Wednesday 30 April 2014

Δες το παρελθόν σου με άλλο μάτι… μέσω του Σταρ Τρεκ και του Κοέλο


Ένα άτομο με φιλοσοφικές ανησυχίες και αναζητήσεις βλέπει τα εμπόδια που η ζωή φέρνει στο διάβα του ως ευκαιρίες εξέλιξης. Κανένας μας δεν γεννιέται πεφωτισμένος, παρά μόνο με το που γεννιέται αρχίζει να μαθαίνει, να μεγαλώνει και να γίνεται σοφότερος με κάθε σωστή ή λάθος απόφαση που παίρνει. Ξεπερνώντας κάθε εμπόδιο κατακτάμε ένα μικρό κομμάτι σοφίας και συνεχίζουμε την πορεία μας με ένα ακόμα ισχυρό φωτεινό βέλος στη φαρέτρα μας.

Ένα κοινό λάθος όμως, στο οποίο πολλοί υποπίπτουμε, αφορά την αρνητική στάση  προς πτυχές του παρελθόντος μας. Κι επειδή έμπνευση μπορούμε να αντλήσουμε από παντού, σ’ αυτό μας το άρθρο θα χρησιμοποιήσουμε ένα επεισόδιο* της δημοφιλούς σειράς επιστημονικής φαντασίας Σταρ Τρεκ: Η Επόμενη Γενιά, το οποίο στάθηκε και η αφορμή για να γραφτεί αυτό το κείμενο, ως μέσο γα να καταπιαστούμε με το θέμα του πως πρέπει να αντιμετωπίζουμε το παρελθόν μας.


Ας κάνουμε όμως αρχικά μια μικρή εισαγωγή στο σύμπαν του Σταρ Τρεκ όπου εκτυλίσσεται η ιστορία μας. Διανύουμε τον 24ο αιώνα και η γη είναι μέλος της Ηνωμένης Ομοσπονδίας Πλανητών (United Federation of Planets) που λειτουργεί σαν μια κεντρική κυβέρνηση για τις επί μέρους ημιαυτόνομες πλανητικές κυβερνήσεις που την αποτελούν. Στόχος των μελών της διαγαλαξιακής κοινότητας είναι η κοινή χρήση των γνώσεων και των πόρων τους για ειρηνική μεταξύ τους συμβίωση και ατέρμονη εξερεύνηση του διαστήματος, με απώτερο σκοπό την ανακάλυψη νέων μορφών ζωής και άγνωστων μέχρι στιγμής πολιτισμών.

Καπετάνιος της ναυαρχίδας του στόλου διαστημοπλοίων της ομοσπονδίας και πρωταγωνιστής μας είναι ο Ζαν Λούκ Πικάρντ, ο ρόλος του οποίου ενσαρκώνεται από τον γνωστό σε όλους μας Πάτρικ Στούαρτ. Ο Πικάρντ είναι βαθειά ηθικός, λογικός και πανέξυπνος. Είναι εξαίρετος διπλωμάτης και έχει την ικανότητα να βρίσκει τη λύση σε φαινομενικά δυσεπίλυτα προβλήματα, πολλές φορές κάτω από μεγάλη πίεση και σε αφάνταστα δύσκολες καταστάσεις. Αν και επιχειρεί να λύνει κάθε ζήτημα ειρηνικά, δεν διστάζει να «σύρει τη λόγχη» και να δείξει τα δόντια του σε κάθε εχθρό όταν οι συνθήκες το απαιτήσουν.


Όσες φορές όμως καλείται να ανασύρει μνήμες από το παρελθόν του δεν μιλάει με τα καλύτερα λόγια για την νεαρή έκδοση του Πικάρντ. Τον παρουσιάζει ως ένα αναιδή, αλαζόνα και απειθάρχητο νέο που συμπεριφερόταν με ασέβεια στο γυναικείο φύλο και έμπλεκε συχνά σε καβγάδες. Ένας απ’ αυτούς τους καβγάδες μάλιστα τον έφερε πολύ κοντά στο θάνατο, όταν ένας Νωσικανός τον κάρφωσε στην καρδιά.  Τελικά σώθηκε, αφού η κατεστραμμένη φυσική καρδιά του αντικαταστάθηκε με μια τεχνητή.

Τριάντα χρόνια αργότερα η τεχνητή καρδιά του απενεργοποιείται μετά από ένα τυχαίο κύμα ενέργειας. Στη συνέχεια ένα υπερφυσικό πλάσμα που είναι γνωστό στη σειρά ως Κιού εμφανίζεται μπροστά του, του ανακοινώνει ότι έχει πεθάνει και τον υποδέχεται στη μετά θάνατον ζωή. Όταν ο Πικάρντ εξομολογείται ότι μετανιώνει για πολλά από τα πεπραγμένα της νεαρής του ηλικίας, ο Κιού αποφασίζει να του δώσει μια δεύτερη ευκαιρία. Του επιτρέπει να αναβιώσει το διάστημα 2 ημερών μετά την αποφοίτηση του από την ακαδημία που οδήγησε στον προαναφερόμενο καβγά και τον διαβεβαιώνει ότι διακυβεύονται μόνο η δική του ζωή και ψυχική ηρεμία και ότι η φυσιολογική ροή της ιστορίας δεν πρόκειται να επηρεαστεί.

Έτσι ο Πικάρντ βρίσκει τον εαυτό του να βιώνει ένα εξωπραγματικό σενάριο. Έχει τη δυνατότητα να ξαναπάρει σημαντικές αποφάσεις που στην πορεία αποδείχτηκαν λανθασμένες, έχοντας ως όπλο όλη τη σοφία που απέκτησε στην πορεία της ζωής του. Ιδανικός συνδυασμός; Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, μάλλον όχι. Μέσα στο διάστημα δύο ημερών που του δίνεται, πέρα από το γεγονός ότι δεν αποφεύγει να γελοιοποιήσει δύο γυναίκες με τις οποίες έβγαινε ταυτόχρονα, το μόνο που επιτυγχάνει είναι να αποξενώσει τα δύο πιο στενά του πρόσωπα. Ανήμπορος να λογικέψει τον κολλητό του και να τον αποτρέψει από το να συμμετέχει στον καβγά,  φτάνει στο σημείο να τον χτυπήσει ο ίδιος ενώ αποδέχεται παθητικά τις βρισιές και τις κοροϊδίες των Νωσικανών.

Δεν προλαβαίνει καλά καλά να χτυπηθεί από απογοήτευση στη θέα των κολλητών του να αποχωρούν απορρίπτοντας τον, όταν ξαφνικά ξυπνάει σε ένα ζωντανό εφιάλτη. Βρίσκεται πίσω στο πλοίο του. Και όντως, τίποτα δεν έχει αλλάξει εκεί. Τίποτα εκτός από το γεγονός ότι δεν είναι ο καπετάνιος του πληρώματος αλλά ένας βοηθός ερευνητής αστροφυσικός που μόνο του καθήκον είναι να διεκπεραιώνει και να παραδίδει έρευνες στους ανωτέρους του. Ένας θλιβερός ανθρωπάκος σε μια βαρετή δουλειά, χωρίς πάθος και φαντασία, που έμαθε να το παίζει εκ του ασφαλούς. Βλέπετε, ο Πικάρντ που δεν πάλεψε με τους Νωσικανούς δεν ήρθε ποτέ πρόσωπο με πρόσωπο με το θάνατο και κατ’ επέκταση δεν έμαθε πόσο εύθραυστη είναι η ζωή και πόσο σημαντική πρέπει να είναι η κάθε στιγμή, με αποτέλεσμα να περάσει την καριέρα του χωρίς όνειρα και στόχους και χωρίς να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που του παρουσιάστηκαν.

Βλέποντας τις καταστροφικές συνέπειες αυτού που μέχρι πρότινος ευχόταν ο Πικάρντ ζητάει από τον Κιου να του δώσει την ευκαιρία να επανορθώσει, λέγοντας του ότι προτιμά να πεθάνει ως ο άντρας που ήταν παρά να ζήσει μια τέτοια ζωή. Εν τέλει λαμβάνει για τρίτη φορά μέρος στον καβγά και δέχεται με υπερήφανα το περιβόητο πισώπλατο χτύπημα που του δίδαξε πως ο θάνατος παραμονεύει κάθε στιγμή και επανέρχεται στις αισθήσεις του μπροστά στο γεμάτο αγωνία για την υγεία του πλήρωμα του.  

Ας διδαχτούμε λοιπόν από το πάθημα του κύριου Πικάρντ κι ας αρχίσουμε να βλέπουμε το παρελθόν μας με μια διαφορετική ματιά. Όλοι έχουμε πάρει στο παρελθόν αποφάσεις που μας έφεραν σε δύσκολη θέση, που ίσως να μας στοίχισαν κοντινά μας πρόσωπα ή ακόμα και να μας έφεραν κοντά στο θάνατο. Αποφάσεις που οι συνέπειες τους μας πόνεσαν τόσο που μας γονάτισαν, μέχρι να ξαναβρούμε το σθένος να αναρριχηθούμε στα τοιχώματα του σκοτεινού πηγαδιού που μας κρατούσε αιχμάλωτους και να επιστρέψουμε στο φως. Αυτές όμως οι πτυχές της ζωής μας αποτέλεσαν απαραίτητο και αναπόσπαστο μέρος της στην πορεία για να γίνουμε αυτοί που είμαστε σήμερα.
Καλά ως εδώ; Για κοιτάξτε και λίγο μπροστά τώρα. Μη μασάτε! Να κάνετε πάντα αυτό που η καρδιά σας λέει ότι υπό τις περιστάσεις είναι το σωστότερο να πράξετε. Ακόμα κι αν εκ των υστέρων η κίνηση σας αυτή αποδειχτεί λανθασμένη, μην ξεχνάτε ότι κάποιος μελλοντικός εαυτός σας θα σας ευχαριστεί για τη σοφία που του χαρίσατε.

Ολοκληρώνοντας, ας δούμε τι έχει να μας πει ο Πάολο Κοέλο:


   Ο ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ** έχει πάντα καλά χαραγμένο στο μυαλό του ένα απόσπασμα του Τζον Μπάνιαν: «Αν κι έχω περάσει όλα όσα έχω περάσει, δε μετανιώνω για τα προβλήματα που προκάλεσα στον εαυτό μου, αφού αυτά με οδήγησαν μέχρι εκεί που επιθυμούσα να φτάσω.» Τώρα, όλα όσα κατέχω είναι αυτό το σπαθί και το παραδίδω σε όσους θέλουν να συνεχίσουν το προσκύνημά τους. Κουβαλάω πάνω μου τα σημάδια και τις ουλές των μαχών. Είναι οι μαρτυρίες των  βιωμάτων μου, η ανταμοιβή των κατακτήσεών μου.»

Αυτά τα αγαπημένα σημάδια και οι ουλές είναι που θα μου ανοίξουν τις πύλες του Παραδείσου. Υπήρξε μια περίοδος κατά την οποία ζούσα ακούγοντας ηρωικές ιστορίες. Υπήρξε μια περίοδος κατά την οποία ζούσα μόνο και μόνο επειδή είχα ανάγκη να ζήσω. Τώρα, όμως ζω γιατί είμαι πολεμιστής και γιατί θέλω να βρεθώ κάποια μέρα στο πλευρό Εκείνου για τον οποίο τόσο πολέμησα».




