνωστή ως το “Σωκρατικό πρόβλημα”. Δεν έχουμε τον αληθινό Σωκράτη, αλλά τις πολλές ερμηνείες που αναπαριστούν έναν θεωρητικά πιθανό Σωκράτη.


Ξέρουμε πάντως ότι ήταν γιος του Σωφρονίσκου και της Φαιναρέτης από το δήμο της Αλωπεκής. Παντρεύτηκε σε μεγάλη ηλικία την Ξανθίππη κι έκαναν 3 παιδιά. Στις φιλοσοφικές του έρευνες τον παρακολουθούσαν πολλοί, κυρίως νέοι και σχηματίστηκε γύρω του ένας όμιλος, που δεν αποτελούσε όμως σχολή, γιατί ο Σωκράτης δεν δίδαξε συστηματικά, αλλά διαλεγόταν σε κάθε σημείο της πόλης, με ανθρώπους κάθε κοινωνικής τάξης. Σε αντίθεση με τους σοφιστές δεν έπαιρνε χρήματα από τους μαθητές του. Δήλωνε ότι άκουγε μέσα του μία φωνή, την οποία ονόμαζε «δαιμόνιο» και του απαγόρευε να πράττει κάποια πράγματα, ανεξαρτήτως καλού ή κακού όμως, δεν πρέπει δηλαδή να συγχέεται με την έννοια της συνείδησης. Αυτό βέβαια δεν ακουγόταν πολύ ωραίο στους υπόλοιπους Αθηναίους. Απέφευγε την εμπλοκή στην πολιτική και προτιμούσε να πορεύεται τη δική του ανεξάρτητη πορεία. Μόνη εξαίρεση, όταν η πατρίδα τον καλούσε.

Θεωρούσε τον εαυτό του την αλογόμυγα που τσιμπά, ενοχλεί τους εφησυχασµένους πολίτες, ξυπνώντας τους από το λήθαργο.

Ζωή

Ο Σωκράτης πίστευε ότι η αυτογνωσία ήταν επαρκής για να ζήσει κανείς μια καλή ζωή. Ταύτιζε την γνώση με την αρετή. Οι άνθρωποι είναι δυνατόν να φτάσουν στην απόλυτη γνώση έλεγε, αρκεί να ακολουθήσουν τη σωστή μέθοδο. Η γνώση δεν είναι δεδομένη και ανώδυνη, παρομοιάζεται μάλιστα με τις ωδίνες του τοκετού. Αν μπορούμε να “μάθουμε τη γνώση”, τότε μπορούμε να διδαχθούμε και την αρετή. Ο τρόπος που ζούσε συνίστατο στην εξέταση της ζωής των ανθρώπων, τη δική του και των άλλων, επειδή “Ο δὲ ἀνεξέταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ” (η ζωή που δεν εξετάζεται δεν αρμόζει σε άνθρωπο). Πρέπει κανείς να αναζητά τη γνώση και τη σοφία πριν από τα άλλα ιδιωτικά του συμφέροντα. Η γνώση αναζητείται ως μέσο για την ηθική δράση. Η λογική αποτελεί προϋπόθεση για να ζήσει κανείς μια καλή ζωή, κατά τον Σωκράτη.  Η αληθινή μας ευτυχία εξαρτάται από το αν κάνουμε αυτό που είναι σωστό. Δεν μπορείς να είσαι ευτυχισμένος αν δρας αντίθετα με όσα πιστεύεις. Η ηθική του Σωκράτη έχει έναν τελολογικό χαρακτήρα – η μηχανιστική εξήγηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς είναι λανθασμένη. Η ανθρώπινη δράση στοχεύει στο καλό και υπάρχει σκοπός στη φύση. Ο Σωκράτης πίστευε ότι όταν οι άνθρωποι λειτουργούν ανήθικα δεν το κάνουν σκόπιμα, το οποίο είναι γνωστό και ως το Σωκρατικό Παράδοξο. Έλεγε ότι αν κάποιος ξέρει ποιο είναι το σωστό, τότε θα πράξει αναλόγως. Αλλιώς απλώς δεν ξέρει ποιο είναι το σωστό. Αν κάποιος δεν λειτουργεί με τρόπο καλό, τότε μάλλον κάνει λάθος, του λείπει η γνώση για το πώς θα φερθεί σωστά στην όποια περίσταση. Οπότε για τον Σωκράτη, η γνώση σημαίνει αρετή και είναι “καλή”, ενώ η άγνοια είναι “κακή”, άχρηστη. Είναι λοιπόν σαν να είμαστε υπεύθυνοι για το τι γνωρίζουμε και τι όχι, επομένως είμαστε και υπεύθυνοι για την προσωπική μας ευτυχία. Ο Αριστοτέλης βέβαια διαφωνούσε, έλεγε ότι κάποιος μπορεί να γνωρίζει ποιο είναι το καλύτερο που έχει να κάνει, αλλά και πάλι να δράσει λανθασμένα.

Συχνά ρωτούσε τους συμπολίτες του “Δεν ντρέπεστε για την προθυμία σας να αποκτήσετε όσο πιο πολλά πλούτη, φήμη και τιμές γίνεται, αλλά δεν νοιάζεστε το ίδιο για την σοφία ή την αλήθεια, ή για την καλύτερη κατάσταση της ψυχής σας;” Τους έλεγε ότι ασχολούνται συνέχεια με τις οικογένειές τους, τις ευθύνες τους και τις πολιτικές τους ευθύνες, ενώ θα έπρεπε να ανησυχούν για την “ευημερία της ψυχής τους”.

Παρότρυνε τους ανθρώπους να “νοιαστούν για την ψυχή τους, να γνωρίσουν τον εαυτό τους, γιατί άπαξ και μάθουμε τους εαυτούς μας μπορεί και να αρχίσουμε να νοιαζόμαστε για αυτούς”. Θεώρησε την ψυχή ως την πραγματική ουσία του ανθρώπου και την αρετή ως αυτό που επιτρέπει την πλήρωση της ανθρώπινης φύσης μέσα από την αναζήτηση και βελτίωση της ψυχής. Η αυτογνωσία δεν είναι παρά σοφία και δε γίνεται να ξεχωρίσουμε το σωστό από το λάθος (είτε για μας, είτε για τους άλλους), αν δεν έχουμε σοφία.

Καθημερινά, όλοι ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις στις οποίες πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στην βολική συμβατικότητα ή στην αφοσίωση στην αλήθεια και τη λογική. Ο Σωκράτης προτίμησε να τιμήσει την αφοσίωσή του στην αλήθεια και την ηθική, παρόλο που στο τέλος του κόστισε την ίδια του την ζωή. Πίστευε ότι δεν πρέπει ποτέ να κάνει κανείς κάτι κακό, ούτε καν ως αντίδραση σε ένα κακό που έχει υποστεί. Πίστευε ακόμα ότι είναι πάντα λάθος να παρακούει κανείς τους νόμους του κράτους, άρα δεν πρέπει ποτέ να παρακούει το κράτος. Όπως δεν πρέπει να κάνουμε κακό στους γονείς μας, άλλο τόσο δεν πρέπει να κάνουμε κακό στην πατρίδα μας.

Παρόλο που κατηγορήθηκε για ασέβεια προς τους θεούς, υπάρχει μια ισχυρή θρησκευτική πλευρά στον χαρακτήρα του και αυτά που λέει στην Απολογία ή στον Κρίτωνα φανερώνουν έναν βαθύ σεβασμό για τα Αθηναϊκά θρησκευτικά έθιμα και ειλικρινή εκτίμηση για τους θεούς.

Ενδιαφέρεται για την αληθινή αρετή η οποία πιστεύει ότι είναι ίδια για όλους. Αυτή η ευρεία έννοια της αρετής μπορεί να περιλαμβάνει συγκεκριμένες αρετές όπως το κουράγιο, η σοφία, η μετριοφροσύνη, αλλά θα έπρεπε να έχουμε και μια γενική περιγραφή της αρετής ως σύνολο, την ικανότητα, τη δεξιότητα του να είσαι ανθρώπινος. Αλλά ποιος είναι αυτός ο ορισμός; Αυτή η ερώτηση μάλλον δεν απαντάται ποτέ, αλλά συνεχίζονται κι άλλες ερωτήσεις κι αμφισβητήσεις κλπ. Πίστευε επίσης ότι υπάρχει μια ενιαία γνώση. Υπάρχει μία κοινή αλήθεια στην οποία όλοι μπορούν να φτάσουν, ακόμα και οι δούλοι. Κάτι σχετικό βρίσκει ως αποτέλεσμα της έρευνάς του ο Goldin και δείχνει την ύπαρξη γνωστικών καθολικών σχημάτων που διέρχονται χρόνου και πολιτισμών. Όπως είναι φυσικό να γεννάμε, είναι δηλαδή κάτι που κάπως ξέρουμε, έτσι είναι και οι φιλοσοφικές αλήθειες και η γνώση, είναι μέσα μας, αρκεί να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας. Κι εδώ δένει κάπως η Σωκρατική μέθοδος της οποίας σκοπός δεν είναι η μετάδοση νέας γνώσης, αλλά να εκμαιεύσει κάτι που ο άλλος ξέρει ήδη, έχει μέσα του ήδη.

Ο Σωκράτης, σε αντίθεση με τους σοφιστές, πίστευε ότι η γνώση ήταν δυνατή, αλλά πίστευε ότι το πρώτο βήμα για τη γνώση ήταν αρχικά να παραδεχτεί κανείς την άγνοιά του. Ο ίδιος ο Σωκράτης έλεγε ότι το μόνο που γνωρίζει είναι ότι δε γνωρίζει τίποτα και αυτή η συνειδητότητα της αμάθειάς του ήταν τελικά που τον έκανε τον πιο σοφό από τους συμπολίτες του. Η ουσία της μεθόδου του Σωκράτη εξάλλου ήταν να πείσει τον συνομιλητή του ότι ενώ νόμιζε ότι γνωρίζει κάτι, στην ουσία δεν το γνώριζε. Η Σωκρατική μέθοδος, κυρίως ο Σωκρατικός τρόπος ερωτήσεων, έχει χρησιμοποιηθεί και στην ψυχοθεραπεία (κυρίως στη Γνωστική, την Αντλεριανή και το Reality Therapy) για διευκρινίσεις, αλλά και για να κοιτάξει βαθιά μέσα του ο θεραπευόμενος ή να εξερευνήσει εναλλακτικούς τρόπους δράσης.

Ο Σωκράτης πίστευε ότι ο καλύτερος τρόπος να ζει κανείς ήταν να επικεντρωθεί στην αυτο-εξέλιξη και όχι στο κυνήγι του υλικού πλούτου. Πάντα παρότρυνε τους άλλους να επικεντρωθούν περισσότερο στις φιλίες και στην αίσθηση κοινότητας γιατί αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να μεγαλώσουν όλοι μαζί σαν λαός. Η αρετή αξίζει περισσότερο από κάθε τι, η ιδανική ζωή αφιερωμένη στην αναζήτηση του Καλού. Η αλήθεια βρίσκεται στις σκιές της ύπαρξης κι είναι δουλειά του φιλοσόφου να δείξει στους υπόλοιπους πόσα λίγα ξέρουν στ’αλήθεια.