*   Το άρθρο μας αναφέρεται στο επεισόδιο 15, 6ος κύκλος της σειράς Star Trek: The Next Generation, με τίτλο «Tapestry».
** Αυτούσια η σελ. 41 από το Εγχειρίδιο του Πολεμιστή του Φωτός του Πάολο Κοέλο.
     Μετάφραση Λένας Ταχματζίδου, εκδόσεις Λιβανή, Αθήνα, 1998


Συνέχεια. . . »

Tuesday 29 April 2014

Ταινία: Ο Τελευταίος Σαμουράι


Ήταν μια ταινία που πολύς κόσμος την αγάπησε, όχι μόνο για τις αλήθειες της, αλλά και για τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών της -ιδιαίτερα του Κεν Γουατανάμπε στο ρόλο του τελευταίου σαμουράι Κατσουμότο. Οι παραγωγοί της ταινίας είπαν πως στηριζόταν σε αληθινά γεγονότα και εν μέρει είχαν δίκιο. Εν μέρει, γιατί ενώ η ιστορική βάση είναι αληθινή, τα γεγονότα δεν εκτυλίχθηκαν με τον τρόπο που περιγράφονται στο σενάριο της ταινίας. 


Αλλά ποιος είπε ότι οι ταινίες –ειδικά οι χολυγουντιανές- είναι ρεαλιστικές στον τρόπο αφήγησης των γεγονότων ή ακολουθούν κατά γράμμα τις ιστορικές αλήθειες. Αν δε με πιστεύετε, να πάτε να δείτε την Τροία, μια σύγχρονη εξαμβλωματική παρουσίαση της ομηρικής αφήγησης. Εν πάση περιπτώσει ο τελευταίος σαμουράι υπήρξε, μόνο που το όνομά του δεν ήταν Κατσουμότο αλλά Τακαμόρι. Πραγματικά βοήθησε στην παλινόρθωση του αυτοκράτορα στην περίοδο Μεϊτζί και πραγματικά κυνηγήθηκε από τους αυτοκρατορικούς συμβούλους.




Mε τον όρο παλινόρθωση Μεϊτζί (Μeiji Ishin) οι ιστορικοί περιγράφουν συνήθως μια αλυσίδα γεγονότων που οδήγησαν σε μια αλλαγή στην πολιτική και κοινωνική δομή της Ιαπωνίας από το 1866 έως το 1869, μια περίοδο 4 ετών του τέλους της εποχής Έντο (συχνά αποκαλείται και εποχή του σογκουνάτου Τοκουγκάβα) και αρχή της εποχής Μεϊτζί. Ο σχηματισμός της συμμαχίας Σάτσο το 1866 μεταξύ του Σάιγκο Τακαμόρι, ηγέτη της επαρχίας Σατσούμε και του Κίντο Ταγκαγιόσι, ηγέτη της επαρχίας Κχόσου, οριοθετεί την έναρξη της παλινόρθωσης Μεϊτζί. Οι δύο ηγέτες υποστήριξαν τον αυτοκράτορα ενάντια στο σογκουνάτο Τοκουγκάβα (bakufu) και αποκατατέστησαν την αυτοκρατορική δύναμη.

Το σογκουνάτο Τοκουγκάβα τερματίστηκε επίσημα στις 9 Νοεμβρίου 1867 με την παραίτηση του 15ου σόγκουν Τοκουγκάβα Γιοσινόμπου και την "παλινόρθωση" (Taisei Houkan) του αυτοκρατορικού κανόνα. Ο 15χρονος Μουτσουχίτο διαδέχθηκε τον πατέρα του, αυτοκράτορα Κομέι, και τον επόμενο χρόνο έγινε ο αυτοκράτορας Μεϊτζί ή "φωτισμένος κανόνας" και υπέγραψε τον Καταστατικό Όρκο. Σύντομα τον Ιανουάριο του 1868, άρχισε ο πόλεμος Μποσίν (πόλεμος του έτους του δράκου) με τη μάχη του Τόμπα Φουσίμι, στον οποίο ο στρατός της νέας κυβέρνησης, νίκησε τον στρατό του σόγκουν με τη βοήθεια των Τακαμόρι και Τακαγιόσι. Ο πόλεμος τελείωσε στις αρχές του 1869 με την πολιορκία του Χακοντάτε, στο νησί Χοκάιντο. Η στρατιωτική ήττα του σόγκουν (με στρατηγό τον Χιτζικάτα Τοσίτζο) σήμανε και το τέλος της παλινόρθωσης Μεϊτζί και κάθε είδους ανυπακοή στον αυτοκράτορα και τον κανόνα του τελείωσε. 


Η Εξέγερση Σατσούμα

Η πρώτη δοκιμασία της νέας κυβέρνησης Μεϊτζί ήρθε με την εξέγερση της ισχυρής πατριάς Σατσούμε που που κατείχε τη νότια περιοχή του νησιού Κιούσου. Αυτή η σημαντική πατριά ελεγχόταν από τον οίκο Σιματζού, και την είχε ιδρύσει ο Σιματζού Τανταχίσα, γιος του Μιναμότο Γιοριτόμο, στην περίοδο Καμακούρα. Ήταν μια από τις δύο ισχυρές γενιές (άλλο ήταν η Κχόσου) που έκαναν δυνατή την αποκατάσταση της αυτοκρατορικής δύναμης. Μετά από εννιά χρόνια κοντά στην κεντρική κυβέρνηση, ο Σαμουράι της Σατσούμε ήταν δυσαρεστημένοι με την κατεύθυνση που έπαιρνε η κυβέρνηση. Οργάνωσαν το δικό τους στρατό για να πολεμήσουν ενάντια στα αδοκίμαστα ακόμη στρατεύματα της κεντρικής κυβέρνησης. Ήταν μια μνημειώδης μάχη μεταξύ του ιαπωνικού παραδοσιακού τρόπου μάχης στην πραγματικότητα και ενός νέου στρατού αγροτών, εκπαιδευμένου στη δυτική στρατηγική και τη χρήση δυτικών όπλων. Ηγέτης της εξέγερσης ήταν ο Σάιγκο Τακαμόρι, ένας γίγαντας με ισχυρή προσωπικότητα που, ακριβώς πριν από μερικά χρόνια, ήταν ηγέτης της κυβέρνησης και υπεύθυνος για την οργάνωση του κυβερνητικού στρατού. Ο Σάιγκο ήταν ένας από τους τρεις νέους σαμουράι που προσχώρησαν στην κυβέρνηση και με τον προσωπικό μαγνητισμό του είχε βοηθήσει στην ένωση και την επιβίωσή της. Ο δεύτερος ήταν ο Κίντο Κόιν, σαμουράι από τη γενιά Κχόσου, εξαιρετικά ικανός διπλωμάτης, ένας δάσκαλος της τέχνης της πειθούς. Η ιστορική σημασία του Κίντο έγκειται πρώτιστα στην πεποίθησή του ότι η φεουδαρχία έπρεπε να καταργηθεί για να ευημερήσει το έθνος, μαζί με την ικανότητά του να πείσει τους φεουδάρχες κυρίους ότι ήταν προς το συμφέρον τους και πατριωτικό καθήκον τους να επιστρέψει ο αυτοκράτορας και να υποστηριχθεί η νέα κεντρική κυβέρνηση. Ο τρίτος της τριανδρίας ήταν Οκούμπο Τοσιμίτσι ο οποίος, όπως και ο Σάιγκο, ήταν μέλος της πατριάς Σατσούμα. Ο Σάιγκο ήταν ο ισχυρός άνδρας της δράσης, ο Κίντο ο διπλωμάτης και ο Οκούμπο ο αρμόδιος για το σχεδιασμό του νέου καθεστώτος. Αργότερα εξαιτίας της αντίθεσης του Οκούμπο στις ιδέες του Σάιγκο για την κατάκτηση της Κορέας και την επέκταση της Ιαπωνίας, ο Σάιγκο παραιτήθηκε από την κυβέρνηση. Ο Σάιγκο είχε καταστρώσει ένα σχέδιο για την κατάκτηση της Κορέας που περιελάμβανε την αποστολή ενός απεσταλμένου με στόχο να προβάλλει προσβλητικές απαιτήσεις. Αυτό θα οδηγούσε, εξήγησε, τους Κορεάτες στην εκτέλεση του απεσταλμένου και θα παρείχε στην Ιαπωνία τη δικαιολογία κήρυξης πολέμου. Ο απεσταλμένος, επέμεινε, θα ήταν ο ίδιος. Ο Οκούμπο και ο Κίντο του αρνήθηκαν και ο Σάιγκο επέστρεψε στο σπίτι του στο Κιούσου. Εκεί, ένωσε τους επαναστατημένους σαμουράι για να τους οδηγήσει ενάντια στον κυβερνητικό στρατό. Η κυβέρνηση ενέργησε γρήγορα για να συντρίψει την εξέγερση. Η μλαχη ήταν σύντομη αλλά αιματηρή. Ο Σάιγκο και άνδρες του αγωνίστηκαν καλά, αλλά οι κυβερνητικοί στρατιώτες επικράτησαν. ¶σχημα πληγωμένος, αυτοκτόνησε σύμφωνα με την παράδοση των σαμουράι, προτιμώντας την αυτοχειρία από τη σύλληψη. Ωστόσο, η συμβολή του στην πρώτη κυβέρνηση, η ανδρεία και το πνεύμα του δεν ξεχάστηκαν. Έγινε ήρωας για τους μελλοντικούς ιάπωνες στρατιώτες και αποκαταστάθηκε μετά το θάνατο από τον αυτοκράτορα Μεϊτζί. 


Ο Μύθος του Σάιγκο

Γίγαντας ύψους 1,80 και βάρους 112 κιλών, ο Σάιγκο Τακαμόρι λιγομίλητος, με ευπροσήγορο χαμόγελο ήταν ένας από τους δημοφιλέστερους πολιτικούς στη σύγχρονη εποχή της Ιαπωνίας. Η εγκάρδια, άδολη προσωπικότητά του, η θυελλώδης σταδιοδρομία του και ο τραγικός του θάνατος άγγιξαν τις καρδιές πολλών Ιαπώνων, και ενέπνευσαν σεβασμό για το πρόσωπό του. Η ιστορία του Σάιγκο ζει διασκορπισμένη στους διάφορους "θρύλους του Σάιγκο", πιστοποιώντας την αυξανόμενη δυσαρέσκεια για την κατάσταση της πολιτικής σήμερα και μια ψυχολογική ανάγκη για ήρωες. Στην πραγματικότητα, το 1877, έτος θανάτου του Σάιγκο, ήταν ήταν η χρονία κατά την οποία ο ¶ρης έφθασε στην πιο κοντινή προσέγγισή του στη γη. Οι άνθρωποι εκείνης της εποχής είδαν το φωτεινό, κόκκινο σαν αίμα αστέρι και είπαν ότι ήταν το άστρο του Σάιγκο, σημάδι πως ο Σάιγκο ήταν ακόμα ζωντανός κάπου. 

Ο μύθος είναι μια ιστορία με σημαντικές οντολογικές συνέπειες, που περνούν από το άτομο σε άτομο. Ο μύθος είναι μια έννοια, μια ιδανική ή μισο-αληθινή ιστορία με μυθικές ιδιότητες που περιλαμβάνει συνήθως έναν ηρωικό χαρακτήρα ή φανταστικό τόπο και είναι ριζοβολημένος σε έναν πυρήνα αλήθειας και λειτουργεί ως υπενθύμιση μιας ιδιαίτερης κουλτούρας. Μερικοί μύθοι γνωρίζουμε σήμερα ότι έχουν τη βάση τους σε ιστορικά γεγονότα και ο μύθος του Σάιγκο είναι ένας από αυτούς. Αρκετοί από τους μύθους που κυκλοφόρησαν για το πρόσωπό του αρνούνταν το θάνατό του. Πολλοί στην Ιαπωνία τον περίμεναν να επιστρέψει από την Ινδία ή την Κίνα για να νικήσει την κοινωνική αδικία. 