Θάνατος

Ο Σωκράτης μετά τη δίκη του κρίνεται ένοχος με θανατική ποινή. Αυτοκτονεί ουσιαστικά πίνοντας κώνειο και το προτιμά από το να δραπετεύσει για άλλη πόλη. Στον Κρίτωνα αναφέρει ότι ένας άντρας στην ηλικία του (70 ετών όταν πέθανε) δε θα έπρεπε να δυσαρεστείται που ο θάνατος πλησιάζει κι ότι αυτό που θα έπρεπε να έχει αξία δεν είναι απλά η ζωή, αλλά η καλή ζωή. (Όχι δηλαδή να ζήσει λίγο παραπάνω, αλλά να ζει καλά). Πιστεύει ότι κανένας αληθινός φιλόσοφος δεν έχει φόβο θανάτου. Λένε πως πεθαίνοντας ο Σωκράτης είπε “Κρίτωνα, χρωστάμε έναν κόκκορα στον Ασκληπιό. Σε παρακαλώ, μην ξεχάσεις να ξεχρεώσεις.” Ο Ασκληπιός ήταν ο θεός που γιάτρευε τις αρρώστιες οπότε είναι πιθανό ο Σωκράτης να εννοούσε ότι ο θάνατος είναι η γιατριά και η ελευθερία της ψυχής από το σώμα. Βέβαια αναφέρεται και μια άλλη ερμηνεία, ότι ο Σωκράτης ήταν ο αποδιοπομπαίος τράγος, ότι ο θάνατός του ήταν η καθαρτική θεραπεία για τα κακά της Αθήνας. Στην περίπτωση αυτή ο κόκορας αναπαριστά την ίαση των ασθενειών της Αθήνας.

Στην Απολογία λέει πως δε θα έπρεπε να υπολογίζουμε τα πράγματα με βάση το αν θα ζήσουμε ή θα πεθάνουμε, αλλά με βάση το αν αυτό που κάνουμε είναι σωστό ή λάθος. Προτιμάει να μιλήσει όπως πιστεύει και να πεθάνει παρά μιλήσει όπως θέλουν και να ζήσει. Γιατί “ούτε στον πόλεμο, αλλά ούτε και στον νόμο πρέπει να ψάχνει κανείς τρόπους να αποφύγει τον θάνατο”. Η δυσκολία δε βρίσκεται στο να αποφύγει κανείς τον θάνατο, αλλά στο να αποφύγει την κακία, την αδικία που τρέχει γρηγορότερα κι από τον θάνατο. Λέει “Θεωρώ αυτό που μου συνέβη καλό και αυτοί που θεωρείτε ότι ο θάνατος είναι κακός κάνετε λάθος. Εξάλλου ούτε το δαιμόνιο έχει εκφράσει αντίθετη γνώμη, που σημαίνει ότι όσα λέω είναι σωστά.

Είτε ο θάνατος είναι μια κατάσταση ανυπαρξίας και ασυνειδησίας, ή όπως λένε κάποιοι άλλοι είναι μια αλλαγή και μετάβαση της ψυχής από αυτόν τον κόσμο σε ένα άλλο. Αν υποθέσουμε ότι δεν υπάρχει συνείδηση, αλλά ένας ύπνος ανενόχλητος από όνειρα, τότε ο θάνατος θα είναι ανείπωτο κέρδος. Γιατί αν κάποιος είναι να κοιμηθεί ανενόχλητος από όνειρα νομίζω αυτή θα είναι μία από τις καλύτερες νύχτες της ζωής του. Ουσιαστικά η αιωνιότητα θα είναι μία και μόνη νύχτα. Αλλά αν ο θάνατος είναι ένα ταξίδι σε ένα άλλο μέρος όπου όλοι είναι νεκροί, τότε ποιο καλό μπορεί να είναι καλύτερο από αυτό; Τι δε θα έδινε κανείς για να μπορέσει να συζητήσει με τον Ορφέα, τον Ησίοδο ή τον Όμηρο; Αν αυτό είναι αλήθεια τότε αφήστε με να πεθάνω ξανά και ξανά! Θα συναντήσω και άλλους που τους έκριναν άδικα σε θάνατο, όπως τον Παλαμήδη και θα συγκρίνουμε τα δεινά του καθενός μας. Πάνω από όλα θα μπορέσω να συνεχίσω να ψάχνω για την αληθινή και την λάθος γνώση, όπως σε αυτό τον κόσμο έτσι και σε εκείνον, θα βρω ποιος είναι σοφός και ποιος προσποιείται πως είναι. Πόσο καταπληκτικό θα είναι να συνομιλήσω με όλους αυτούς τους άντρες και τις γυναίκες! Γιατί σε εκείνον τον κόσμο σίγουρα δεν σκοτώνουν κάποιον για αυτό. Ίσα ίσα αν είσαι χαρούμενος σε εκείνον τον κόσμο είσαι αθάνατος, αν ισχύουν όσα λένε. Οπότε ας είμαστε χαρούμενοι σχετικά με τον θάνατο και μάθετε ότι τίποτε κακό δεν μπορεί να συμβεί σε έναν καλό άνθρωπο, πριν ή μετά θάνατον. Οι θεοί δεν θα τον παραμελήσουν. Βλέπω καθαρά ότι το να πεθάνω και να απελευθερωθώ είναι το καλύτερο για μένα, δεν είμαι θυμωμένος με τους κατηγορητές μου γιατί δε με έβλαψαν, παρόλο που βέβαια δεν ήθελαν να μου κάνουν και καλό, που για αυτό διακριτικά τους μέμφομαι”.

“Κι όταν μεγαλώσουν οι γιοι μου σας ζητάω να τους τιμωρήσετε αν ενδιαφέρονται για πλούτη ή τίποτα άλλο πέρα από την αρετή, ή αν προσποιούνται ότι είναι κάτι ενώ στην ουσία δεν είναι τίποτα. Τότε να τους κατακρίνετε όπως εγώ εσάς και αν το κάνετε, τότε θα έχουν λάβει δικαιοσύνη από τα χέρια σας”.

Ο Σωκράτης αναρωτιέται πώς γίνεται κάποιος να φοβάται κάτι για το οποίο δεν έχει ιδέα; Του φαίνεται χαζό να φοβάσαι το άγνωστο. (Ωστόσο οι περισσότεροι δεν φοβόμαστε το άγνωστο, την αλλαγή;)

Συνέχεια. . . »

Friday 25 July 2014

Οι 10 θεμελιώδεις αρχές του Gandhi, για να αλλάξουμε τον κόσμο.


1. Άλλαξε τον εαυτό σου.
«Πρέπει εσύ να αποτελείς την αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο» 


Εάν αλλάξεις τον εαυτό σου, θα αλλάξεις τον κόσμο σου. Εάν αλλάξεις τον τρόπο σκέψης σου, τότε θα αλλάξουν οι ενέργειές σου, αλλά και το πώς αισθάνεσαι. Και με αυτόν τον τρόπο ο κόσμος γύρω σου θα αλλάξει. Όχι μόνο γιατί πλέον θα βλέπεις το περιβάλλον σου μέσω νέων «φακών» σκέψης και συναισθημάτων, αλλά και γιατί η αλλαγή μέσα σου μπορεί να σου επιτρέψει να αναλάβεις δράση με τρόπους που δεν είχες ποτέ φανταστεί.

2. Εσύ έχεις τον έλεγχο.
«Κανείς δεν μπορεί να με πειράξει χωρίς την άδειά μου»  


Το τι νιώθεις και το πώς αντιδράς σε κάτι, είναι πάντα δική σου επιλογή. Μπορεί να υπάρχει ένας «κανονικός» ή ένας κοινός τρόπος αντίδρασης σε διαφορετικά πράγματα. Το σίγουρο είναι ότι μπορείς να επιλέξεις τις δικές σου σκέψεις, αντιδράσεις και συναισθήματα σχεδόν στα πάντα. Δεν χρειάζεται να πανικοβάλλεσαι, να αντιδράς υπερβολικά ή αρνητικά. Τουλάχιστον όχι κάθε φορά και όχι άμεσα. Μερικές φορές, αντιδρούμε αντανακλαστικά και όχι συνειδητά.

3. Συγχώρησε και άφησε το να φύγει.
«Ο αδύναμος δεν μπορεί ποτέ να συγχωρήσει. Η συγχώρεση είναι το χαρακτηριστικό του ισχυρού»
«Το ‘οφθαλμόν αντί οφθαλμού’ μπορεί να οδηγήσει μόνο στο να τυφλωθεί όλος ο κόσμος».

Το να καταπολεμάς το κακό με κακό δε πρόκειται να σε βοηθήσει. Μπορείς πάντα να επιλέγεις τον τρόπο αντίδρασής σου στις καταστάσεις. Όταν ενσωματώσεις αυτόν τον τρόπο σκέψης στη ζωή σου, τότε θα μπορείς να αντιδράς με ένα τρόπο που θα είναι πιο χρήσιμος για εσένα και για τους άλλους. Έχεις συνειδητοποιήσει ότι με το να συγχωρείς και να ξεχνάς το παρελθόν, θα προσφέρεις σε εσένα και τους γύρω σου μία μεγάλη υπηρεσία; Το να σπαταλάς το χρόνο σου σε αρνητικές εμπειρίες, από τη στιγμή που έχεις πάρει όλα τα μαθήματα από αυτές, δεν θα σου προσφέρει τίποτα. Το πιο πιθανό θα είναι να προκαλέσεις στο εαυτό σου περισσότερο πόνο και να τον παραλύσεις καθιστώντας τον ανίκανο να αναλάβει δράση όταν θα πρέπει.

4. Χωρίς δράση δεν πρόκειται να φτάσεις πουθενά.
«Μια οκά δράσης αξίζει όσο τόνοι θεωρίας.»

Εάν δεν δράσεις πολύ λίγα πράγματα θα πραγματοποιηθούν. Ωστόσο η ανάληψη δράσης μπορεί να είναι επίπονη και δύσκολη, εκεί μπορεί να συναντήσεις αρκετή εσωτερική αντίσταση. Και έτσι μπορεί να καταφύγεις στη θεωρία ή στη μελέτη και τη σπουδή χωρίς κατάληξη. Έτσι μπορεί να νοιώθεις ότι εξελίσσεσαι χωρίς όμως να εισπράττεις κάποιο πραγματικό αποτέλεσμα στη ζωή σου. Για να φτάσεις πραγματικά εκεί που θέλεις και να κατανοήσεις πραγματικά τον εαυτό σου και τον κόσμο γύρω σου χρειάζεσαι δράση, πρακτική εξάσκηση. Η όποια μελέτη μπορεί να σου φέρει γνώση. Η πρακτική εξάσκηση όμως, η δράση είναι που θα μετατρέψει αυτή τη γνώση σε αποτέλεσμα και διευρυμένη αντίληψη για τον κόσμο.

5. Έχε το νου σου σε αυτή τη στιγμή.
«Δεν θέλω να προβλέπω το μέλλον. Είμαι αφοσιωμένος στην παρούσα στιγμή. Ο Θεός δεν μου έδωσε τον έλεγχο της επόμενης στιγμής, αλλά αυτής»

Ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεράσεις την εσωτερική αντίσταση που συχνά σε σταματά από την ανάληψη δράσης, είναι να μείνεις στο παρόν όσο το δυνατόν περισσότερο και να είσαι δεκτικός. Γιατί; Επειδή, όταν ζεις στο παρόν, δεν ανησυχείς για την επόμενη στιγμή που ούτως ή άλλως δεν μπορείς να ελέγξεις.

6. Η ανθρώπινη φύση είναι κοινή για όλους μας.
«Είναι ανόητο να είσαι πολύ σίγουρος για την σοφία σου. Είναι υγιές να υπενθυμίζεις στον εαυτό σου ότι και οι ισχυρότεροι μπορεί να αποδυναμωθούν και οι σοφότεροι μπορεί να σφάλλουν»

Όταν θεοποιείς ανθρώπους -ακόμη κι αν έχουν καταφέρει εκπληκτικά πράγματα- κινδυνεύεις να αποστασιοποιηθείς από αυτούς. Συχνά αρχίζεις να αισθάνεσαι ότι εσύ δεν θα μπορούσες ποτέ να πετύχεις παρόμοια κατορθώματα. Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι κι αυτοί είναι ανθρώπινα πλάσματα όπως εσύ, άσχετα με το τι έχουν καταφέρει.