Ο Σάιγκο γεννήθηκε στο Καγκοσίμα. Γεννήθηκε σε μια οικογένεια που κατείχε μεν κληρονομικά ευγενικές καταβολές, αλλά ήταν φτωχός. Ο πατέρας του Σάιγκο έζησε περισσότερο σαν γκόσι, (αυτάρκης αγρότης-πολεμιστής), παρά σαν σαμουράι, (σι ή Τζοκάσι). Η οικογένεια δανείστηκε τα χρήματα για να αγοράσει γη για καλλιέργεια. Το οικογενειακό υπόβαθρο του Σάιγκο ήταν εξαρχής συνδεδεμένο με την επαρχία Σατσούμε και υπηρετούσε τον νταΐμιο Σιμάτζου. Η πατριά Σιμάτζου αντιτάχθηκε ούτως ή άλλως στο σογκουνάτο Τοκουγκάβα το 1600 και έτσι ο νταΐμιο Τοτζάμα χαρακτηρίστηκε ως «εξωτερικός άρχοντας». Οι σαμουράι που δεν αντιτάχθηκαν, χαρακτηρίστηκαν ως Φουντάι νταΐμιο, δηλαδή «υποτελείς κύριοι». Το σογκουνάτο κρατούσε τους νταΐμιο υπό τον έλεγχό του, υποχρεώνοντάς τους να μένουν ένα μέρος του χρόνου στο Έντο, (Τόκιο), αναγκάζοντάς τους κατά συνέπεια τους σε ακριβά, χρονοβόρα ταξίδια, κρατώντας ταυτόχρονα τις οικογένειές τους ως όμηρους στο κάστρο Έντο. 

Ο οίκος Σιμάτζου έκρυψε τον Σάιγκο όταν κυνηγήθηκε από την αυτοκρατορική κυβέρνηση και τον εξόρισε στα νησιά Αμάμι, όπου ανακάλυψε μια κουλτούρα διαφορετική από εκείνη στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε, αν και τελικά κατέληξε να αγαπήσει τα νησιά Αμάμι και τον πολιτισμό του. Ο Σάιγκο εξορίστηκε για δεύτερη φορά σε ένα άλλο νησί Αμάμι, το Οκινοεραμπουκίμα. Φαίνεται πως η αυτοκρατορική κυβέρνηση ήθελε να τον βγάλει από τη μέση, αλλά τον ήθελε ζωντανό. Τον κάλεσε άλλωστε πίσω για να υπηρετήσει όταν άλλαξε το πολιτικό κλίμα. Το νησί Οκινοεραμπουκίμα ήταν ένας ψυχρός, δυσάρεστος τόπος με ισχυρούς ανέμους. Κρατήθηκε εκεί για δύο χρόνια και υπέστη αρκετές κακουχίες που αποδυνάμωσαν την υγεία του. Στην αρχή τον κρατούσαν σε μια περίφραξη που έμοιαζε με κλουβί και εργότερα τον περιόρισαν κατ’ οίκον. Όντας εξόριστος στο Οκινοεραμπουκίμα μελέτησε την τέχνη της καλλιγραφία και έγινε δάσκαλος των παιδιών. Διάβασε εκτενώς την κινεζική και ιαπωνική φιλοσοφία, καθώς επίσης τους Κινέζους κλασικούς και την ποίηση. Σε αυτή τη στιγμή στη ζωή του έγινε ποιητής και ένα από τα καλύτερα ποιήματά του ήταν το «Σκέψεις στη φυλακή». 

Ο Σάιγκο εξορίστηκε ενάντια στη θέλησή του, αλλά αυτό τον βοήθησε να δυναμώσει το χαρακτήρα του, δεδομένου ότι είχε το χρόνο να αναπτύξει τα πολιτιστικά του ενδιαφέροντα και να σκεφτεί για τη ζωή και την πολιτική του. Έμαθε να απολαμβάνει τα πιο απλά πράγματα ως μοναχός του Ζεν Βουδισμού και αποσύρθηκε από την πολιτική από το 1874 έως το 1876. Βρήκε τη γαλήνη ψαρεύοντας, διαβάζοντας βιβλία, μαθαίνοντας καλλιγραφία, εντρυφώντας στη χαλάρωση με διαλογισμό Ζεν. Όταν είχε χρόνο, έφτιαχνε αχυρένια σαντάλια. 

Ο Σάιγκο Τακαμόρι έζησε σε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών. Συνεπώς έχει μεγάλη σημασία να γνωρίζουμε την πραγματική σημασία της εποχής του σογκουνάτου Τοκουγκάβα για τους σαμουράι και τα ήθη τους. Η κυριαρχία των σαμουράι έφθασε στην πλήρη άνθησή της κατά την πρώιμη περίοδο Τοκουγκάβα, όταν οι ταξικές διακρίσεις ήταν ιδιαίτερα εμφανείς. Οι σαμουράι βρίσκονταν στην κορυφή των τεσσάρων τάξεων -επάνω από τους αγρότες, τους τεχνίτες και τους εμπόρους. Ήταν οι μόνοι που επιτρεπόταν να φέρουν ξίφη και είχαν το δικαίωμα να σκοτώνουν οποιοδήποτε μέλος των κατώτερων τάξεων για ασεβή συμπεριφορά. 

Το σογκουνάτο Τοκουγκάβα εγκαθιδρύθηκε στο Έντο, όπως είπαμε, και παρέμεινε στην εξουσία για 250 χρόνια. Ήταν χρόνια ειρήνης και σταθερότητας στην Ιαπωνία, που χαρακτηρίστηκαν από την απομόνωση από τον εξωτερικό κόσμο, την αύξηση των πόλεων, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική κινητικότητα. Εντούτοις, κατά τη διάρκεια του 17ου και 18ου, πολλοί σαμουράι βρέθηκαν άνεργοι καθώς οι κύριοί τους έχασαν τη γη τους με τις αναδιανομές της γης. Πολλοί έγιναν ρονίν, ή σαμουράι χωρίς αφέντη. Οι μαχητικές τους δεξιότητες δε θεωρούνταν πλέον σημαντικές και οι σαμουράι ως τάξη υπέστησαν σημαντικές φθορές. Ορισμένοι από αυτούς αναζήτησαν θέσεις ως ανώτεροι υπάλληλοι στην κυβέρνηση Μεϊτζί. 

Με την πτώση του σογκουνάτου Τοκουγκάβα και την έναρξη της εποχής Μεϊτζί, 1868 – έγιναν σημαντικές αλλαγές στην Ιαπωνία. Η νέα ιαπωνική αυτοκρατορική κυβέρνηση εισήγαγε ριζικές μεταρρυθμίσεις και πολιτική εκσυγχρονισμού: δημιουργήθηκαν σιδηρόδρομοι, καθιερώθηκε η υποχρεωτική εκπαίδευση και η στρατιωτική θητεία, εισήχθη το ηλιακό ημερολόγιο και καταργήθηκαν τα φέουδα μαζί με το σύστημα των τάξεων. Πολλοί άνεργοι, δυσαρεστημένοι σαμουράι κράτησαν τις παραδοσιακές του αξίες και φοβούνταν τη «δυτικοποίηση». Σκέφτονταν ότι οι ξένοι «θα μόλυναν» την Ιαπωνία, ενώ άλλοι υποστήριζαν αντιθέτως ότι η τεχνολογία και το εμπόριο θα εμπλούτιζαν τη χώρα, και θα ενίσχυαν τους στρατιωτικούς. Η επένδυση της Ιαπωνίας για να γίνει ισχυρό κράτος δυτικού τύπου ήρθε σε μια στιγμή που οι σαμουράι ήταν έντονα δυσαρεστημένοι από τις κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις. Ο Σάιγκο αγαπούσε τις παραδοσιακές αρχές και κατά περιόδους βρέθηκε αντιμέτωπος με μια εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στις δύο πίστεις του, μια στον αυτοκρατορικό στρατό και την άλλη στους σαμουράι της Σατσούμε. 

Η αυτοκρατορική κυβέρνηση γοητεύθηκε από το δυτικό πολιτισμό. Ένα παράδειγμα αυτής της αποπλάνησης ήταν πως η κυβέρνηση του Τόκιο ήταν πρόθυμη να εγκαταλείψει τις πολιτιστικές της παραδόσεις χάριν των δυτικότροπων αιθουσών χορού, (επιπολαιότητες), όπως τις αποκαλούσε ο Σάιγκο, και την ίδια στιγμή απαρνείτο την τιμιότητα των δικών της αξιωματούχων. Η κυβερνητική διαφθορά έφθασε στο απόγειό της, ιδιαίτερα σε ό,τι σχετιζόνταν με τις υπέρογκες δαπάνες για στρατιωτικούς εξοπλισμούς και τις πιέσεις για άνοιγμα των εμπορικών δρόμων της Ιαπωνίας. 

Υπήρξε μεγάλη σύγκρουση, η οποία οδήγησε σε μια μάχη με τον αυτοκρατορικό στρατό και τους επαναστάτες και τον ηγέτη τους τον σαμουράι Σάιγκο Τακαμόρι. Μετά από δύο εβδομάδες μαχών με τον αυτοκρατορικό στρατό, οι επαναστάτες σαμουράι μαζί με τον Σάιγκο μειώθηκαν από 30.000 σε μερικές εκατοντάδες γενναίους πολεμιστές. Πέρα από γενναίος μαχητής, όμως, ο Σάιγκο ήταν πηγή έμπνευσης για τον πολιτισμό και πολλοί έμαθαν από τη σοφία του. Απολάμβανε τη μελέτη, και διαρκώς βελτίωνε τις γνώσεις του μελετώντας. Ενθάρρυνε τις κοινότητες της επαρχίας Σατσούμα να είναι πολιτιστικά αυτάρκεις σε μια εποχή κατάθλιψης, κατά τη διάρκεια της μεταρρύθμισης της εποχής Μεϊτζί. Ο Σάιγκο συνδέθηκε με την ίδρυση της σχολής Γιοσίνο, (που έδρευε σε ένα μικρό χωριό κοντά στην πόλη Καγκοσίμα). Οι μαθητές αυτής της ακαδημίας καλλιεργούσαν τη γη στη διάρκεια της ημέρας και ασχολούνταν με τη μάθηση στις απογευματινές και βραδυνές ώρες. 

Η πολιτική ιδεολογία του Saigo ήταν και ρομαντική και πρακτική. Δεν ήταν αντι-δυτικός, αλλά απεχθανόταν τις παγιδεύσεις του δυτικού πολιτισμού. Θεωρούσε πως η Ιαπωνία θυσίαζε τις παραδόσεις της για τα ψεύτικα σύμβολα του δυτικού «ατομικισμού» και «της ελευθερίας». Όπως το θέτει ο Ravina, «ο θάνατος του Σάιγκο ήταν ένα αντίδοτο στην πολιτιστική δυσφορία της Ιαπωνίας. Φοβήθηκε ότι η Ιαπωνία θα μάθαινε από τη δύση, αλλά ότι θα αντλούσε τα λανθασμένα πρότυπα και όχι τις πραγματικές αρετές που οδήγησαν τη δύση στη δύναμή της». Ακόμη και στο θάνατο η αυτοκρατορική κυβέρνηση φοβήθηκε το πνεύμα του. Δεν μπορούσαν να κατανοήσουν πώς γύρισε η παλίρροια της ιαπωνικής κοινής γνώμης. Ο Σάιγκο ήταν ο ήρωάς τους! Φοβούμενη περαιτέρω συγκρούσεις και εξεγέρσεις, η αυτοκρατορική κυβέρνηση τον αποκατέστησε μετά θάνατον στις 22 Φεβρουαρίου του 1889. 



Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Mark Ravina, The Last Samurai - The Life and Battles of Saigo Takamori, Hoboken, New Jersey, 2004 
Murphey, Rhoades. East Asia: A New History, Addison Wesley Longman, New York 1997. 
Καλογερόπουλος Κ., Σαμουράι, ο δρόμος του πολεμιστή, Ιάμβλιχος, Αθήνα, 2004. 


Συγραφέας: Θ.Σ.
Πηγή: e-zine.gr
Συνέχεια. . . »

Monday 28 April 2014

Ταινία: Ο Λαβύρινθος του Πάνα


Η ταινία διαδραματίζεται στην Ισπανία το έτος 1944, όπου μετά την επικράτηση του φασιστικού καθεστώτος του Francisco Franco, κάποιες διάσπαρτες ομάδες ανταρτών συνεχίζουν ακόμα να προβάλλουν αντίσταση στα βουνά της χώρας. 


Η ηρωίδα της ταινίας Ofelia ταξιδεύει μαζί με την έγκυο μητέρα της Carmen σε ένα αγροτικό χωριό της Ναβάρα. Εκεί πρόκειται να εγκατασταθούν σε ένα παλιό μύλο όπου διαμένει ο πατριός της Ofelia, λοχαγός Vidal στην προσπάθεια του να καταπνίξει τα τελευταία μέτωπα αντίστασης. 



Η ταινία αρχίζει με την αφήγηση της ιστορίας της πριγκίπισσας Moanna που έζησε πριν πάρα πολύ καιρό σε μια άλλη μαγική διάσταση και που ονειρευόταν τον κόσμο των ανθρώπων. Μια μέρα η περιέργεια της την οδήγησε μακριά από το βασίλειο της και όταν βγήκε έξω το λαμπρό φως του ήλιου την τύφλωσε και έσβησε τη μνήμη της. Ξέχασε ποια ήταν κι από πού ερχόταν. Το σώμα τις υπέφερε κρύο, ασθένειες και πόνο και τελικά πέθανε. Ο πατέρας της όμως ο βασιλιάς περίμενε ότι ψυχή της πριγκίπισσας θα επέστρεφε κάποια στιγμή, ίσως σε κάποιο άλλο σώμα. 

Σ’ αυτά τα δύο πλαίσια κινείται η ταινία. Από τη μια έχουμε την απάνθρωπη πραγματικότητα μιας χώρας που βρίσκεται σε εμφύλιο και την υλιστική αντίληψη με κύριο εκπρόσωπο της τον κοινωνιοπαθή Vidal, ο οποίος είναι προσκολλημένος σε καθωσπρεπισμούς και λεπτομέρειες και με κάθε του κίνηση θέλει να δείχνει ότι είναι ένας άντρας που έχει εξουσία στα χέρια του. Από την άλλη έχουμε σε αντίθεση τη μαγική αντίληψη και τη μαγική διάσταση με την οποία μπορεί να έρθει σε επαφή μόνο η ηρωίδα μας και που μέσω της καταφέρνει να ξεφύγει από τα όσα σκληρά γίνονται γύρω της. Σ’ αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με τα της μαγικής διάστασης και τη σημασία των σημαντικότερων από αυτά. 

Φτάνοντας στον μύλο, Η Ofelia έρχεται για πρώτη φορά, υπό το φως του ήλιου, σε επαφή με τον λαβύρινθο. Στην ιστορία μας ο λαβύρινθος λειτουργεί σαν Μεσόκοσμος, όντας μέρος του φυσικού κόσμου αλλά και σημείο σύνδεσης με την μαγική διάσταση. Το ίδιο βράδυ οδηγείται ξανά εκεί και έρχεται αντιμέτωπη με ένα φαύνο o οποίος της αποκαλύπτει ότι αυτή είναι η πριγκίπισσα που προαναφέραμε και ότι μπορεί μέσω του λαβυρίνθου να επιστρέψει στο βασίλειο της. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να αποδείξει ότι η ουσία της έχει μείνει άθικτη κι ότι δεν έχει γίνει θνητή. Της δίνει λοιπόν ένα μαγικό βιβλίο που θα της ανακοινώσει τις τρεις δοκιμασίες που πρέπει να ολοκληρώσει πριν την επόμενη πανσέληνο.


Παρατηρείστε ότι όταν ο φαύνος πρωτοεμφανίζεται είναι γερασμένος, σκεπασμένος με ρίζες και σχεδόν τυφλός, σημάδι ότι η μαγική διάσταση έχει με τον καιρό ξεχαστεί από τον υλικό κόσμο. Όσο προχωράει η ιστορία μας ξανανιώνει, καθαρίζει και τα μάτια του γίνονται όλο και πιο λαμπερά.

Στην πρώτη δοκιμασία, η οποία λαμβάνει χώρα στον υλικό (φυσικό) κόσμο η Moanna πρέπει να βάλει 3 μαγικές πέτρες στο στόμα ενός τερατώδους βατράχου ο οποίος κατοικεί παρασιτικά στις ρίζες ενός μεγάλου δέντρου που αργοπεθαίνει. Αφού το πράξει πρέπει να πάρει το χρυσό κλειδί που βρίσκεται στην κοιλιά του. Μόνο τότε θα ξανανθίσει το δέντρο. Με όπλα την ευρηματικότητα και τη Διάνοια της καταφέρνει να ξεγελάσει τον βάτραχο και να επιφέρει έτσι την αναγέννηση της φύσης.

Στη δεύτερη δοκιμασία η Moanna χρησιμοποιεί μια κιμωλία που της έδωσε ο φαύνος για να χαράξει μια πόρτα στον τοίχο του δωματίου της και να περάσει σ’ ένα διάδρομο (ψυχικός κόσμος) στον οποίο βρίσκει ένα μακρύ τραπέζι στρωμένο με πολυτελή φαγητά, γλυκά και φρούτα. Στη μία άκρη του τραπεζιού κάθεται το κοιμώμενο τέρας Paleman (ελλ. χλωμός άντρας). Η δοκιμασία της είναι να επιλέξει και ν’ ανοίξει τη σωστή μεταξύ 3 θυρίδων με το κλειδί που κρατάει από την προηγούμενη δοκιμασία και να πάρει ένα μαχαίρι. Παρά την προηγούμενη διαφορετική υπόδειξη των 3 νεράιδων που την πλαισιώνουν ως βοηθοί, η Διαίσθηση της την οδηγεί στο να επιλέξει τη δεξιά θυρίδα. Η επιλογή της είναι η σωστή. Στο σημείο αυτό μας δίδεται η εντύπωση ότι η ηρωίδα μας ολοκλήρωσε και αυτή τη δοκιμασία με επιτυχία. Με νέα ανυπακοή της όμως, αυτή τη φορά προς τις ξεκάθαρες εντολές του φαύνου να μην γευτεί τίποτα απ’ το τραπέζι, η Ofelia υποπίπτει στον πειρασμό (λαιμαργία, απληστία, κατώτερα ένστικτα) με αποτέλεσμα ο Paleman να ξυπνήσει και η ζωή της να βρεθεί σε θανάσιμο κίνδυνο. Την τελευταία στιγμή διαφεύγει. 

Τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη δεύτερη δοκιμασία μπορούμε να τα παραλληλίσουμε με τον πειρασμό του πολυμήχανου Οδυσσέα όταν απέφυγε την παγίδα των γοητευτικών τραγουδιών των σειρήνων, αφού πρόσταξε τους άντρες του να τον δέσουν στο κατάρτι αλλά και τον μύθο του ανυπόμονου Ορφέα που ταξίδεψε στον κάτω κόσμο για να βρει την αγαπημένη του Ευρυδίκη, έπεισε με τη μουσική του τους θεούς να την αφήσουν να επιστρέψει στον κόσμο το ζωντανών με τον όρο να μην την αντικρύσει πριν βγουν από τον Άδη, αλλά δεν άντεξε και την έχασε για πάντα. 

Παρά την αποτυχία της ο φαύνος αποφασίζει να της δώσει μια δεύτερη ευκαιρία με τον όρο να ακολουθήσει κάθε του εντολή χωρίς ερωτήσεις, δείχνοντας μας έτσι ότι κανείς δεν είναι αλάθητος και ότι η δεύτερη ευκαιρία πάντα υπάρχει. 

Η τρίτη και τελευταία δοκιμασία εξελίσσεται στον λαβύρινθο (νοητικός κόσμος). Η Ofelia με τον νεογέννητο αδερφό της στην αγκαλιά της και υπό το φως της πανσελήνου, φτάνει κατατρεγμένη από τον πατριό της στον λαβύρινθο. Εκεί ο φαύνος της λέει ότι το μωρό πρέπει να προσφερθεί ως θυσία γιατί η πύλη για το βασίλειο της μπορεί να ανοίξει μόνο αν χυθεί το αίμα ενός αθώου. Αξιοποιώντας την κερδισμένη γνώση (Διάκριση) από την προηγούμενη της αποτυχία η Moanna είναι διατεθειμένη να παραμείνει στον υλικό κόσμο ως θνητή και να μην παραδώσει τον αδερφό της και επιδεικνύοντας Βούληση απομακρύνεται από τον φαύνο. Στη συνέχεια ο Vidal παίρνει το μωρό απ’ τα χέρια της και την σκοτώνει. Το αίμα της ποτίζει τον λαβύρινθο και η πριγκίπισσα περνάει εκ νέου στην μαγική διάσταση. Εκεί ο πατέρας της ο βασιλιάς, η βασίλισσα και ο φαύνος την υποδέχονται και της ανακοινώνουν ότι η αυτοθυσία της ήταν φυσικά η σωστή επιλογή.

Στον επίλογο της ταινίας ο αφηγητής μας αναφέρει: «και λέγεται ότι η πριγκίπισσα επέστρεψε στο βασίλειο του πατέρα της, βασίλεψε εκεί με δικαιοσύνη και αγνή καρδιά για πολλούς αιώνες και οι υπήκοοι της την αγαπούσαν. Τέλος λέγεται ότι άφησε μικρά ίχνη της ζωής της στη γη, ορατά μόνο σε αυτούς που ξέρουν που να κοιτάξουν».


Συνέχεια. . . »

Sunday 27 April 2014

Η Πνευματική Ιεραρχία και οι Δάσκαλοι της Σοφίας / του Μπέντζαμιν Κρεμ

Είναι φανερό πως ο άνθρωπος έχει κάνει τεράστια πρόοδο από τις πρωτόγονες καταβολές του. Κάθε πολιτισμός και κουλτούρα βλέπει την ανθρωπότητα να κάνει ένα ακόμα βήμα προς την πραγμάτωση των δυνατοτήτων της. Πολλοί πιστεύουν ότι, από πολλές χιλιετηρίδες, αυτή η εξελικτική πορεία κατευθύνεται, με βάση ένα Σχέδιο, από εκείνους τους περισσότερο εξελιγμένους ανθρώπους που είναι γνωστοί στους εσωτεριστές ως η Πνευματική Ιεραρχία των Δασκάλων. Η ιστορία της ανθρωπότητας μπορεί να ιδωθεί ως η ανταπόκρισή της στις ιδέες που αποδεσμεύονται διαδοχικά στον κόσμο από τους Δασκάλους για να προκαλέσουν τις προόδους σε γνώση και σοφία, και που έκφρασή τους είναι οι δημιουργικές τέχνες, η επιστήμη, η πολιτική και η θρησκεία.