7. Να επιμένεις.
«Πρώτα θα σε αγνοήσουν, μετά θα γελάσουν με σένα, μετά θα σε πολεμήσουν, και τότε κέρδισες»

Να είσαι ανθεκτικός στα σαμποτάζ που σου στήνει ο ίδιος σου ο εαυτός. Μόνο τότε, η εσωτερική σου αντίσταση θα ασθενήσει και θα σε επισκέπτεται όλο και λιγότερο. Βρες αυτό που πραγματικά θέλεις να κάνεις και τότε θα βρεις και το εσωτερικό κίνητρο για να συνεχίσεις. Ένας λόγος που ο Γκάντι είχε τόσο μεγάλη επιτυχία με την μέθοδό της μη βίας, ήταν ότι ο ίδιος και οι οπαδοί του δεν παραιτήθηκαν ποτέ.

8. Να βλέπεις το καλό μέσα στους ανθρώπους και να βοηθάς.
«Βλέπω μόνο τις αρετές των ανθρώπων. Αφού δεν είμαι αλάθητος, δεν θα αναλύσω τα λάθη των άλλων»

Όλοι έχουμε κάτι καλό μέσα μας. Αν στοχεύεις στη βελτίωση τότε είναι χρήσιμο να επικεντρώνεσαι στις καλές πλευρές των ανθρώπων. Όταν εστιάζεις στα θετικά στοιχεία των άλλων, έχεις ακόμα ένα κίνητρο για να τους βοηθήσεις. Με το να βοηθάς τους άλλους δεν κάνεις μόνο την δική τους ζωή καλύτερη. Με τον καιρό παίρνεις πίσω ότι έδωσες, ενώ οι άνθρωποι που βοήθησες τείνουν περισσότερο να βοηθήσουν άλλα άτομα. Έτσι, όλοι μαζί, δημιουργείτε μια θετική αλλαγή που δυναμώνει.

9. Να είσαι αυθεντικός, ο αληθινός εαυτός σου.
«Ευτυχία είναι όταν αυτά που σκέπτεσαι, αυτά που λες και αυτά που κάνεις, βρίσκονται σε αρμονία μεταξύ τους»
«Πάντα να στοχεύεις στην πλήρη αρμονία της σκέψης, των λόγων και των πράξεων. Πάντα να στοχεύεις στο να εξαγνίζεις τις σκέψεις σου και όλα θα είναι καλά».

Μία από τις καλύτερες συμβουλές για την βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων είναι να συμπεριφέρεσαι με συνέπεια και να επικοινωνείς με αυθεντικό τρόπο. Στους ανθρώπους αρέσει αυτό και ο νους γαληνεύει όταν οι σκέψεις, τα λόγια και οι πράξεις είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένες. Όταν είσαι αληθινός δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα γιατί η γλώσσα του σώματός σου και ο τόνος της φωνής σου -τα οποία κάποιοι λένε ότι είναι το 90% της επικοινωνίας- είναι συντονισμένα με τις σκέψεις σου.

10. Συνέχισε την ανάπτυξη και εξέλιξη του εαυτού σου.
«Η συνεχής ανάπτυξη είναι ο νόμος της ζωής. Αυτός που προσπαθεί να διατηρήσει τα δόγματά του για να φαίνεται συνεπής στους άλλους, οδηγεί τον εαυτό του σε λάθος δρόμο».

Υπάρχουν φορές που είσαι ασυνεπής ή που δίνεις την εντύπωση πως δεν ξέρεις τι κάνεις. Αυτό είναι προτιμότερο από το να προσπαθείς να διατηρείς παλιές απόψεις που ξέρεις ότι είναι λανθασμένες από φόβο μην σε κρίνουν οι άλλοι. Μην το κάνεις. Επέλεξε να αναπτύξεις την σκέψη σου και να εξελιχθείς.
Συνέχεια. . . »

Thursday 24 July 2014

Ποιος ήταν ο Ασκληπιός;

Γνωρίζοντας τον αρχαίο ελληνικό θεό της ιατρικής και της υγείας και μυθικό εκπρόσωπο της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης. 


Ο Ασκληπιός αποτελεί μία από τις σημαντικότερες θεραπευτικές μορφές της ελληνικής μυθολογίας και υπήρξε από τους πλέον αγαπητούς θεούς των αρχαίων προγόνων μας, στον οποίο κατέφευγαν για να τους ανακουφίσει από τους πόνους και τις ασθένειες. Η λατρεία του Ασκληπιού, είτε ως θεού είτε ως θεοποιημένου ήρωα, είναι παλαιότατη. Ολόκληρη η Ελλάδα τον τιμούσε, ενώ μυθογράφοι, αγγειογράφοι και ποιητές τον περιελάμβαναν μεταξύ των πρωτεργατών οποιουδήποτε μεγάλου έργου τους.

Ο Ασκληπιός δεν υπήρξε μονάχα γιατρός αλλά και χρησμωδός (κατείχε μαντικές ικανότητες)· ήταν ευεργετικός θεός, προστάτης και παντοδύναμος σωτήρας των ανθρώπων. Πρόσφερε απλόχερα τη βοήθειά του σε κάθε άνθρωπο που είχε ανάγκη, δείχνοντας έμπρακτα αγάπη και συμπόνια. Με αυτό τον τρόπο μας διδάσκει ότι αληθινός γιατρός είναι εκείνος που, χωρίς ιδιοτελή κίνητρα, προσφέρει τον εαυτό του στη μείζονα μάχη για τη θεραπεία του κόσμου.

Η αρχαία σοφία μιλάει για τον αληθινό γιατρό, που αντλεί θεραπευτική δύναμη και γνώση από τους πνευματικούς κόσμους, για να τα προσφέρει απλόχερα οπουδήποτε υπάρχει ανάγκη· δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας υπηρέτης της Φύσης, που ακολουθεί τη θέλησή της και βρίσκει την πίστη του μέσα στο Φως της.

Μέσα στο δύσβατο μονοπάτι της εξέλιξης, η ανθρωπότητα χρειαζόταν πάντοτε πνευματική και ψυχική ανάταση, ευεξία και μια χαρούμενη, γεμάτη εμπιστοσύνη ώθηση προς το μέλλον. Είχε και εξακολουθεί να έχει ανάγκη εκείνες τις φωτεινές διάνοιες που μπορούν να την ωθήσουν προς ένα φωτεινότερο μέλλον. Μια τέτοια φωτεινή, αρχετυπική μορφή είναι και ο Ασκληπιός· φέρνει θεραπεία και αναγέννηση στην ανθρωπότητα, οδηγώντας την σε αρμονία και ισορροπία.

Γέννηση και εκπαίδευση του Ασκληπιού

Η γέννηση αυτού του μεγάλου ευεργέτη μάς παρουσιάζεται μέσα από έναν αρχαίο θεσσαλικό μύθο, σύμφωνα με τον οποίο μητέρα του ήταν μια θνητή, ευγενούς καταγωγής, η Κορωνίδα, και πατέρας του ο θεός Απόλλωνας. Ο μύθος λέει ότι ενώ κυοφορούσε τον Ασκληπιό, η Κορωνίδα ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε ένα θνητό τον ‘Ισχυ, που θεωρήθηκε έτσι πατέρας του θεϊκού παιδιού της.

Όμως τα νέα έφτασαν γρήγορα στον Απόλλωνα με το μαντατοφόρο του πουλί, τον κόρακα, που έλεγαν πως είχε τότε χρώμα λευκό. Η είδηση ξεσήκωσε την οργή του θεού, που έπεσε βαριά επάνω στο πτηνό με τη μορφή κατάρας, κάνοντας το χρώμα του για πάντα μαύρο. Ευθύς ο θεός σκότωσε τον ΄Ισχυ και διέταξε τη δίδυμη αδελφή του, τη θεά Άρτεμη, να εξοντώσει με τα βέλη της την Κορωνίδα· μαζί με εκείνη σκότωσε και άλλες γυναίκες και τότε λέγεται πως συνέβη ένας καταστρεπτικός λοιμός.

Αργότερα, όταν το νεκρό σώμα της Κορωνίδας τέθηκε για καύση στην πυρά, εμφανίστηκε ο Απόλλωνας, ο αθάνατος πατέρας, που έσπευσε να βγάλει το γιο του Ασκληπιό, το θεϊκό σπόρο του, μέσα από τη διάπυρη μήτρα της ευγενούς γήινης μητέρας. Ήταν μια γέννηση γεμάτη πόνο, θυσία και θάνατο, προκάλεσε όμως μεγάλη χαρά στον κόσμο, γιατί ο Ασκληπιός ήταν ένας λυτρωτής που θα έφερνε θεραπεία και ανακούφιση στο ανθρώπινο γένος.

Ο μύθος λέει πως ο νεογέννητος Ασκληπιός οδηγήθηκε από τον Απόλλωνα στο όρος Πήλιο της Θεσσαλίας και παραδόθηκε στον ευσεβή και σοφό Κένταυρο Χείρωνα, για να τον μεγαλώσει και να τον εκπαιδεύσει.

Ο Χείρωνας είναι σύμβολο μιας προαιώνιας σοφίας, που υπάρχει πριν από το σχηματισμό των θεών. Η σοφία του είναι παρούσα στη διάπλαση των ηρώων της ελληνικής μυθολογίας, καθώς υπήρξε εκπαιδευτής πολλών από αυτούς, όπως ο Αχιλλέας, ο Ακταίων, ο Ιάσων, ο Πάτροκλος, ο Πηλέας κ.α.
Κοντά στο Χείρωνα ο Ασκληπιός διδάχτηκε την τέχνη του κυνηγιού, την ιατρική, καθώς και τον τρόπο συλλογής των θεραπευτικών βοτάνων. Έγινε μεγάλος γιατρός, που θεράπευε όλες τις ασθένειες μέσω φαρμάκων, εγχειρήσεων αλλά και μαγικών ψαλμών (επωδών).

Στην εκπαίδευσή του συμμετείχε ένα ακόμα αρχέτυπο της σοφίας -ολύμπιο αυτή τη φορά- η θεά Αθηνά, που πρόσφερε στον Ασκληπιό το πολύτιμο αίμα της αποκεφαλισμένης Γοργόνας, που είχε διπλή δύναμη· μπορούσε να χρησιμοποιηθεί είτε για θεραπεία ανθρώπων και ανάσταση νεκρών, είτε για θάνατο και καταστροφή. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη έλαβε μόνο το αίμα της δεξιάς φλέβας, που ήταν θεραπευτικό, ενώ της αριστερής το κράτησε η Αθηνά.

Η οικογένεια, οι θεραπείες και ο θάνατος του θεού

Η φήμη του Ασκληπιού έγινε μεγάλη και διαδόθηκε σε πολλά μέρη, κάποια από τα οποία διεκδίκησαν τον τίτλο της γενέτειράς του και διαμόρφωσαν τη δική τους ιδιαίτερη παράδοση, με ποικιλομορφία παραλλαγών του μύθου.

Σύμφωνα με τον αρχαίο θεσσαλικό μύθο, που προαναφέρθηκε και θεωρείται ως ο πλέον αποδεκτός, ο Ασκληπιός κατάγεται από την Λακέρεια, την πατρίδα της μητέρας του Κορωνίδας. Ήταν μια πόλη της θεσσαλικής πεδιάδας, στο Δώτιον Πεδίον, κοντά στη λίμνη Βοιβηίδα (είναι η λίμνη Κάρλα, αποξηραμένη από το 1962). Ο ίδιος μύθος μας λέει πως η μητέρα του ήταν κόρη του Φλεγύα· υπήρξε βασιλιάς τριών λαών, που αποκαλούνταν Φλεγύες, Λαπίθες και Μινύες, και κατοικούσε στη Λακέρεια. Ο θνητός άντρας της ο Ίσχυς, ήταν βασιλιάς της Αρκαδίας, καταγόταν από τη φυλή των Λαπιθών και είχε πατέρα τον Έλατο.

Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, που αναφέρεται στην Ιλιάδα του Ομήρου, η γέννηση του Ασκληπιού τοποθετείται στην Τρίκκη (σημερινά Τρίκαλα) της Θεσσαλίας· εκεί αναφέρονται ως γιοι του ο Μαχάονας και ο Ποδαλείριος, πολύ πιθανόν εξαιτίας των ιαματικών ιδιοτήτων τους· ήταν ήρωες-γιατροί της θεσσαλικής Τρίκκης, που είχαν πάρει μέρος και στον Τρωικό Πόλεμο.

Στην ελληνική μυθολογία ως γιοι του μνημονεύονται επίσης ο Αετός, ο Ευμαρίων (δηλαδή εκείνος που παρέχει την καλή υγεία, τη χαρά απ’ την ευεξία), ο Άκεσις (από το ρήμα ακέομαι, δηλαδή εκείνος που θεραπεύει δι’ οξέως οργάνου), ο Ιανίσκος (από το ρήμα ιώμαι, δηλαδή εκείνος που θεραπεύει/θεραπεύεται), ο Τελεσφόρος (δηλαδή εκείνος που καθιστά μια θεραπεία αποτελεσματική) και ο Αλεξήνωρ (δηλαδή εκείνος που βοηθά τους ανθρώπους και αποτρέπει κάθε κακό).

Σύζυγός του ήταν η Ηπιόνη, που λατρευόταν στην Αθήνα, την Κω και την Επίδαυρο· είχε θεραπευτικές-νοσηλευτικές γνώσεις και ήξερε να απαλύνει τους πόνους. Οι κόρες του Υγεία, Ιασώ, Ακεσώ και Πανάκεια συμβόλιζαν την υγεία και τη γιατρειά. Ως κόρη του αναφέρεται και η Αίγλη, που λένε ότι εκπροσωπούσε τη φωτοδότρα δύναμη του ίδιου του Ασκληπιού. Κάποιοι βέβαια θεωρούν όλα αυτά τα παιδιά του Ασκληπιού μάλλον προσωποποιημένες ιδιότητες της ιατρικής τέχνης παρά υπαρκτά πρόσωπα.

Κατά τη μυθολογία ο Ασκληπιός συμμετείχε στην αργοναυτική εκστρατεία ως έξοχος θεραπευτής – ιατρός, καθώς και στο κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου. Διέθετε μοναδικές ικανότητες· θεράπευσε τις μανιασμένες θυγατέρες του Προίτου και το βασιλιά της Επιδαύρου Άσκλη· θεράπευσε πολλούς ήρωες και έφτασε στο σημείο να αναστήσει και νεκρούς, όπως τον Τυνδάρεω, το Γλαύκο (γιο του Μίνωα), τον Ιππόλυτο (γιο του Θησέα και αγαπημένο της θεάς Άρτεμης), τους Καπανέα και Λυκούργο (που σκοτώθηκαν στη διάρκεια του πολέμου των Επτά επί των Θηβών) και άλλους.
Η ανάσταση νεκρών προκάλεσε όμως ανησυχία στο βασιλιά του Άδη τον Πλούτωνα, που φοβήθηκε για την ερήμωση του βασιλείου του και παραπονέθηκε στον αδελφό του Δία, ο οποίος έσπευσε να αποκαταστήσει την τάξη βάζοντας με τον κεραυνό του τέρμα στη ζωή του ιερού γιατρού. Ο Απόλλωνας εκδικήθηκε το χαμό του γιου του σκοτώνοντας τους Κύκλωπες, που είχαν δωρίσει το θανατηφόρο κεραυνό στο Δία. Ο Απολλόδωρος αναφέρει ότι ο Ασκληπιός μετά το θάνατό του αποθεώθηκε, έγινε δηλαδή δεκτός στη θεϊκή κατοικία του Ολύμπου, ταυτόχρονα με τον Ηρακλή.

Ο Ασκληπιός ως ήρωας και θεός

Πολλά ερωτήματα γεννιούνται όμως γύρω από τη ζωή και την καταγωγή του μεγάλου θεραπευτή Ασκληπιού. Η θέση του υπήρξε πάντοτε διφορούμενη μεταξύ θεού και ήρωα, για το λόγο αυτό του πρόσφεραν άλλοτε θυσίες θεού και άλλοτε εναγίσματα ήρωα.

Πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο Ασκληπιός ήταν υπαρκτό πρόσωπο· υπήρξε μεγάλος ήρωας – ιατρός θεσσαλικής καταγωγής, που δέχτηκε τιμές μετά θάνατον και σταδιακά απέκτησε πλήρη θεϊκή υπόσταση. Ήταν ένας πολιτισμικός ήρωας με ανθρώπινη καταγωγή, που η επίγεια φήμη του είχε διαδοθεί σε όλη την Ελλάδα.

Υπήρξε το πρότυπο του γιατρού που ακολουθεί τα υψηλά πανανθρώπινα ιδανικά του, προσφέροντας τον εαυτό του στην υπηρεσία του κόσμου· ακολούθησε το δρόμο που ακολούθησαν και άλλοι ήρωες που θεοποιήθηκαν στους ελληνικούς μύθους και θρύλους. Με όλα αυτά φαίνεται να συμφωνούν τα στοιχεία που μας παραδόθηκαν από τον Όμηρο, τον Ησίοδο και τον Πίνδαρο.

Κατά μία άλλη εκδοχή ο Ασκληπιός παρουσιάζεται ως γήινη – χθόνια θεότητα. Στο έργο του «Heroic Cults in Ancient Greece and the Ideas of Immortality» ο Lewis Farnell αναφέρει ότι υπήρχε από παλιά στην Τρίκκη της Θεσσαλίας και ανήκε στις φυλές των Φλεγυών, Λαπιθών και Μινυών· σε ύστερες περιόδους η λατρεία του συγχωνεύτηκε τελικά με εκείνη των ουράνιων θεοτήτων. Κάποιοι συγγραφείς τον παρουσιάζουν μάλιστα ως θεό του αέρα, άλλοι της καταιγίδας ή της αστραπής και άλλοι του Ήλιου, υποδηλώνοντας τη σχέση του με τον Απόλλωνα και τις ανανεωτικές δυνάμεις της φύσης.

Ηλιακοί θεοί πηγή ζωής και θεραπείας

Οι ηλιακοί θεοί επέφεραν πάντοτε ορθή διευθέτηση της ζωικής ενέργειας κάθε οργανισμού και προκαλούσαν θεραπεία. Ο Ήλιος ήταν ανέκαθεν πηγή ζωής και ταυτόχρονα θεραπευτής· κέντρο μιας βαθύτερης πνευματικής όψης, που εκδηλώνεται στον κόσμο και επιδρά στην ψυχική υγεία. Γνωρίζοντας το χειρισμό της ηλιακής δύναμης, οι αρχαίοι μυημένοι – ιερείς επικαλούνταν τους θεούς αυτούς και εκτελούσαν τις θεραπείες τους.

Στη σύγχρονη εποχή, η αποκοπή από την πνευματική αυτή όψη ευθύνεται για την διαταραχή και την ανισορροπία που επικρατεί και οφείλεται στον ορθολογικό τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου νου. Η ανθρωπότητα δεν συνειδητοποιεί τη βαθύτερη αλληλεπίδρασή της με τη Φύση· παρεμποδίζει την ελεύθερη ροή του ζωικού μαγνητισμού και την επικοινωνία της με την ευρύτερη Δημιουργία. Έτσι, πολλά φυσικά στοιχεία απαραίτητα για την πνευματική μας ισορροπία απουσιάζουν και η ψυχική μας υγεία εξασθενεί.

Στους αρχαίους χρόνους ο Ήλιος ως θεός ενσάρκωνε τις λειτουργίες του πνεύματος. Υπέρτατη θεότητα της υγείας θεωρούταν ο Απόλλωνας, που η αρμονία του αποτελεί την υπέρτατη αρχή όλων των θεραπειών. Είναι ο ηλιακός θεός που οι ακτίνες του επιδρούν ευεργετικά στο σώμα κάθε ανθρώπου και κάθε ζωντανής ύπαρξης γενικότερα.

Ο χαρακτήρας του Απόλλωνα μεταβιβάζεται στο γιο του τον Ασκληπιό, που διατηρεί πάντοτε μια ζωντανή συνεργασία με το θεϊκό του πατέρα· ως γιος και μαθητής του Απόλλωνα, κληρονομεί τη γνώση και τις αρχές, τα περιεχόμενα και τις ιδιότητες του πατρός του για να τα μεταβιβάσει στους ανθρώπους που τον λάτρεψαν βαθιά σε πολλές περιοχές.

Η λατρεία του Ασκληπιού και τα ιερά του

[1]Η λατρεία όπως και η παράδοσή του Ασκληπιού είχε, κατά γενική παραδοχή, κοιτίδα τη Θεσσαλία και ιδιαίτερα την περιοχή της Τρίκκης. Σε κάποια πρώιμη εποχή μεταφέρθηκε στη Βοιωτία και τη Φωκίδα, το πιθανότερο μέσω της προϊστορικής φυλής των Φλεγύων, που συνδεόταν στενά με το θεό. Η εγκατάσταση των Φλεγύων στη Φωκίδα και την ευρύτερη περιοχή των Δελφών ήταν καθοριστική για τη διαμόρφωση του μύθου και της λατρείας του Ασκληπιού.

Αναπαράσταση του ασκληπιείου της Επιδαύρου: Οι Φωκαείς τον λάτρεψαν ως «Ιδρυτή» της κοινότητάς τους με την επωνυμία Αρχηγέτης. Ο τίτλος αυτός αποδιδόταν σε θεό ή ήρωα, που σύμφωνα με την αρχαία παράδοση θεωρείτο πρόγονος της φυλής ή του γένους ή αρχηγός και οικιστής της αποικίας, είτε στην πραγματικότητα είτε σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη.

Στη Φωκίδα η λατρεία του αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό, τιμήθηκε ως θεότητα που ασκούσε επιρροή στην κοινωνικοπολιτική ζωή της κοινότητας, ενώ συνδέθηκε με την απελευθέρωση των σκλάβων και τη διασφάλιση της ελευθερίας τους. Οι δεσμοί που ανέπτυξε με όσους τον λάτρευαν ήταν ιδιαίτερα στενοί και έτσι η φυλετική μνήμη της προγονικής συγγένειας με τον Ασκληπιό διατηρήθηκε ζωντανή, επηρεάζοντας βαθιά κάθε θρησκευτική πράξη.

Η φήμη του Ασκληπιού διαδόθηκε γρήγορα στον ελλαδικό χώρο αλλά και πέραν αυτού. Η ταχύτατη εξάπλωση της λατρείας του αποδίδεται στο γεγονός ότι ανήκε στις κατ’ εξοχήν παρήγορες θεότητες και είχε τη δύναμη να θεραπεύει τους αρρώστους και να παρατείνει τη ζωή των ανθρώπων.
Ο θεός Ασκληπιός υπήρξε ο ιδρυτής, ο εμπνευστής και ο φύλακας της ιατρικής τέχνης. Ήταν προστάτης των γιατρών, που καλούνταν Ασκληπιάδες, και κανένας δεν μπορούσε να πάρει τον τίτλο αυτό αν δεν ήταν καλός γιατρός. Οι Ασκληπιάδες αναφέρονται γενικότερα ως γιοι του. Ουσία είναι τα πνευματικά του παιδιά, οι εκφραστές και συνεχιστές του θεραπευτικού του ρεύματος μέσα στον κόσμο.

Ο Ασκληπιός υπήρξε προστάτης ορισμένων πόλεων που ήταν περίφημες για την ιατρική τους τέχνη. Σε αυτόν πρόσφεραν θυσίες, γι’ αυτόν οργάνωναν λιτανείες και αγώνες, ενώ τα ιερά του, που ονομάστηκαν Ασκληπιεία, ήταν στην αρχαία Ελλάδα τόποι λατρείας, θεραπευτικά κέντρα αλλά και μαντεία.

Κατά το Στράβωνα περισσότερο φημισμένα ήταν τα Ασκληπιεία της Τρίκκης στη Θεσσαλία, της Επιδαύρου στην Πελοπόννησο, της Περγάμου στη Μικρά Ασία και της νήσου Κω· γνωστά ήταν επίσης τα ιερά στην Τιτάνη της Σικυώνας, στο Άργος, στην Αθήνα, στη Λισσό και το Λεβήνα της Κρήτης καθώς και στην Κυρήνη της Λιβύης. Συμπληρωματικά μπορούμε να αναφέρουμε και κάποια άλλα Ασκληπιεία, όπως αυτά στην Κόρινθο, την Τεγέα, τον Πειραιά και το νησί της Αίγινας. Άλλα νησιά με ιερά του Ασκληπιού ήταν η Πάρος, η Κέα, η Θάσος και το Νησί (στην Προποντίδα). ΣτηΜικρά Ασία παραδείγματα ιερών είχαμε στις Αιγαίς της Κιλικίας, τις Ερυθρές και πιο βόρεια στην Προύσα της Βιθυνίας.

Από όλα όμως τα λατρευτικά κέντρα του Ασκληπιού το σημαντικότερο και αυτό που μας κληροδότησε τις πλουσιότερες μαρτυρίες, με πανάρχαια χαρακτηριστικά, στάθηκε η Επίδαυρος, που ιδρύθηκε περίπου το 600 Π.Κ.Ε. Στο μέρος αυτό γραπτά μνημεία εξυμνούσαν τον Ασκληπιό ως θεό που θεράπευε τους ασθενείς του, από οποιαδήποτε αρρώστια τους βασάνιζε.

Ιερά ζώα και σύμβολα: στα Ασκληπιεία θεωρούσαν τα ερπετά και τους σκύλους αντιπροσώπους, συνοδούς και βοηθούς του θεού στη θεραπεία. Η ράβδος με το φίδι είναι το έμβλημα του Ασκληπιού και καθιερώνεται ως σύμβολο των γιατρών. Το φίδι συμβολίζει τη μακροβιότητα και την περιοδική ανανέωση, η δε ράβδος την υποστήριξη και την ανακούφιση των πασχόντων. Ένα κύπελλο γεμάτο με φάρμακο συμπεριλαμβανόταν επίσης στα σύμβολα του μεγάλου θεραπευτή Ασκληπιού.

Θεραπείες στους ναούς του Ασκληπιού

Πολλοί θεωρούν ότι ο θεός αυτός καταπιάστηκε κυρίως με τη θεραπεία των σωματικών ασθενειών, όμως αυτή είναι μόνο μία πλευρά, καθότι ο Ασκληπιός ουσιαστικά διοχέτευσε στους ανθρώπους εκείνη την εσώτερη αρμονία που αποτελεί την υψηλότερη προστασία τους ενάντια στις ασθένειες, όχι μονάχα τις σωματικές αλλά και τις ψυχικές.

Είναι γεγονός ότι οι ασθένειες είναι ψυχικές και σωματικές, ουσιαστικά όμως έχουν ψυχική προέλευση και οι γιατροί πρέπει να εμβαθύνουν στα αίτιά τους, προκειμένου να τις εξαλείψουν αποτελεσματικά στην πηγή τους. Ως αληθινός γιατρός ο Ασκληπιός διέθετε την απαραίτητη σοφία για μια τέτοια βαθύτερη προσέγγιση. Μέσα από τα χέρια του πολλοί άνθρωποι γιατρεύτηκαν αλλά και πολλοί γιατροί εκπαιδεύτηκαν.

Στα Ασκληπιεία συγκεντρώνονταν πολυάριθμοι πιστοί για να ικετέψουν το θεό να τους θεραπεύσει από τις ασθένειές τους. Εκεί ο Ασκληπιός εφάρμοζε θεραπείες μέσω ονείρων ή έστελνε θεραπευτικούς χρησμούς, με τη μέθοδο της εγκοίμησης, κατά την οποία ο συμβουλευόμενος κοιμόταν στο ιερό έδαφος με το αυτί του να ακουμπά τη γη, για να λάβει το θεραπευτικό όνειρο από κάτω.

Προαπαιτούμενα για την εγκοίμηση στον ιερό χώρο ήταν το τελετουργικό λουτρό και η προσφορά θυσιών, πράξεις συμβολικές και ταυτόχρονα ουσιαστικές, που δήλωναν το σεβασμό προς το θεό. Σύμφωνα με τον Πορφύριο (Περί αποχής, ΙΙ, 19), στην Επίδαυρο υπήρχε μια επιγραφή που προειδοποιούσε τον επισκέπτη ότι «καθαρός πρέπει να είναι όποιος μπαίνει στο λαμπρό ναό και καθαρότητα είναι να έχεις άγιες σκέψεις».

Οι ασθενείς, ξαπλωμένοι στο δάπεδο του ναού, κοιμισμένοι ή βυθισμένοι σε μια ιδιαίτερη κατάσταση μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, έβλεπαν όνειρα ή οράματα, όπου εμφανιζόταν ο θεός. Είχε τη μορφή γενειοφόρου άνδρα με έκφραση γαλήνια και ευγενική, κρατώντας ραβδί, ή νέου με εμφάνιση όμορφη και λεπτή. Ήταν χαρούμενος, χωρίς κάτι τρομακτικό στη μορφή του, μιλούσε με αρμονική φωνή και ενέπνεε εμπιστοσύνη, ωθώντας τον ασθενή σε ένα άνοιγμα ψυχής, που απελευθέρωνε το ενεργειακό δυναμικό του και συνέβαλλε τα μέγιστα στην επιτυχία της θεραπείας.[1]

Η πρόνοια του Ασκληπιού ήταν εμφανής στην άμεση βοήθειά του· πλησίαζε τον ασθενή, ερχόταν μαζί του σε προσωπική επαφή και ύστερα προχωρούσε στην ίαση της ασθένειας αυτοστιγμεί ή συνιστούσε μια θεραπευτική αγωγή. Το πρωί, μετά την εγκοίμηση, ο ασθενής ξυπνούσε υγιής ή ενημερωμένος για το τι έπρεπε να κάνει ώστε να γιατρευτεί.

Η θεραπευτική διαδικασία που ακολουθούσε ο Ασκληπιός παραμένει γενικά απροσδιόριστη. [1] Κατά την πρώιμη εποχή της λατρείας του επικρατούσε η άποψη ότι ο Ασκληπιός ενεργούσε κυρίως ως τελεστής θαυμάτων· οι θεραπείες του ήταν μια θρησκευτική εμπειρία, πέρα από κάθε ανθρώπινη κατανόηση.

Απάλειφε την αρρώστια με το θείο του χέρι, αγγίζοντας το σώμα του ασθενή ή απλώνοντάς το προς το μέρος του· το θεϊκό φιλί ήταν κι αυτό ένα από τα μέσα που χρησιμοποιούσε. Βοηθούς στις θεραπείες είχε τα ιερά ζώα του, τα φίδια και τους σκύλους.

Ήταν εξαίρετος και τολμηρός χειρούργος. Σε πολλές περιπτώσεις δεν δίσταζε να ανοίξει ολόκληρο το σώμα του ασθενούς· έκανε τομές στα πιο εσωτερικά μέρη του ανθρώπινου σώματος. Πέρα από τις θαυμαστές θεραπείες και τις παρεμβάσεις, ο Ασκληπιός έδινε συχνά στους ασθενείς του σαφείς και άμεσες οδηγίες που αφορούσαν μεθόδους ίασης και φυσικά γιατρικά ή χρησμούς τους οποίους στη συνέχεια ερμήνευε και εφάρμοζε ο ιερέας του ναού. Τα γιατρικά του θεού είχαν ασυνήθιστα αποτελέσματα και η επίδρασή τους ενισχυόταν όταν λαμβάνονταν σε ιερό μέρος του ναού.

Συμβούλευε τους ασθενείς να γυμνάζονται, να κολυμπούν σε ποτάμια και θάλασσες, να λούζονται σε πηγές και λουτρά· υποδείκνυε δίαιτες και ενέκρινε την πνευματική άσκηση. Οι θεραπευτικές οδηγίες του προκαλούσαν συχνά έκπληξη σε ασθενείς και γιατρούς, όταν για παράδειγμα πρότεινε άσκηση αντί ανάπαυση.

Γενικά είναι αποδεκτό ότι οι άρρωστοι γιατρεύονταν από τον Ασκληπιό στα ιερά του κατά την εγκοίμηση (επιβεβαιώνεται από αναφορές γιατρών όπως ο Ρούφος και ο Γαληνός). Στα όνειρα που έβλεπαν εκεί, η ψυχή τους ερχόταν σε επαφή με εκείνες τις θεϊκές θεραπευτικές δυνάμεις που περιβάλλουν τον άνθρωπο και τον κόσμο χωρίς να γίνονται αντιληπτές.

Το γεγονός ότι ο Ασκληπιός εμφανιζόταν σε ασθενείς και τους γιάτρευε ο ίδιος ή τους έλεγε πώς να φροντίσουν την αρρώστια τους, δεν ήταν παράξενο για τον αρχαίο κόσμο. Οι μέθοδοι του θεού αυτού δεν έρχονταν σε αντίθεση προς την καθιερωμένη γνώση της εποχής. Απλά ενεργούσε ως θεός μέσα στα όρια ενός κόσμου που οι αρχαίοι αναγνώριζαν ως αληθινό.

Αναζητώντας τη θεραπευτική δύναμη της Ψυχής

Σε όλη αυτή την πορεία μπορούμε να αναγνωρίσουμε την ιερή-αρχετυπική προέλευση της Ιατρικής. Η καταγωγή της χάνεται βαθιά, σε πρώιμες εποχές, σε κόσμους υπερβατικούς, όπου κινούνται μεγάλες φωτεινές μορφές, καθοδηγητές και εκπαιδευτές για το ανθρώπινο γένος.

Ο ηλιακός Απόλλωνας είναι ο πνευματικός πατέρας, η πνευματική πηγή της θεραπείας. Μέσα από την καρδιά του μεταβιβάζει το θεραπευτικό ρεύμα στο γιο του Ασκληπιό, που λειτουργεί ως μεσολαβητής για τη διοχέτευσή του προς την ανθρωπότητα μέσω των Ασκληπιάδων. Ο Ασκληπιός είναι μια διευρυμένη οντότητα με διττή φύση· κινείται σε έναν κόσμο μεταξύ θεών και ανθρώπων.
Ανάμεσα στους μελετητές και εκφραστές της θεραπευτικής παράδοσης του Ασκληπιού ήταν και ο Ιπποκράτης, που εκπαιδεύτηκε στο ιερό της Κω, εξελίχθηκε σε μεγάλο Ασκληπιάδη και αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως ιδρυτής της ιατρικής. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι γιατροί όλου του κόσμου ξεκινούν τη θητεία τους με τον «όρκο του Ιπποκράτη», ορκιζόμενοι στο θεό Απόλλωνα τον ιατρό και στο θεό Ασκληπιό και στην Υγεία και στην Πανάκεια και επικαλούμενοι τη μαρτυρία όλων των θεών.