Σε κάθε εποχή, από το πνευματικό αυτό κέντρο αναδύθηκαν διδάσκαλοι για να δώσουν στην ανθρωπότητα τη δυνατότητα να κάνει το επόμενο βήμα της εξέλιξής της· μας είναι γνωστοί, μεταξύ άλλων, ως ο Ηρακλής, ο Ερμής, ο Ράμα, ο Μίθρα, ο Βυάσα, ο Σανκαρατσάρυα, ο Κρίσνα, ο Βούδας και ο Χριστός. Όλοι τους τέλειοι άνθρωποι στην εποχή τους, όλοι τους υιοί του ανθρώπου που έγιναν Υιοί του Θεού, γιατί αποκάλυψαν την έμφυτη θεϊκότητά τους.

Είναι οι θεματοφύλακες ενός Σχεδίου για την εξέλιξη της ανθρωπότητας και των βασιλείων της φύσης. Αυτό το Σχέδιο εκπληρώνεται με τη μεσολάβηση της εσωτερικής Ιεραρχίας των Δασκάλων, που βρίσκεται πίσω απ' όλα τα παγκόσμια γεγονότα και αποτελεί την αόρατη κυβέρνηση του πλανήτη (αόρατη, επειδή είναι άγνωστη). Οι Δάσκαλοι της Σοφίας είναι τα μέλη εκείνα της ανθρώπινης οικογένειας που έκαναν το ταξίδι της εξέλιξης πριν από μας· που έχοντας τελειοποιηθεί, ανεβαίνοντας τα ίδια σκαλοπάτια που κι εμείς ανεβαίνουμε, επωμίστηκαν την ευθύνη να καθοδηγήσουν εμάς τους άλλους προς το ίδιο αυτό επίτευγμα. Αυτοί—ή οι προκάτοχοί Τους—βρίσκονται πίσω απ' ολόκληρη την εξελικτική πορεία, οδηγώντας και βοηθώντας τους ανθρώπους, μέσ' από μια βαθμιαία διεύρυνση της συνείδησης, ν' αποκαλύψουν σταδιακά την έμφυτη θεϊκότητά τους και να γίνουν, όπως και οι Δάσκαλοι, θεϊκά, τελειοποιημένα ή φωτισμένα Όντα.

Η εσωτερική διεργασία που είναι γνωστή ως Μύηση είναι το επιστημονικό μονοπάτι προς αυτή την τελειοποίηση, προς το σημείο όπου ο άνθρωπος ενώνεται και γίνεται ένα με την Πηγή του. Αυτό το μονοπάτι προς την τελειοποίηση σημαδεύεται από πέντε μείζονες βαθμίδες ή σημεία κρίσης και έντασης. Κάθε μύηση προκαλεί μια τεράστια διεύρυνση της συνειδητότητας, η οποία φέρνει μια όλο και βαθύτερη και πληρέστερη όραση και γνώση της αληθινής φύσης της πραγματικότητας.

Ένας Δάσκαλος, δηλαδή ένας μύστης που έχει πάρει την πέμπτη μύηση, δεν έχει πια ανάγκη από άλλη εμπειρία ενσάρκωσης στη Γη. Η απόφασή Του να παραμείνει στη Γη οφείλεται στην επιθυμία Του να υπηρετήσει το Σχέδιο και όχι σε προσωπικό κάρμα.

Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστέψουμε ότι πολλές - αν όχι όλες - οι μεγάλες μορφές της ανθρώπινης ιστορίας ήταν συνειδητοί μύστες κάποιου βαθμού: τέτοια παραδείγματα είναι ο Πυθαγόρας, ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας· ο Σαίξπηρ, ο Δάντης και ο Βάκων· ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Παράκελσος και ο Μότσαρτ· ο Ασόκα, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος κι ο Αβραάμ Λίνκολν. Όλοι τους έκαναν φανερή, στη ζωή ή στα γραπτά τους, μια γνώση άλλων, ανώτερων επιπέδων συνειδητότητας, μια επίγνωση του κόσμου του νοήματος και μια αίσθηση εσωτερικής σύνθεσης.

Η μυστηριώδης μορφή του Κόμη του Σεν Ζερμέν, που αναγνωρίστηκε φανερά ως δάσκαλος και μύστης σε όλες τις αυλές της Ευρώπης του 18ου αιώνα, είναι ένας από τους λίγους Δασκάλους της Σοφίας που έζησαν εξωτερικά στον καθημερινό κόσμο. Και στο Βρετανικό Μουσείο φυλάσσονται τώρα ορισμένες επιστολές, σταλμένες από εκείνους τους Δασκάλους που βρίσκονταν πίσω από την ίδρυση της Θεοσοφικής Εταιρίας. Μερικές από τις επιστολές αυτές παρουσιάστηκαν σε έκθεση το Νοέμβριο του 1975, με την ευκαιρία της εκατοστής επετείου από την ίδρυση της εταιρίας.

Οι περισσότεροι από τους φωτισμένους αυτούς ανθρώπους ζουν στα μακρινά όρη και στις ερημικές περιοχές του κόσμου και σπάνια έρχονται σ' επαφή με τον κόσμο, επιτελώντας το έργο Τους μέσω των μαθητών Τους, με τους οποίους επικοινωνούν τηλεπαθητικά.

Η ύπαρξή Τους αποκαλύφτηκε για πρώτη φορά στη σύγχρονη εποχή από την Ε. Π. Μπλαβάτσκι - συνιδρύτρια της Θεοσοφικής Εταιρείας - από το 1875 ήδη. Μια πιο λεπτομερής περιγραφή των Δασκάλων και του έργου Τους δόθηκε από την Αλίκη Μπέιλι στα χρόνια από το 1919 ώς το 1949. Στο βιβλίο της “Η Εξωτερίκευση της Ιεραρχίας”, η Μπέιλι αποκαλύπτει την ύπαρξη ενός σχεδίου για την επιστροφή αυτής της ομάδας φωτισμένων ανθρώπων για εργασία και δράση στο φυσικό επίπεδο. Υποστηρίζω πως η επιστροφή αυτή έχει ήδη αρχίσει.

Στην εσωτερική παράδοση, Χριστός δεν είναι το όνομα ενός ατόμου, αλλά ενός αξιώματος της Ιεραρχίας. Ο τωρινός κάτοχος αυτού του αξιώματος, ο Κύριος Μαϊτρέγια, το ανέλαβε πριν από δυο χιλιάδες εξακόσια χρόνια και εμφανίστηκε στην Παλαιστίνη μέσω του Μαθητή Του Ιησού, με την απόκρυφη μέθοδο της επιφώτησης, που είναι η συχνότερη μορφή εμφάνισης των Αβατάρ. Από τότε, δεν έφυγε από τον κόσμο, αλλά επί δυο χιλιάδες χρόνια περίμενε και σχεδίαζε τούτο το άμεσα κοντινό μας μέλλον, εκπαιδεύοντας τους Μαθητές Του και προετοιμάζοντας τον Εαυτό Του για το μεγαλεπήβολο έργο που Τον περιμένει. Έχει κάνει γνωστό ότι τούτη τη φορά θα έρθει ο Ίδιος, αυτοπροσώπως.


Η επανεμφάνιση της Ιεραρχίας

Τώρα που ανατέλλει η Εποχή του Υδροχόου, οι Δάσκαλοι της Ιεραρχίας είναι έτοιμοι να επιστρέψουν στον καθημερινό κόσμο, για πρώτη φορά μετά από αμέτρητες χιλιάδες χρόνια, για να εγκαινιάσουν τη νέα εποχή, μια εποχή Σύνθεσης και Αδελφοσύνης. Με το μεγάλο Τους αρχηγό, το Δάσκαλο των Δασκάλων, τον Παγκόσμιο Διδάσκαλο, Εκείνον που είναι γνωστός στη Δύση ως Χριστός, η μέχρι τώρα εσωτερική Ιεραρχία θα έρθει φανερά ανάμεσά μας και θα μας οδηγήσει στην εμπειρία της εποχής του Υδροχόου. Οι Δάσκαλοι στέκονται τώρα, περιμένοντας από μας να κάνουμε, με τη δική μας ελεύθερη βούληση, τα απαιτούμενα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση της ενότητας, της συνεργασίας και της συγχώνευσης. Θ' αναδυθούν τότε, με το Χριστό επικεφαλής Τους, και η Παρουσία Τους στον κόσμο θα είναι γεγονός αναμφισβήτητο.


Τα παραπάνω είναι αποσπάσματα από την εισαγωγή του βιβλίου του Μπέντζαμιν Κρεμ "Η Επανεμφάνιση του Χριστού και των Δασκάλων της Σοφίας"


Πηγή: www.share-gr
Συνέχεια. . . »

Saturday 26 April 2014

Οι πέντε «θεόμουρλες» προσωπικότητες που κατάφεραν να αλλάξουν τον κόσμο

Είναι «μυαλά» που έμειναν στην ιστορία. Με τις εφευρέσεις και τις απίστευτες γνώσεις τους άλλαξαν τον κόσμο, ενώ μέχρι σήμερα αποτελούν πηγή έμπνευσης. Εχουν γραφτεί για τους ίδιους άπειρα βιβλία, ενώ μάλιστα, κάποιοι έχουν «τρυπώσει» ακόμα και μετά θάνατον σε δεκάδες Πανεπιστήμια στον κόσμο.



Και το σημαντικότερο αν δεν υπήρχαν αυτοί οι επιστήμονες, μπορεί ο κόσμος να ήταν σήμερα διαφορετικός:

Πυθαγόρας
Δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις για ένα από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του κόσμου. Είναι ο κατεξοχήν θεμελιωτής των ελληνικών μαθηματικών, δημιούργησε ένα άρτιο σύστημα για την επιστήμη των ουρανίων σωμάτων που κατοχύρωσε με όλες τις σχετικές αριθμητικές και γεωμετρικές αποδείξεις και ήταν ιδρυτής ενός μυητικού φιλοσοφικού κινήματος που λέγεται Πυθαγορισμός(Pythagorism ή Pythagoreanism). Ο Πυθαγόρας επηρέασε σημαντικά την φιλοσοφία και την θρησκευτική διδασκαλία στα τέλη του 6ο αιώνα π.Χ., συχνά αναφέρεται ως σπουδαίος μαθηματικός και επιστήμονας και είναι γνωστός για το Πυθαγόρειο Θεώρημα που έχει το όνομά του.

Είχε ιδρύσει τη λατρεία των αριθμών. Κάθε αριθμός είναι ένα σχήμα και κάθε σχήμα αναπαριστούσε έναν αριθμό. Και κάθε αριθμός-σχήμα έχει έναν σκοπό, ένα θεϊκό νόημα και μια θέση στην τάξη των πάντων. Για τον Πυθαγόρα, έπρεπε να κάνει κανείς σεξ μόνο το καλοκαίρι και να πίνει μόνο νερό.

W.C. Minor
Το γνωστό σε όλους Oxford English Dictionary είναι το πρώτο αξιόλογο λεξικό της Αγγλικής γλώσσας που τυπώθηκε ποτέ και το οποίο έκανε μια προσπάθεια να καταλογοποιήσει όλες τις λέξεις και όχι μόνο τις περίεργες και τις άγνωστες.

Κάποια στιγμή λοιπόν, μερικοί καθηγητές συνειδητοποίησαν ότι όλα τα λεξικά της εποχής τους είχαν χονδροειδή διαρρύθμιση και ήταν γενικώς χάλια και αποφάσισαν να φτιάξουν ένα καλύτερο.
Ο William Chester Minor, ένας Αμερικανός χειρουργός που λάτρευε την αγγλική γλώσσα συνέθεσε έναν πελώριο αριθμό λέξεων με παραθέσεις και ορισμούς. Συνέθεσε λίστες με κάθε παράδειγμα κάθε λέξης που υπήρχε σε όλα τα βιβλία που είχε στην κατοχή του και ήταν κατά πολύ ο ποιο αποτελεσματικός εθελοντής για το λεξικό της Οξφόρδης. Ωστόσο, το λεξικό το δημιούργησε ενόσω ήταν έγκλειστος στο άσυλο για τους ψυχασθενείς εγκληματίες Broadmoor, όπου βρισκόταν επειδή έχασε τα λογικά του και σκότωσε τον πατέρα 7 παιδιών George Merett, που ο Minor πίστευε ότι τον καταδίωκε. Μάλιστα, ο ίδιος έκοψε το πέος του με ξυράφι.