Κατά την αρχαιότητα, ο τρόπος που οι άνθρωποι είχαν συλλάβει τους φυσικούς νόμους δεν ήταν τόσο άκαμπτος όσο ο σύγχρονος. Έγκυρες μαρτυρίες πιστοποιούσαν θαύματα και θεϊκές πράξεις που δεν μπορούν να ερμηνευτούν με τρόπο ορθολογικό, εφόσον προέρχονταν από κόσμους θεϊκούς που αδυνατεί να συλλάβει η ανθρώπινη διάνοια.

Στην ιατρική του αρχαίου κόσμου οι άνθρωποι συνήθιζαν να επικαλούνται τη θεϊκή βοήθεια· το θεωρούσαν όχι μόνον δικαίωμα αλλά και καθήκον τους, σε περιπτώσεις που η ανθρώπινη δύναμη αποδεικνυόταν ανήμπορη. Η θεϊκή και η ανθρώπινη γνώση και δράση, αν και διαφορετικής φύσης, δεν απέκλειαν η μία την άλλη και οι αρχαίοι Έλληνες γιατροί δεν εναντιώθηκαν ποτέ στη θρησκευτική ιατρική.

Η διαφωνία μεταξύ επιστήμης και θρησκείας που χαρακτηρίζει τα πνεύματα της εποχής μας ήταν τότε ξένη. Η συνείδηση του σύγχρονου ανθρώπου, που περιορίζεται στα στενά όρια του γήινου μικρόκοσμου, κάνει το φορτίο της ζωής να φαίνεται πιο βαρύ και οι πιθανότητές για μια υγιή, ισορροπημένη ζωή ελαττώνονται. Εάν όμως η ανθρωπότητα συνειδητοποιούσε την Απειροσύνη της ύπαρξης, τότε είναι σίγουρο πως θα ήταν περισσότερο ελεύθερη, δημιουργική και υγιής.

Ως άνθρωποι, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τη βαθύτερη προγονική μας σχέση με τους αρχαίους θεούς θεραπευτές, τη δύναμη και τη ζωντάνια που εκπορεύουν, έστω κι αν δεν γίνεται αντιληπτή. Η θεραπευτική δύναμη ενυπάρχει στη Φύση και σε ολόκληρη τη Δημιουργία, ενυπάρχει όμως και στους εσωτερικούς κόσμους της Ψυχής κάθε ανθρώπου, περιμένοντας την αφύπνισή της.

Βιβλιογραφία

• Κακριδής Θ. Ιωάννης, Ελληνική Μυθολογία, Οι Θεοί (τόμος 2), εκδόσεις Εκδοτική Αθηνών, 1986
• Κερένυι Καρλ, Η Μυθολογία των Ελλήνων, εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1996
• Ρισπέν Ζαν, Μεγάλη Ελληνική Μυθολογία, τόμος 2, εκδόσεις Κουτσουμπός
• Decharme Paul, Ελληνική Μυθολογία, τόμος α΄, εκδόσεις Ιστορικών Βιβλίων
• Ο Ασκληπιός και οι Απαρχές της Ιατρικής, εκδόσεις Εξάντας, 1996
• Diel Paul, Ο Συμβολισμός στην Ελληνική Μυθολογία, εκδόσεις Χατζηνικολή, 1980
• Farnell R. Lewis, Ασκληπιός – Διόσκoυρoι, εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1997
• Παράκελσος Θεόφραστος, Ο Αλχημιστής Θεόφραστος Παράκελσος – Κείμενα, εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1988
• Fortune Dion, Η Μυστική Καββάλα, εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1986
• Agni Yoga Society, To Υπεργήινο – Η Εσωτερική Ζωή-Βιβλίο Πρώτο(1938), εκδόσεις Κέδρος, 1997
• Agni Yoga Society, To Υπεργήινο – Η Εσωτερική Ζωή-Βιβλίο Τέταρτο(1938), εκδόσεις Κέδρος, 2007
• Agni Yoga Society, Ωμ(1936), εκδόσεις Κέδρος, 2009
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (όρος: Ασκληπιός).
• Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Παύλου Δρανδάκη (όροι: Ασκληπιός, Ασκληπιείο).
• Το Βήμα του Ασκληπιού, On-Line Περιοδικό, Τόμος 8ος, Τεύχος 4ο, Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2009
• Βασίλης Πάνος, «Ο Ασκληπιός ο σωτήρας του κόσμου»

Συνέχεια. . . »

Wednesday 23 July 2014

Μεταμορφώσου ... αν θες να ΖΗΣΕΙΣ!

Η φύση αλλάζει, μεταμορφώνεται και η άνοιξη είναι μία απόδειξη. Όμως υπάρχουν φορές που τη μεταμόρφωση πρέπει να την προκαλέσεις εσύ, που απαιτεί πολύ κόπο και πόνο, που σημαίνει να αποχωριστείς ένα μέρος του εαυτού σου. 

Αν θες να αναγεννηθείς, αν θες να συνεχίσεις να ζεις πρέπει κάτι να θυσιάσεις. 

Η αναγέννηση έρχεται πάντα αφήνοντας κάτι πίσω ... το φθαρμένο, αυτό που μας βαραίνει. Ο αετός είναι είναι ένα τέτοιο παράδειγμα ...




"Αυτός που θέλει να είναι σταθερά ευτυχισμένος, πρέπει να αλλάζει συχνά"
(Κομφούκιος)



Συνέχεια. . . »

Tuesday 22 July 2014

Οι Εσωτερικές Ηλικίες του Ανθρώπου

Ο Ιππότης και το Άλογο:

Όλες οι παραδόσεις της ανθρωπότητας, οι θρησκείες της, οι μεγάλοι σοφοί, ακόμη και η διαίσθηση της πλειοψηφίας των ανθρώπων, συμφωνούν πως ο άνθρωπος είναι ένα Ον αθάνατο που έχει νού, ψυχισμό, ζωτικότητα και βιολογική ύπαρξη. Το αθάνατο μέρος του ανθρώπου το ονομάζουν "Ανώτερο Εγώ" για να το ξεχωρίζουν από το θνητό μέρος που αποτελεί ο νούς, ο ψυχισμός, η βιοενέργεια και το φυσικό σώμα. Έτσι, το θνητό μέρος αποτελεί μια τετράδα φορέων, τα λεγόμενα τέσσερα σώματα του "κατώτερου εγώ". Παραλληλίζουν τότε το "Ανώτερο Εγώ" σαν τον Ιππότη ενώ το "κατώτερο εγώ" αποτελεί το άλογό του. Έτσι, όλη η ζωή αποκτά τη σημασία του Ιππότη που με το υπέροχο δαμασμένο άλογό του ρίχνεται σε δοκιμασίες και περιπέτειες, στο όνομα του Θεού, της Δικαιοσύνης και της Ομορφιάς ή στο όνομα του Βασιλιά του ή της Ντάμας του… 

Ερευνώντας τον Άνθρωπο: Οι γιατροί που μελετούν το βιολογικό μας σώμα έχουν μετρήσει τους κύκλους των κυττάρων του και ξέρουν όλα μας τα κύτταρα, εκτός από τα νευρικά, τα οποία αλλάζουν κάθε επτά περίπου χρόνια. Επίσης ξέρουν ότι το πάγκρεας αλλάζει τα κύτταρά του σχεδόν κάθε εικοσιτετράωρο, ενώ τα εγκεφαλικά κύταρα γεννιούνται μέχρι τα δύο μας χρόνια και δεν αντικαθίστανται ποτέ από άλλα. 

Οι ψυχολόγοι που μελετούν τον ψυχισμό και τον νου του ανθρώπου μας αποκαλύπτουν ότι ο άνθρωπος μεγαλώνει μέσα από κύκλους και φάσεις της ψυχονοητικής του δομής σε αλληλεπίδραση με τη σωματική του. Έχουν μάλιστα καθορίσει τις λεγόμενες "ηλικίες" και στάδια της ανθρώπινης ζωής με ρυθμούς επταετείς, δεκαετείς, κ.α. 

Ακόμη σοφότεροι άνθρωποι, όπως ο Πλάτωνας ή οι εσωτερικές παραδόσεις των πολιτισμών, μας μιλούν για τις εσωτερικές ηλικίες του ανθρώπου που καθορίζονται από τον αριθμό επτά κι από τους συστατικούς αριθμούς του: τέσσερα και τρία. Το τέσσερα συμβολίζει τότε την τετράδα ή "κατώτερο εγώ" ενώ το "τρία" αποτελεί το σύμβολο του "Ανώτερου Εγώ" ή Αθάνατης Ψυχής. 

Καθώς οι γιατροί και ψυχολόγοι γίνονται σοφότεροι, πολλές εσωτερικές παραδόσεις αποκαλύπτονται στην ανθρωπότητα. Αυτό μας δίνει τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να ζήσουμε πιο συνειδητά και αρμονικά με τη φύση. 

Μια τέτοια ευκαιρία αποτελούν αυτά που εκθέτουμε στη συνέχεια. Αφορούν τις εσωτερικές ηλικίες του ανθρώπου. Αυτές υπακούουν στον αριθμό, αλλά και στον ρυθμό, ακολουθώντας έναν ανώτερο σκοπό και μια μεγαλύτεη δικαιοσύνη. Η αλληλοσυμπλήρωσή τους τις μετατρέπει σε εξαιρετικό εργαλείο αυτογνωσίας, άρα και ευτυχίας. 

Ξεκινάμε με τις εξωτερικές ψυχολογικές γνώσεις: 

Μια ολόκληρη ζωή: 


Οι περισσότερες επιστημονικές έρευνες φανερώνουν πως η ανάπτυξη του ανθρώπου γίνεται μέσα από κύκλους τριών φάσεων, σαν να επαναλαμβάνουν ολόκληρη τη ζωή και τις φάσεις της: Γέννηση - ανάπτυξη, ωριμότητα - δημιουργικότητα, φθορά - θάνατος. 

Οι κύκλοι αυτοί υπακούουν στον αριθμό επτά, άλλοτε "συμπιεσμένο" καί άλλοτε "επαυξημένο" κατά ένα, δύο ή - πολύ σπάνια - τρία χρόνια. 

Έτσι κάθε άνθρωπος μεγαλώνει κατά "επταετίες". Η πρώτη επταετία αποτελεί την βρεφική και νηπιακή του ηλικία, η δεύτερη την παιδική, στην τρίτη επταετία εμφανίζεται η πολυφημισμένη και πολυερευνημένη εφηβεία, η τέταρτη αποτελεί την νεότητα. Έτσι φθάνουμε στα πρώτα 4 Χ 7 = 28 χρόνια. Ο άνθρωπος είναι πια ώριμος και ολοκληρωμένος. 

Ακολουθούν 3 επταετίες δημιουργικότητας αλλά και σταθερότητας. Φθάνουμε στην ηλικία των 7 Χ 7 = 49 χρόνων. 

Κατόπιν ξεκινάει ένας κατήφορος για το φυσικό μας σώμα. Στην ηλικία των 

10 Χ 7 = 70 χρόνων, θεωρείται ότι ο άνθρωπος έζησε μια ολόκληρη ζωή. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του μοιάζουν με αυτά της δέκατης επταετίας, όσα κι αν του υπολείπονται μέχρι το θάνατό του.

Ένας ολόκληρος επταετής κύκλος: 

Τα δύο πρώτα χρόνια του κύκλου αποτελούν μια μεταβατική κατάσταση όπου όλα είναι καινούργια και όλα είναι σημαντικά. Η εικόνα που είχε για τον κόσμο έχει γκρεμιστεί χωρίς να έχει αντικατασταθεί ακόμη. Το άγχος μεγαλώνει μαζί με τη βιασύνη. Τα λάθη είναι πολλά, όπως και τα ατυχήματα. Του ζητούνται νέες νίκες και κατακτήσεις. Νοιώθει να εξετάζεται σε ύλες που ήξερε, αλλά οι παλιές απαντήσεις δεν ισχύουν πιά. Οι απαιτήσεις έχουν αυξηθεί. Οι δοκιμασίες είναι πολλές και συνεχόμενες. Τα παλιά του μέσα και εργαλεία δεν αρκούν, πολλά έχουν ήδη αχρηστευθεί, άλλα δεν έχουν ακόμη σχηματισθεί… 

Συνεχίζεται μια φάση με τρία έως τέσσερα χρόνια ανάπτυξης, κατάκτησης και αφομοίωσης. Κάθε νίκη τον θρέφει και κάθε κατάκτηση τον ζωογονεί. Οι ευθύνες δεν τον φοβίζουν, αλλά τον καταξιώνουν. Αποδέχεται τον περίγυρό του και τον επηρεάζει με επιτυχία. Γίνεται δημιουργικός, αποφασιστικός και συγκεκριμένος. Η κοσμοθεωρία του γίνεται συμπαγής και η κοινωνικότητά του αυξάνεται. Η ποιότητα αντικαθιστά την ποσότητα σε πολλές επιδιώξεις του. Σ’ αυτή τη φάση ο άνθρωπος είναι κατασταλαγμένος. Και επιβεβαιωμένος. Έχει καταφέρει να βρει την ταυτότητά του. 

Στο τέλος όμως του κύκλου μια ασυνείδητη ανασφάλεια τον αναστατώνει. Νοιώθει ότι θα ζήσει άλλες καταστάσεις που θα αμφισβητήσουν και θα ανατρέψουν τις προηγούμενες. Αρχίζει να πεισμώνει και να αμύνεται. Το άτομο τείνει να περιχαρακωθεί και ο εγωισμός του αυξάνεται. Όμως ο θάνατος και αυτού του κύκλου είναι αναπόφευκτος. Η ζωή θα τον σπρώξει στον επόμενο, είτε το θέλει είτε όχι. 

Αν έζησε ολοκληρωμένα κάθε φάση του κύκλου και αν δεχθεί αδιαμαρτύρητα τις νέες καταστάσεις, τότε ο άνθρωπος προχωρά σε νέο κύκλο της ζωής του. Θα δεί τη ζωή με νέα μάτια και θα ανακαλύψει πως έχει ακόμη να μάθει πολλά. Μια ανανεωμένη ενέργεια θα αναβλύζει μέσα του κι κόσμος γύρω του θα έχει πάλι νόημα, ενδιαφέρον και πρόκληση. 

Από τη μια επταετία στην άλλη (δεν είναι πάντα το ίδιο): 

Οι δυσκολότερες στιγμές της ζωής μας είναι αναμφίβολα η γέννηση και ο θάνατος. Ο άνθρωπος συνήθως τις αντιμετωπίζει με το κλάμα, τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει το στοργικό σταθερό χέρι της φύσης: Όλοι γεννιόμαστε και όλοι πεθαίνουμε. Οι άνθρωποι, τα ζώα, τα φυτά, οι πλανήτες, οι ήλιοι και τα άστρα. Όλα! 

Φαίνεται λοιπόν πως η φύση έχει αναλάβει να μας περάσει από κάποιες επταετίες σε άλλες με διαφορετικό πόνο και ρίσκο, σαν να περνάει ο δρόμος μας από στροφές πιο δύσκολες. Ακόμα, πολλές φορές ο δρόμος μοιάζει σαν να βγαίνουμε από δασικό χωματόδρομο σε φωτισμένη λεωφόρο. Έτσι περνάμε την πρώτη επταετία γνωρίζοντας τον κόσμο με τις αισθήσεις μας. Ο άνθρωπος, κάτω από συνεχή προστασία και βοήθεια, μεγαλώνει ταχύτατα, αναπτύσσει τις αισθήσεις του και μαθαίνει το περιβάλλον του. Όλα θέλει να τα ακουμπά, να τα γεύεται, να τα βλέπει και να τα ακούει. Τα ζώα είναι οι πιο άμεσοι φίλοι του και η φύση αποτελεί τη μεγάλη δασκάλα του. Οι γονείς αναλαμβάνουν να θρέφουν το σώμα του και οι παπούδες να το διδάξουν: Η "κοσμοθεωρία" του αποτελείται από παραμύθια. Όλα γύρω του είναι παραμύθι, και αλίμονο αν δεν είναι (όπως σήμερα, που οι παπούδες δεν λένε παραμύθια και η τηλεόραση δείχνει τόσο ωμή την πραγματικότητα). Κοντά στα 5 χρόνια του, ένα δυνατό πείσμα αρχίζει να τον χαρακτηρίζει και να ενισχύει τον εγωκεντρισμό του. Ο πρώτος επταετής κύκλος πλησιάζει στο τέλος του. Ήδη για τα παιδιά της πόλης, που λείπει η φύση και η τηλεόραση περισσεύει αυτό γίνεται πολύ νωρίτερα. Οι γονείς καμαρώνουν που το παιδί τους είναι πιο έξυπνο ενώ στην πραγματικότητα αυτό έχει "γεράσει" γρηγορότερα. 

Ο δεύτερος κύκλος κυριαρχείται από το παιχνίδι. Όλα είναι παιχνίδι. Έτσι το σώμα του αναπτύσσεται με υγεία και δύναμη, ο χαρακτήρας του πλάθεται από την περιπέτεια και την εξερεύνηση. Το παιδί τώρα χρειάζεται ζωτικό χώρο. Όμως στην πόλη στριμώχνεται, παίζει ηλεκτρονικά και παρακολουθεί άλλους να παίζουν στην οθόνη. Δεν πληγώνονται τα γόνατά του ούτε ρίχνει πέτρες σε άλλους ούτε κουράζεται στο περπάτημα. Πολύ γρήγορα θα φθάσει η αρχή της τρίτης επταετίας του. 

Από 10 ως 12 χρονών τα παιδιά της πόλης παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά της εφηβείας που σε ένα φυσικότερο περιβάλλον γίνεται στην ηλικία των 14 χρόνων (2 Χ 7). Το συναίσθημα ξυπνά, μαζί και η αφηρημένη σκέψη. Το σώμα αλλάζει ραγδαία σε μέγεθος αλλά και δύναμη. Η σεξουλικότητα έχει πια ενεργοποιηθεί και αποτυπώνεται ορμητικά στο σώμα του. Εδώ ο λεγόμενος πλέον έφηβος, δεν κτυπάει τόσο στο σώμα όσο πληγώνεται ο ψυχισμός του. Η κουλτούρα του περιβάλλοντος τού δίνει την κοσμοθεωρία του και οι καταστάσεις που βιώνει χαρακτηρίζονται από το συναίσθημα. Ο φόβος και οι αντιφάσεις πλημμυρίζουν τη ζωή του. Αναπτύσσεται ο πρώτος δυνατός εγωισμός και πραγματικός εγωκεντρισμός. Οι σχέσεις με τους γονείς είναι έντονες, τόσο στη σύγκρουση όσο και στη συνεργασία. Η ηλικία αυτή παρουσιάζει πολλές ακόμη δυσκολίες. Το παροδικό και περιστασιακό μπερδεύεται με το μόνιμο και σταθερό. Το υποκειμενικό με το αντικειμενικό είναι το ίδιο για έναν έφηβο. Ούτε ξεχωρίζει το ατομικό από το καθολικό, πιστεύοντας κάθε φορά ότι είναι ξεχωριστός και μοναδικός στον κόσμο. 

Τα τελευταία δυο χρόνια αυτής της φάσης είναι ακόμη πιο επώδυνα, εφόσον ο νους, ο οποίος θα κυριαρχήσει στην τέταρτη επταετία, έρχεται να σκιάσει τα συναισθήματα. Στη λεγόμενη "μετεφηβική" ηλικία σημειώνονται οι περισσότερες αυτοκτονίες, τρέλλες, εγκληματικές ή απλά χαζές πράξεις του ανθρώπου. Στα δικαστήρια το μετεφηβικό της ηλικίας αποτελεί στοιχείο που μειώνει στο μισό κάθε ποινή. 

Φθάνουμε έτσι στην 4η επταετία, όπου το "μυαλό πήζει", όπου οι έφηβοι μπορούν να γίνουν μέλη της κοινωνίας τους. Η στρατιωτική θητεία συνδυάζεται με αυτό το πέρασμα, όπως και οι αντίστοιχες φυλετικές μυήσεις στις παραδοσιακές κοινωνίες. Ο άνθρωπος μπαίνει στη λατρεμένη εποχή της νεότητας. Σιγά, αλλά σταθερά, διαμορφώνει σταθερότερες αρχές και αξίες, μαθαίνει να είναι πρακτικότερος και πιο δυνατός. Σταδιακά διαμορφώνει την ταυτότητά του και περνάει στον κόσμο των ώριμων... 

Η επόμενη μεγάλη "φουρτούνα" έρχεται στο τέλος της 7ης επταετίας. Εδώ ο άνθρωπος αρχίζει να βιώνει τη φθορά του σώματος και της φυσικής του δύναμης. Η αδυναμία κατακλύζει τον άνδρα και η γυναίκα ξέρει ότι δεν μπορεί πια να κάνει παιδιά. Ο μεγάλος κύκλος της ζωής αρχίζει να κατεβαίνει. Όμως η εμπειρία είναι εξαιρετικά μεγάλη. Ο γέρος γίνεται συνώνυμο τού «σοφός». Αν ο άνθρωπος προσανατολιστεί στην εμπειρία του, θα γίνει εξαιρετικά χρήσιμος για την κοινωνία και τον εαυτό του. Αν προσανατολιστεί στο σώμα που φθείρεται, θα αποτελεί τροχοπέδη των νεότερων και καταστροφέα του εαυτού του. 

Στο τέλος της 10ης επταετίας ο θάνατος αποτελεί την πιο κοντινή ιδέα. Αν όμως συνδυαστεί με την εμπειρία, μετατρέπεται σε αληθινή σοφία. Η ανδρεία είναι πιά απαραίτητη όσο ποτέ. Το μεγάλο ταξίδι μπορεί να έρθει οποιαδήποτε στιγμή για να σφραγίσει τον κύκλο αυτόν που λέμε ζωή, ανοίγοντας, όπως είναι φυσικό, έναν νέο κύκλο που τον λέμε "στην άλλη ζωή". Και που, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, τους περισσότερους σοφούς και ακόμη σύμφωνα με όλους τους αρχαίους πολιτισμούς, αυτή η "άλλη ζωή" θα κλείσει ανοίγοντας έναν νέο κύκλο: μιας νέας ζωής.. 

Οι επταετίες της Εσωτερικής παράδοσης: 

Η Εσωτερική παράδοση μας λέει για το Ανώτερο Εγώ που εκφράζεται κάθε φορά σε μια Τετράδα σωμάτων (νου, ψυχισμού, βιοενέργειας και φυσικού σώματος). Ανάλογα με τις προηγούμενες δράσεις του (=Κάρμα) και ανάλογα με το Σκοπό και το Δρόμο του (=Δάρμα), η κάθε του ενσάρκωση, δηλαδή κάθε ζωή του από την κούνια ως το φυσικό θάνατο, έχει δύο κύριους στόχους: 1: Να αναπτύξει κάθε σώμα του όσο καλύτερα γίνεται και 2: Να ενοποιήσει και να εναρμονίσει τα 4 σώματά του και να τα θέσει στην υπηρεσία του Ανώτερου Εγώ, που σημαίνει να πραγματώσει το Σκοπό για τον οποίο γεννήθηκε. 