Tycho Brahe
Ο Tycho Brahe έφτιαξε καταλόγους με τις κινήσεις κάθε αστεριού, πλανήτη και UFO. Η προσεκτικότητα και η επιστημονικά αυστηρή μεθοδολογία του, θεωρούνται ουσιαστικές στην δημιουργία των θεμελίων της επερχόμενης επιστημονικής επανάστασης.

Ωστόσο, ο Tycho Brahe είχε προκαλέσει πολλές φορές με την προσωπικότητά του. Ο ίδιος μεθούσε συχνά, ενώ είχε την τάση να κάνει ακραία πράγματα. Μάλιστα, το σπίτι ήταν σαν τσίρκο.

Sergei Bryukhonenko
Ηταν ο γιατρός που το 1920 εφηύρε το Autojector, την πρώτη μηχανή υποστήριξης ζωής στον κόσμο. Η εφεύρεσή του άνοιξε το δρόμο στη σημερινή ιατρική για να δημιουργηθούν νέα τεχνολογικά επιτεύγματα.

Ωστόσο πίσω από τη δοκιμή της μηχανής του Sergei Bryukhonenko βρίσκεται μία αρρωστημένη ιστορία. Ο ίδιος χρησιμοποίησε βάναυσες μεθόδους σε σκυλιά-πειραματόζωα αποστραγγίζοντας πολλές φορές το αίμα τους, ενώ στη συνέχεια τα επανέφερε στη ζωή με σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες.

Nikolai Tesla
Ο Νίκολα Τέσλα ήταν Σέρβος εφευρέτης, μηχανολόγος και ηλεκτρολόγος μηχανικός, ένας από τους σημαντικότερους φυσικούς στην ιστορία της επιστήμης.

Ο Τέσλα είναι κυρίως γνωστός για τις επαναστατικές του συνεισφορές στους κλάδους του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Οι ανακαλύψεις και η θεωρητική εργασία του αποτέλεσαν τη βάση για την εφαρμογή του σημερινού συστήματος εναλλασσόμενου ρεύματος. Εφευρέσεις όπως τα πολυφασικά συστήματα διανομής ισχύος και ο κινητήρας εναλλασσόμενου ρεύματος συνετέλεσαν στην εκδήλωση της Δεύτερης Βιομηχανικής Επανάστασης. Η μονάδα της έντασης του μαγνητικού πεδίου στο SI, το Τέσλα, ονομάστηκε προς τιμή του στο Γενικό Συνέδριο Μέτρων και Σταθμών του Παρισιού το 1960.

Ωστόσο, ο ίδιος έπασχε από ψυχαναγκαστική διαταραχή OCD. Είχε μια εμμονή με τον αριθμό 3 σε σχεδόν τρομακτικό βαθμό. Πριν μπει σε ένα κτίριο, έπρεπε πρώτα να κάνει τον κύκλο του τετραγώνου 3 φορές κατά την φορά των δεικτών του ρολογιού.


Πηγή:http: www.iefimerida.gr
Συνέχεια. . . »

Friday 25 April 2014

Δέκα από τα σημαντικότερα βιβλία που γράφτηκαν ποτέ

Βιβλίο. Ένα υλικό αντικείμενο παραδοσιακά συνυφασμένο με μία δραστηριότητα η οποία τείνει ολοένα και περισσότερο να εκλείψει: την ανάγνωση. Όχι όπως την εννοούμε συνήθως, ως την εργαλειακή ικανότητα να διαβάζεις και να αποκωδικοποιείς γράμματα της αλφαβήτου, αλλά ως συνώνυμη μιας άλλης «υψηλότερης» δραστηριότητας που αποκαλείται «σκέψη».



Έλληνες και ανάγνωση – Μία πονεμένη ιστορία
Πρόκειται για μία υπόθεση σχεδόν «χαμένη» στον τόπο αυτό, έναν τόπο του οποίου ο λαός – στην πλειοψηφία του τουλάχιστον – έχει μάθει να αποστρέφεται τόσο την ανάγνωση, όσο και τη διαδικασία σκέψης που αυτή συνεπάγεται, ως κάτι βαρετό που δεν ταιριάζει στην υποτιθέμενη «εξωστρεφή» φύση του.

Και όσες αντιρρήσεις κι αν φέρει κανείς σ' αυτή τη διαπίστωση, οι στατιστικές μελέτες που αφορούν στις πωλήσεις βιβλίων που έρχονται κατά καιρούς στο φως της δημοσιότητας (από μεγάλα βιβλιοπωλεία, εκδοτικούς οίκους και το εθνικό κέντρο βιβλίου) είναι εκεί για να τον διαψεύσουν.

Ωστόσο, προκαλεί πραγματικά τρομερή έκπληξη το παράδοξο γεγονός ότι τα παραπάνω ισχύουν για μία χώρα η οποία βρίθει από ποιοτικούς εκδοτικούς οίκους, οι δουλειές των οποίων καταφέρνουν τα τελευταία είκοσι χρόνια να αποσπούν σημαντικές διακρίσεις σε εκθέσεις διεθνούς και εθνικού βεληνεκούς.

Εξίσου έκπληξη, όμως, προκαλεί και η εντυπωσιακή βιβλιοπαραγωγή που έχει σημειωθεί και εξακολουθεί να σημειώνεται – με σαφώς πιο επιβραδυμένους ρυθμούς λόγω της κρίσης – τις τελευταίες αυτές δύο δεκαετίες.


Τα βιβλία δεν είναι «σέξι»!

Με λίγα λόγια, είναι γεγονός: ο όγκος των εκδοτικών εγχειρημάτων και των προϊόντων τους δεν συνάδει με την «καχεκτική», ασθενική ροπή των Ελλήνων προς την ανάγνωση. Το 80% των Ελλήνων δεν διαβάζει. Και ένας από τους πλέον προφανείς και χιλιοαναμασημένους λόγους για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι ότι οι παραδοσιακοί μηχανισμοί διαπαιδαγώγησης του ατόμου – η οικογένεια, το σχολείο και μοιραία και το πανεπιστήμιο, εφόσον «παραλαμβάνει χάος» – σε μικρό μονάχα ποσοστό καταφέρνουν να ενσταλλάξουν στα υπό διαμόρφωση άτομα την «θεωρητική περιέργεια» και τη «δίψα για γνώση», όσο ξεπερασμένοι κι αν ακούγονται αυτοί οι όροι.

Γι' αυτό το φαινόμενο ευθύνονται, βέβαια, και άλλοι βαθύτεροι λόγοι ιστορικής, κοινωνιολογικής και ψυχολογικής τάξης που δεν είναι της παρούσης, οι οποίοι όμως έχουν διαμορφώσει, διατηρήσει και διαιωνίσει τη συλλογική και ατομική ιδιοσυγκρασία του Έλληνα τα τελευταία 200 χρόνια.

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο και για όλους τους λόγους που προαναφέραμε εντελώς επιδερμικά, το βιβλίο δεν εμπεριέχεται σε σημαντικό ποσοστό στο DNA του Έλληνα. Δεν έχει τη θέληση για γνώση «στο αίμα του». Και όταν την έχει, την έχει με έναν πολύ επιφανειακό, στρεβλό, για να μην πούμε «διεστραμμένο», τρόπο, που τον ωθεί να καταναλώνει συνομωσιολογικά «σκουπίδια» και «λογοτεχνικά» εκτρώματα αγορασμένα από τα σούπερμάρκετ.

Έχει σημασία εδώ να γίνει σαφές ότι οι παραπάνω διαπιστώσεις αφορούν τον γενικό κανόνα, τον μέσο όρο και όχι τις ειδικές περιπτώσεις. Όπως κάθετι «θετικό» ή «δημιουργικό» σε αυτόν τον τόπο, έτσι και στην περίπτωση του βιβλίου, οι πραγματικοί αναγνώστες αποτελούν μία μικρή, ξεχωριστή «φυλή», μία μεμονωμένη περίπτωση που ψάχνει, αναζητά, καταναλώνει σκέψη, και ΔΕΝ ανήκει κατ' αποκλειστικότητα στην κάστα των γυαλάκηδων «κουλτουριάρηδων» - ένας μειωτικός όρος που παρεπιμπτόντως αποτελεί ελληνική εφεύρεση, ενδεικτική της αντίληψης που έχουν οι περισσότεροι Έλληνες για την κουλτούρα και την καλλιέργεια.

Η τελευταία είτε θα είναι συνδεδεμένη με τον αναγνώστη-«φυτό», είτε θα θεωρείται μία «πολυτέλεια», προορισμένη για εκείνους που έχουν λύσει τα προβλήματα της καθημερινότητας και έχουν όλο το χρόνο και το χρήμα να ασχοληθούν με την πνευματική εργασία! Έτερος καταστροφικός μύθος που θέλει τη γνώση, τη σκέψη και την τέχνη έξω από την «αληθινή» ζωή και τα προβλήματά της. Πόσο καταραμένα στρεβλή αντίληψη ενός λαού βαθιά νυκτωμένου!

Εν κατακλείδι: η ανάγνωση βιβλίων δεν είναι «σέξι» (άλλος ένας όρος για τον οποίο ο λαός μας έχει μία τόσο εγκληματικά στρεβλή αντίληψη)...



Τότε τι;

Μετά από όλα αυτά, τι ουσία έχει η κατάρτιση ενός καταλόγου με ορισμένα από τα πιο σημαντικά βιβλία που βάθυναν τη σκέψη της ανθρωπότητας, ενίοτε τη στοίχειωσαν, άλλοτε την αλλοίωσαν, αλλάζοντας τον προσανατολισμό της;

Γιατί;

Η απάντηση είναι κάτι παραπάνω από απλή: Γιατί όχι;

Στον μεταμοντέρνο χυλό των οπισθίων της Lady Gaga, της περίφημης λίστας με τα 36 ονόματα πολιτικών που ελέγχονται από το ΣΔΟΕ για παράνομο πλουτισμό, των tweets διάσημων πολιτευόμενων Ελλήνων, των καμπύλων της Καρντάσιαν, των αποκαλυπτικών δηλώσεων Ρουμελιώτη και των αταξιών του Μπαλοτέλι, ο Πυθαγόρας και ο Προυστ, ο Όμηρος και ο Φρόυντ δεν φιλοδοξούν να «προσθέσουν» ολίγη ποιότητα και πνευματική ανάταση, μια α λα Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας νησίδα νηφαλιότητας, αλλά να τον επιτείνουν, μέχρις ότου ενδεχομένως ο χυλός πετρώσει και δεν τρώγεται!

Επιπλέον, ο αναγνώστης θα πρέπει να έχει κατά νου τα ακόλουθα:

Δεδομένου ότι αυστηρά «αντικειμενικά κριτήρια» έχουν πάψει να υπάρχουν ακόμη και στην επιστήμη (δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία 50 χρόνια τα ηνία στη γνώση τα έχουν οι λεγόμενες εικασιακές επιστήμες και όχι οι ακριβείς), θα ήταν τουλάχιστον μάταιο να απαιτήσει κανείς κάτι τέτοιο από ένα άρθρο που φιλοδοξεί να παρουσιάσει ορισμένα από τα σημαντικότερα βιβλία που γράφτηκαν ποτέ.

Πράγμα που σημαίνει πως, μοιραία, ο κατάλογος που ακολουθεί, καθώς και ο σχολιασμός των έργων που τον απαρτίζουν, έχει έως κάποιο βαθμό μπολιαστεί με το υποκειμενικό γούστο του γράφοντος, το οποίο ο τελευταίος προσπάθησε να «κατευνάσει», στο μέτρο του δυνατού πάντα, παντρεύοντάς το, και πάλι στο μέτρο του δυνατού, με αυτό που γενικά και αφηρημένα αποκαλούμε «κοινό αίσθημα», ό,τι κι αν σημαίνει αυτό (γιατί, λόγου χάρη, συμπεριλαμβάνεται ο Χένρι Μίλερ και όχι ο Τζέιμς Τζόις, ο Προυστ και όχι ο Γκαίτε;).

Επομένως, ναι μεν ελήφθησαν υπόψη κάποια γενικά αποδεκτά «αντικειμενικά» κριτήρια, στα οποία όμως ΔΕΝ συγκαταλέγεται η ευπωλητότητα ούτε κατ' ανάγκη η καθολική αποδοχή.

Διότι για ποια καθολική αποδοχή μιλάμε όταν πρόκειται για την Καταγωγή των ειδών του Δαρβίνου, όταν στο άκουσμά της και μόνο θα έπρεπε να φρίττει η μισή χριστιανοσύνη; Και για ποια καθολική αποδοχή μιλάμε όταν πρόκειται για τον μεγάλο Προυστ, όταν αυτός απαιτεί από τον αναγνώστη του να διαθέτει ένα ιδιαίτερα υψηλό γούστο και ένα ήδη εκγυμνασμένο διανοητικό και αισθητικό όργανο που οι «πολλοί» δυστυχώς δεν κατέχουν;

Τέλος, κριτήριο για την ιεράρχηση των βιβλίων στον κατάλογο δεν είναι ο βαθμός σπουδαιότητας (αντιλαμβάνεται κανείς πόσο άκυρο θα ήταν κάτι τέτοιο!) ούτε η θεματική (στη λίστα συμπεριλαμβάνονται εξίσου έργα επιστημονικά, λογοτεχνικά, φιλοσοφικά) αλλά η χρονολογική σειρά.

Ας μην μακρηγορούμε όμως και ας περάσουμε απευθείας στο «ψητό», υπενθυμίζοντας απλά αφενός ότι δεν χωράνε τα πάντα σε μία λίστα, αφετέρου ότι οι λίστες και οι κατάλογοι αποτελούν από μόνοι τους χοντροκοπιά.



Το «ψητό»

-Ομηρικά έπη, (8ος αιώνας π.Χ.)


Ναι. Πρόκειται για τα έπη που διδαχθήκαμε με τόσο άκομψο (για να το πούμε πολύ κομψά) τρόπο στο ελληνικό σχολείο. Γλώσσα ζωντανή, που αναπνέει και που κάθε της φώνημα – ούτε καν λέξη – συνοψίζει το αρχέγονο λογοτεχνικό παρελθόν μας.

Προτείνονται οι μεταφράσεις του Δ. Ν. Μαρωνίτη: Ιλιάς, εκδ. Άγρα, 2012 και Ομήρου Οδύσσεια, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 2009.



-Οι διδασκαλίες του Πυθαγόρα


Η ανθρώπινη σκέψη στα καλύτερά της, σε μία εποχή στην οποία η φιλοσοφία, η θρησκεία και η επιστήμη ήταν αξεδιάλυτα δεμένες και σε άμεση συνάφεια με την καθημερινή ζωή. Η μήτρα της δυτικής φιλοσοφίας και επιστήμης αναμφισβήτητα εντοπίζεται στην πολυσχιδή προφορική διδασκαλία του Πυθαγόρα (6ος αιώνας π.Χ.), του μεγαλύτερου και σαγηνευτικότερου μυστικιστή φιλοσόφου-μαθηματικού-γεωμέτρη και μουσικολόγου (όσο κι αν ξενίζει η χρήση του όρου για πρόσωπο της αρχαιότητας) που περπάτησε ποτέ πάνω σ' αυτή τη γη. Μπροστά του ωχριά ακόμη και αυτός ο μεγάλος Πλάτωνας, αλλά και ο Αριστοτέλης. Άλλωστε χωρίς τον Πυθαγόρα δεν νοούνται οι προαναφερθέντες. Δικαίως, πιστευόταν πως ήταν γιος του Απόλλωνα. Βιβλία δεν έγραψε ο Πυθαγόρας, αλλά δεν είναι λίγες οι μελέτες που αφορούν τη διδασκαλία του.

Προτείνεται το κλασικό: G. S. KIRK / J. E. RAVEN / MALCOLM SCHOFIELD, Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, Μετάφραση Δημοσθένη Κούρτοβικ, εκδ.ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2006 (4η εκδοση), σελ.221-245.



-Νικόλαος Κοπέρνικος, Έξι Βιβλία για τις Περιστροφές των Ουρανίων Σφαιρών (De Revolutionibus Orbium Coelestium Libri VI), 1543.

Πρόκειται για το ιστορικά πρώτο «ναρκισσιστικό πλήγμα» που δέχθηκε ο άνθρωπος, όταν ο αστρονόμος της Αναγέννησης Κοπέρνικος τον εκτόπισε από το κέντρο του κόσμου και του σύμπαντος, όπου πίστευε ότι κατοικούσε μέχρι τότε. Αιτία του εκτοπισμού: το πιο ολοκληρωμένο για την εποχή του ηλιοκεντρικό κοσμολογικό μοντέλο το οποίο επεξεργάστηκε.

Δεν προτείνεται μετάφραση, διότι δεν υπάρχει στα ελληνικά.



-Κάρολος Δαρβίνος, Περί της καταγωγής των ειδών μέσω φυσικής επιλογής ή η διατήρηση των ευνοημένων φυλών κατά την πάλη για επιβίωση (On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or The Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life), 1859.

Το επαναστατικό επιστημονικό έργο του Δαρβίνου αποτελεί το δεύτερο κατά σειρά «ναρκισσιστικό πλήγμα» κατά της ανθρωπότητας, στο βαθμό που χάρη σ' αυτό, ο άνθρωπος άρχισε να επεξεργάζεται την δύσπεπτη ιδέα ότι στο κατώφλι της καταγωγής του ενδεχομένως να μην βρίσκεται κάποια θεϊκή προέλευση, αλλά ο πίθηκος!

Προτείνεται η μετάφραση του Δ.Ε.Π. Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών (1998).



-Σίγκμουντ Φρόυντ, Η ερμηνεία των ονείρων (Die Traumdeutung), 1899.


Το έργο του μεγάλου νευροψυχιάτρου σηματοδότησε το τρίτο και τελευταίο «ναρκισσιστικό πλήγμα» που δέχθηκε η ανθρωπότητα, στο βαθμό που αποκάλυψε ότι ο άνθρωπος δεν είναι κύριος στον οίκο του: παραπραξίες, γλωσσικά ολισθήματα, όνειρα, φαντασιώσεις και συμπτώματα δείχνουν ότι το ανθρώπινο ον δεν ορίζει τον εαυτό του, αλλά ορίζεται από ένα σύνολο μη αποκρυπτογραφήσιμων ασυνείδητων δυνάμεων, το περίφημο Ιd (στα ελληνικά: Εκείνο), το οποίο ο πολιτισμός και η συνείδηση προσπαθούν πολύ χονδρικά να το οργανώσουν και να ελέγξουν. Εξ ου και η δυσφορία του Id στον πολιτισμό. Γενικό συμπέρασμα: δεν υπάρχει τίποτα πιο τεχνητό και ξένο προς εμάς από αυτό που ονομάζουμε «εαυτό»!

Προτείνεται η μετάφραση του Λευτέρη Αναγνώστου από τις εκδόσεις Επίκουρος (1993).



-Καρλ Μαρξ, Το κεφάλαιο – Κριτική της πολιτικής οικονομίας (Das Kapital, Kritik der politischen Ökonomie), 1867–1894.

Εμπόρευμα, χρήμα, γενικό ισοδύναμο, αξία, υπεραξία, αλλοτρίωση, φετιχιστικός χαρακτήρας του εμπορεύματος, σχέσεις παραγωγής... Σε όση κριτική και αν υποβληθεί το δαιδαλώδες έργο του, χωρίς αυτό πολύ λίγα θα γνωρίζαμε για τον τρόπο δόμησης και λειτουργίας του πιο «διαβολικού» – και με τη θετική και με την αρνητική σημασία της λέξης – οικονομικού συστήματος «ύπαρξης» που επινοήθηκε ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Κυκλοφορεί σε μετάφραση του Παναγιώτη Μαυρομμάτη από τις εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή. Καθώς όμως το πιθανότερο είναι να τρομάξει κανείς από το μέγεθός του, προτείνεται να ξεκινήσει από το ολιγοσέλιδο Εμπόρευμα και Χρήμα, σε μετάφραση του Γιώργου Σταμάτη, εκδ. Κριτική.



-Φρίντριχ Νίτσε, Η γενεαλογία της ηθικής (Zur Genealogie der Moral), 1887.


Το συγκεκριμένο βιβλίο, αλλά και το γενικότερο έργο του σπουδαιότερου φιλοσόφου της Δύσης μετά τον Πυθαγόρα, ανάμεσα σε πολλά άλλα, άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμασταν την ιστορία. Αρχή του; Το γεγονός ότι στο βασίλειο του ανθρώπου, όλα τα φαινόμενα έχουν ιστορική (δηλαδή, ταπεινή και καθόλου υψηλή) προέλευση, ακόμη και η ίδια η ιστορία ως μέθοδος και τρόπος μελέτης. Επίσης υπέδειξε ότι το νόημα και η σημασία των πραγμάτων καθορίζεται πάντοτε μέσα από συσχετισμούς (κυριαρχούντων και κυριαρχούμενων) δυνάμεων. Κοινώς, αν θέλουμε να μάθουμε κάτι για τα πράγματα, τότε πρέπει να αναζητήσουμε τις δυνάμεις που τα κατάσχουν και τα νοηματοδοτούν. Σημασία λοιπόν έχει όχι τι λέει κάποιος, αλλά ποιος το λέει,πώς το λέει και τι θέλει να πει μέσα από αυτό που λέει. Η σπουδαιότητα του έργου του Νίτσε είναι ισοδύναμη του έργου του Φρόυντ, στο βαθμό που ο Νίτσε υπήρξε από τους πρώτους φιλοσόφους που εισήγαγαν την ψυχολογία στην ιστορική μελέτη των φαινομένων.

Προτείνεται η μετάφραση του Ζήση Σαρίκα, εκδ. Βάνιας, 2008.



-Μαρσέλ Προυστ, Αναζητώντας το χαμένο χρόνο (A la recherche du temps perdu), 1909-1922.


Λίγες μέρες προτού κυκλοφορήσει με προσωπικά έξοδα του συγγραφέα η πρώτη ενότητα του Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, ο Μαρσέλ Προυστ παραχώρησε μια συνέντευξη στο δημοσιογράφο Ελί-Ζοζέφ Μπουά: «Δημοσιεύω μόνο τον πρώτο τόμο ενός μυθιστορήματος που φέρει τον γενικό τίτλο Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο. Θα ήθελα να δημοσιεύσω όλο το έργο μαζί· όμως στις μέρες μας δεν εκδίδονται πλέον πολύτομα έργα. Είμαι όπως κάποιος που έχει έναν τοιχοτάπητα πολύ μεγάλο για τα σημερινά διαμερίσματα και που υποχρεώθηκε να τον τεμαχίσει. Μερικοί νέοι συγγραφείς, που συμπαθώ άλλωστε τις ιδέες τους, συνιστούν, αντίθετα, σύντομη δράση και λίγα πρόσωπα. Η αντίληψή μου δεν είναι αυτή για το μυθιστόρημα. [...]». Τα λόγια του συγγραφέα λένε τα πάντα για το μνημειώδες αυτό πολύτομο έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Προτείνονται οι μεταφράσεις του αείμνηστου Παύλου Ζάννα, σε επιμέλεια του άξιου συνεχιστή του Παναγιώτη Πούλου, εκδ. Εστία.