Έτσι στις 4 πρώτες επταετίες πρώτο μέλημα είναι η ανάπτυξή του, ενώ κατόπιν ο Σκοπός και το Έργο του (ή αλλιώς η Πνευματικότητά του) κατευθύνουν, δικαιολογούν και δίνουν νόημα στις δράσεις του.

Αφού τονίσουμε ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικό του ξεχωριστό Κάρμα και αφού αποδεχθούμε ότι πάντα υπάρχουν μυστηριώδεις παράγοντες "χ" που σπρώχνουν τον άνθρωπο στη μια ή την άλλη επιλογή, μπορούμε να κάνουμε τις παρακάτω γενικεύσεις που αφορούν τις ανθρώπινες επταετίες:

Μέχρι 7 χρονών: Ξεκινά μια αργή κάθοδος των πνευματικών, νοητικών και ψυχολογικών γενικά Αρχών. Ήδη αυτό έχει αρχίσει από τον 4ο μήνα του εμβρύου. Υπάρχει ένας “Φύλακας Άγγελος”, που ενισχύει την είσοδο της Ψυχής στην ενσάρκωση και “απαλύνει” τις συγκρούσεις με τον κόσμο που πρόκειται να ζήσει. Γονείς, οικογένεια και εκπαιδευτές διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Το νήπιο, εκτός εξαιρέσεων, είναι ένα ον εύπλαστο, που αντιδρά στα ερεθίσματα της τιμωρίας και της ανταμοιβής. Χρειάζεται κύρος και συνεχής έλεγχος, που θα του επιτρέψουν μια λειτουργική μαθητεία. Αν γεννηθεί σε χριστιανική οικογένεια θα γίνει χριστιανός, αν γεννηθεί σε ιουδαϊκή, θα γίνει ιουδαίος κ.λ.π. Η επαφή του με το κοινωνικό σύνολο είναι ένα “εμβόλιο”, που θα του επιτρέψει να επιζήσει ενάντια στις μελλοντικές αντιξοότητες. Χρειάζεται τρυφερότητα, που δεν είναι αδυναμία ούτε χαϊδολόγημα. 

Μέχρι 14 ετών: Έχοντας ζήσει τη νηπιακή ηλικία, μπαίνει σε μια μεταβατική φάση, στην οποία ο Φύλακας Αγγελος αποσύρεται και διαμέσου της φαντασίας το ανθρώπινο ον μπαίνει στον κόσμο των ενηλίκων, το οποίο ούτε αποδέχεται ούτε απορρίπτει εντελώς. Δοκιμάζει. Χρειάζεται να αφεθεί με ελεγχόμενο τρόπο να βεβαιωθεί και να προβληματιστεί. Το ίδιο το Εγώ αρχίζει να εκδηλώνεται και δημιουργεί εικόνες φαινομενικά επαναστατικές. 

Μέχρι 21 ετών: Όταν περάσει η προηγούμενη φάση, το Εγώ εκδηλώνεται πιο δυνατά και σκιαγραφεί την προσωπικότητα και τις συγκεκριμένες δυνατότητες. Μπαίνει στην ανώριμη πληρότητα. Οι σεξουαλικοί ρόλοι επιβεβαιώνονται. 

Μέχρι 28 ετών: Το Εγώ έχει εκδηλωθεί και ο δρόμος όλης της ενσάρκωσης γίνεται εμφανής. Όλα παίρνουν συγκεκριμένη μορφή και υπάρχει τάση να επιβάλλεται η ίδια του η φύση σε όλους τους τομείς. 

Μέχρι 35 ετών: Φθάνει κανείς σε όλες τις συγκεκριμένες μορφές και η πνευματικότητα νικάει ή αποτυγχάνει. Δε θα υπάρξουν αλλαγές στο σχετικό “φόντο”. Περπατάει κανείς σε μονοπάτια που έχει ήδη διαλέξει. Εκείνο που μπορεί να μεταβάλλεται τώρα πια είναι η ταχύτητα, εκτός από μικρές μετατοπίσεις της εστίασης των ενδιαφερόντων και των κέντρων ευρηματικότητας. Έστω και εάν δεν φαίνεται, η δυνατότητα αλλαγών έχει μείνει πίσω και το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι να επιβεβαιωθούν ή να εξασθενίσουν τα στοιχεία της προσωπικότητας, όσο το επιτρέπει η δύναμη του Εγώ. Βρίσκεται κανείς στη μέση της ελπίδας ζωής, στην κορυφή του βουνού αυτής της ζωής, στην κορυφή που αρχίζουν να διακρίνονται πιο καθαρά τοπία και δυνάμεις, γεγονός που προκαλεί δράση και περιέργεια. Τα στοιχεία που ήδη υπάρχουν συνδυάζονται και ξανασυνδυάζονται σε μια “δεύτερη νεότητα”. 

Μέχρι 42 ετών: Τα αποτελέσματα που ονομάζουμε “δεύτερη νεότητα” γίνονται αντιληπτά και λειτουργικά. Είναι απαραίτητα τα κέρδη, οι κατακτήσεις και τα αποκτήματα. Στο τέλος του κύκλου αρχίζει να χαμηλώνει το “βιολογικό βουνό” και εμφανίζονται συγκρούσεις μεταξύ του Εγώ, (της Αθάνατης Ψυχής) και της Τετράδας. Εδώ ξεχωρίζουν οι γενναίοι από τους δειλούς. Η πρόκληση της ζωής εξετάζεται και επανεξετάζεται. 

Μέχρι 49 ετών: Ένα συναίσθημα που παρέμεινε σχεδόν σε λανθάνουσα κατάσταση εκδηλώνεται: η μάχη για να διαμορφώσει κανείς τα πράγματα, τα οποία θα είναι ανάλογα με τη φύση του καθενός και το βαθμό της πνευματικότητας ή υλιστικότητάς του. Η προσωπική εμπειρία έχει φιλτραριστεί και επηρεάζει ισχυρά τις πράξεις, τα συναισθήματα και τις ιδέες. Το σώμα, από τη μεριά του, παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά της χαμένης νιότης. Αυτό δεν γίνεται πάντα αποδεκτό και κάνει αυτή την ηλικία να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τη φυσιολογική ισορροπία. 

Μέχρι 56 ετών: Αρχίζει μια διπλή φυσιολογική φυγή, προς τα πίσω και προς τα εμπρός. Επανέρχονται στη μνήμη “οι καλοί καιροί” και προβάλλεται κανείς με δύναμη στο μέλλον. Το παρόν αποδεικνύεται εφήμερο κι ανίσχυρο. Χρειάζεται να σταθεροποιηθεί, για να κρατηθεί δυνατά από κάτι. Οι θέσεις γίνονται ριζικές και ώριμες. Εάν κανείς έχει πάρει τον πνευματικό δρόμο, μπαίνει σε μια περίοδο πολύ παραγωγική, εάν όχι, θα είναι μια εποχή ψεύτικων νέων δημιουργιών. 

Μέχρι 63 ετών: Το λυκόφως της ζωής γίνεται φανερό σε όλους. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πρόκειται να εγκαταλειφθούν “τα κεκτημμένα”, που παρέχουν ιδιωτική και συλλογική ασφάλεια. Εξαρτάται από την καλλιέργεια του χαρακτήρα και την πνευματικότητα ο βαθμός στον οποίο η “ριζικότητα” των «πιστεύω» πλάθεται σε έργα αληθινά χρήσιμα. Η συμβίωση αποβαίνει κάθε φορά και πιο δύσκολη και ταυτόχρονα απορρίπτεται ή επιζητείται, καμμία φορά με τρόπο τραυματικό. 

Μέχρι 70 ετών: Ανάλογα με το πόσο έχουν χρησιμοποιηθεί μερικές πνευματικές αρχές, αποσύρονται ή επιβεβαιώνονται. Είναι η τελική φάση, η καρφίτσα, που μπορεί να είναι χρυσή ή σιδερένια. Το σώμα χειροτερεύει, πράγμα που βάζει σε δοκιμασία τη μετριοπάθεια. Η ιδέα του θανάτου, στους διάφορους τρόπους αντιμετώπισής του, γίνεται μόνιμη. Για μερικούς αυτή η ηλικία είναι το τελευταίο κίνητρο και για άλλους η πόρτα της απελπισίας, της εγκατάλειψης, της επανάστασης (αυτή τη φορά αυθεντικής), πράγμα που μπορεί να προκαλέσει μια αντιμετώπιση του εαυτού και μια εσωστρέφεια φυσική, νοητική ή πνευματική. 

Εάν κάποιος υπερβεί αυτή την ηλικία, τότε κάθε προγνωστικό είναι παρακινδυνευμένο, εφόσον οι ηλικιωμένοι μπορεί να μετατραπούν σε συμπαγείς βράχους, αποτελώντας υπέροχα παραδείγματα, ή σε επίμονους αρχηγούς για όλους και για όλα. 

Γενικά, βιώνει κανείς την εμπειρία μιας μεγάλης μοναξιάς, χρυσής ή θολής. Οι περισσότεροι δεν καταλαβαίνουν τους νεώτερους και διαπληκτίζονται μαζί τους, ζηλεύοντας κατά κάποιο τρόπο τη νεότητά τους. Τώρα, όλα θα εξαρτηθούν από τη ζωή που άφησε κανείς πίσω του. Νόμοι της φύσης, απολυταρχικοί και δογματικοί, τους κάνουν να μαζέψουν βιαστικά αυτό που έσπειραν με τρόπο αναπόφευκτο. 

Αν το τέλος επέρχεται λόγω μιας αρρώστιας ιδιαίτερα παρατεταμένης, συνήθως εμφανίζονται ξανά χαρακτηριστικά καθαρά παιδικά. Αν όχι, ή αν η πνευματική δύναμη είναι πολύ μεγάλη, το Εγώ θα δώσει τις ωραιότερες λάμψεις του σαν τελευταίο αποχαιρετισμό, εισχωρώντας ξανά σε μια δική του μυστηριώδη πραγματικότητα, σαν εκείνη των μικρών παιδιών. Παρόλο που βρίσκεται κανείς σε αυτό τον κόσμο, ήδη δεν ζει πια σε αυτόν. 

Και, "όπως ακριβώς ένας άνθρωπος βγάζει τα φθαρμένα ρούχα του και ντύνεται άλλα καινούργια, έτσι και ο Κάτοικος του σώματος, απορρίχνοντας τα φθαρμένα του σώματα, περνάει μέσα σε άλλα που του είναι καινούργια".. 

Θα κλείσουμε την παρουσίαση αυτών των θαυμάσιων μυστικών της ανθρώπινης ζωής και εξέλιξης με τον ποιητικό λόγο του Καζαντζάκη: 

"Γυμνάζω το σώμα μου σαν άλογο πολεμικό, 
το συντηρώ λιτό, γερό, πρόθυμο. 
Το σκληραγωγώ και το σπλαχνίζουμαι. 
Άλλο άλογο δεν έχω. 

Συντηρώ το μυαλό ακοίμητο, λαγαρό, ανήλεο. 
Το αμολώ να παλεύει ακατάλυτα και να κατατρώει, φως αυτό, το σκοτάδι της σάρκας.
Άλλο εργαστήρι για να κάνω το σκοτάδι φως δεν έχω. 

Συντηρώ την καρδιά μου φλεγόμενη, γενναία, ανήσυχη. 
Νιώθω στην καρδιά μου όλες τις ταραχές και τις αντινομίες, τις χαρές και τις πίκρες της ζωής. 
Μα αγωνίζουμαι να τις υποτάξω σ’ ένα ρυθμό ανώτερο από το νου, σκληρότερο από την καρδιά μου. ΣΤΟ ΡΥΘΜΟ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΥ ΠΟΥ ΑΝΗΦΟΡΙΖΕΙ."

Συνέχεια. . . »

Κοινωνικά Δίκτυα

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...