-Χένρι Μίλερ, Ο τροπικός του Καρκίνου (Tropic of Cancer), 1934.

Εκρηξιγενής λογοτεχνία που σκάει μέσα στο κεφάλι σαν ατομική βόμβα μεγατόνων φαιάς ουσίας, ανοίγει σαν τριαντάφυλλα τις νευρωνικές οδούς, διαστέλλει τις αισθήσεις και ωθεί το σώμα να σηκωθεί από εκεί που κάθεται και να «ζήσει» κυριολεκτικά τα πάντα. Σπάνια το αυτοβιογραφικό ύφος παντρεύτηκε τόσο οργανικά με τον – πολύ υψηλό – φιλοσοφικό στοχασμό και την ωμή μέχρι παρεξηγήσεως πρόζα. Αναμφισβήτητα, πρόκειται για ένα βιβλίο που είναι κρίμα να μην έχει διαβάσει κανείς πριν φύγει από αυτή τη ζωή.

Προτείνεται η μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη, εκδ. Μεταίχμιο, 2009.



-Τόμας Πύνσον, Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας (Gravity's rainbow), 1973.

Ίσως ο μεγαλύτερος σύγχρονος Αμερικανός λογοτέχνης και ένα από τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά έργα που έχουν γραφτεί ποτέ στην αγγλική γλώσσα. Ένα βιβλίο φτιαγμένο από ένα «σκασμό» βιβλία που συνθέτουν έναν από τους πιο δύσκολους γρίφους για το μυαλό. Ιστορικά συμβάντα, συνωμοσίες, επιστημονικές θεωρίες, ψήγματα από ολόκληρο το εύρος της αμερικανικής ποπ κουλτούρας και, τέλος, μία από τις σημαντικότερες πραγματείες για τις σχέσεις μεταξύ Τρίτου Ράιχ και Χόλιγουντ. Λίγα βιβλία έχουν αναλυθεί τόσο εξαντλητικά από ακαδημαϊκούς και ανεξάρτητους ερευνητές απ' όλο τον κόσμο, όπως επίσης λίγα βιβλία μπορούν να οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια τον αναγνώστη στην παράνοια! Απόδειξη η πληθώρα διαδικτυακών Πυνσονικών «κοινοτήτων» αφιερωμένων αποκλειστικά και μόνο σε παρανοϊκές συζητήσεις για την πιθανή σημασία ακόμη και των μικρότερων λεπτομερειών του έργου του. Η ανάγνωσή του απαιτεί πολλή υπομονή και άλλα τόσα κότσια.

Προτείνεται η μετάφραση του Γιώργου Κυριαζή (άλλωστε δεν υπάρχει και άλλη), εκδ. Χατζηνικολή, 2000. Αν και  το ιδανικό θα ήταν να διαβαστεί στο πρωτότυπο.


Καλή ανάγνωση...


Πηγή: www.iefimerida.gr
Συνέχεια. . . »

Thursday 24 April 2014

Η Μπαγκαβάτ Γκίτα


Η Μπαγκαβάτ Γκίτα είναι μια σειρά απο κείμενα που πήραν γραπτή μορφή μεταξύ του 5ου και 4ου αιώνα π. Χ. Το περιεχόμενό τους όμως, αναφέρεται σε παραδόσεις πανάρχαιων χρόνων που διατηρήθηκαν με τη μορφή μύθων σε όλη τη διάρκεια της Ινδικής προϊστορίας και ιστορίας. Κα στα δύο αυτά έπη θα συναντήσουμε όχι μόνο παλιά στοιχεία των αρχέγονων μυστηρίων που αποτελούν κλειδιά για την πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας, αλλά και πολύ σημαντικά στοιχεία της εσωτερικής φιλοσοφίας και συμβολολογίας.



Κατά τη γνώμη των μελετητών, τα ηρωικά γεγονότα που διαδραματίζονται σε αυτό το επικό έργο (τη Μαχαμπαράτα) αναφέρονται στην πρώτη προσπάθεια των Άριων να αφομοιώσουν τον τοπικό πολιτισμό των Δραβίδων, την 3η χιλιετία π. Χ., στο τέλος της Ντβαπάρα Γιούγκα, της εποχής δηλαδή που προηγήθηκε της σημερινής εποχής ή Κάλι Γιούγκα, όπως αποκαλείται στην εσωτερική Ανατολική παράδοση. Συντάκτης της Μαχαμπαράτα υπήρξε ο θρυλικός Βυάσα ή Κρίσνα Δβαϊπαγιάνα, που συνέλεξε σκόρπια τμήματα από τους ύμνους και τις μπαλάντες που εξυμνούσαν τα ηρωικά κατορθώματα των ηρώων του έργου, και τέλος δημιούργησε ένα εκπληκτικού μήκος έργο που αριθμούσε γύρω στα 6 εκατομμύρια στίχους. Σήμερα σώζονται περίπου 200.000 στίχοι, αρκετοί για να κάνουν αυτό το έπος το μεγαλύτερο της ανθρώπινης ιστορίας, επτά φορές μεγαλύτερο από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια μαζί. Η Μαχαμπαράτα, που είναι ένας θησαυρός Ινδουιστικής παράδοσης, δεν προσφέρει μόνο θρησκευτικά σύμβολα και στοιχεί για την εξέλιξη των λατρειών της Ινδίας, αλλά συναντάμε σε αυτήν μοναδικούς διαλόγους που έρχονται να συμπληρώσουν το βαθύ εσωτερικό και συμβολικό νόημα όλης της ηρωικής υπόθεσης. Αποκορύφωμα αυτού του υπερβατικού κειμένου είναι το τμήμα της Μπαγκαβάτ Γκιτά, αυτοτελές μέρος του έπους και ένα από τα πιο βαθιά εσωτερικά κείμενα που γράφθηκαν ποτέ.

Η λέξη Μαχαμπαράτα σημαίνει «Μεγάλος πόλεμος» γιατί, όπως στη φιλοσοφία του Ηράκλειτου, η εξιλεωτική πορεία της ανθρωπότητας αλλά και του κάθε όντος στη γη, ολοκληρώνεται μέσω της σύγκρουσης και του πολέμου ανάμεσα στη ζωή  και το θάνατο, τη γνώση και την άγνοια, την αρετή και την κακία, το φως και το σκοτάδι. Μόνο όταν ο ον ξεπεράσει την πολεμική αντιπαράθεση των δυαδικών αντιθέτων μπορεί να φθάσει στο Απόλυτο, στην μακαριότητα, τη μεγάλη ειρήνη, την έσχατη Σοφία. Αυτός είναι ο εξωτερικός συμβολισμός του θρόνου της Χαστιναπούρα, της Ιερής πόλης των Ελεφάντων για την οποία γίνεται ο πόλεμος που κορυφώνει το έπος. Χαστιναπούρα σημαίνει στα σανσκριτικά, «πύλη των ελεφάντων». Χαστίν είναι ο ελέφαντας και μεταφράζεται συμβολικά σαν πύλη της Σοφίας. Οι σοφοί της Ινδίας θεωρούσαν πάντα τον ελέφαντα σαν το σύμβολο του Σοφού. Η ηρεμία ή καλοσύνη – λέγεται ότι σηκώνει τα πόδια του για να μην πατήσει το μονοπάτι των μυρμηγκιών – τα γαλήνια βήματα και η δύναμή του να πολεμάει οποιονδήποτε εμποδίζει την πορεία του, είναι τα χαρακτηριστικά του σοφού που σαν τον ελέφαντα ακούει υπομονετικά το βρυχηθμό των άγριων θηρίων, αλλά και το γλυκό τραγούδι των αηδονιών. Η Χαστιναπούρα λοιπόν σημαίνει το ανώτερο επίπεδο συνείδησης του ανθρώπου. Δηλαδή εκείνη τη μεταφυσική περιοχή όπου αυτός ταυτίζεται πραγματικά με τη θεότητα. Γι’ αυτό η Χαστιναπούρα είναι η συμβολική πόλη για την οποία πολεμούν εκείνοι που αξίζουν κατά το νόμο, τη βασιλεία, εναντίον των παρείσακτων που θέλουν να την αποκτήσουν ύπουλα με τη βία και την παρανομία.

Αρχίζει σαν μια αρχαία τραγωδία στο πεδίο μάχης του Κουρουκσέτρα, λίγο πριν από τη γενική σύρραξη. Το ποίημα είναι μια συνομιλία ανάμεσα στον Αρζούνα, τον μεγάλο πολεμιστή που ανήκει στην παράταξη των Παντάβα, και τον αρματηλάτη του τον Κρίσνα που ενσαρκώνει τη θεία ουσία. Η συνείδηση του Αρζούνα επαναστατεί στη σκέψη του πολέμου και του φόνου και της εμφύλιας σύρραξης. Από ένα λόγο ο Αρζούνα βλέπει στο αντίπαλο στρατόπεδο φίλους και συγγενείς, γιατί ο πόλεμος έχει κηρυχθεί σε δύο κλάδους της ίδιας βασιλικής οικογένειας. Έτσι ο Κρίσνα τον παροτρύνει στο σημείο αυτό με μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές όλου του έπους, πώς να κάνει το χρέος του σαν πολεμιστής και να δώσει το μοιραίο σύνθημα. Από αυτό το πρόβλημα πάνω στην ηθικότητα της προσωπικής πράξης του Αρζούνα, ο Κρίσνα περνά σε μια βαθιά διδασκαλία πάνω στα προβλήματα του ατομικού καθήκοντος και της κοινωνικής συμπεριφοράς, καθώς και σε θέματα γενικής ηθικής. Του λέει ότι δεν είναι δυνατό ούτε και επιθυμητό να μένουμε αδρανείς, γιατί η πράξη είναι σημαντικότερη από την αδράνεια.

Στην πλοκή του έπους διακρίνουμε διάφορα σημαντικά πρόσωπα τα οποία, πέρα από την πιθανή ιστορική τους σημασία, εκφράζουν αναμφίβολα συγκεκριμένα συμβολικά εσωτερικά στοιχεία, η ερμηνεία των οποίων θα μας επιτρέψει να δούμε το έργο από μια πιο βαθιά και εσωτερική σκοπιά και να καταλάβουμε καλύτερα τις αιώνες αλήθειες που κρύβονται πίσω από το μύθο. Σε γενικές γραμμές πρόκειται για τον μακροχρόνιο αγώνα που έκαναν τα πέντε αδέλφια Παντάβα, οι γιοι του βασιλιά Παντού, για να ανακτήσουν το θρόνο του πατέρα τους που τον είχε σφετεριστεί ο θείος τους Δριταράστρα. Αυτός είχε εκατό γιους, ο πρωτότοκος των οποίων, ο Δουρυοδάνα, αποπειράται να δολοφονήσει σε ενέδρα τους Παντάβα, που αναγκάζονται να εκπατρισθούν για να σωθούν πηγαίνοντας να ζήσουν στα δάση, μεταμφιεσμένοι σε ιερείς. Ο πέντε Παντάβα συμβολίζουν τους πέντε φορείς συνείδησης του ανθρώπου, ουσιαστικά τον άνθρωπο στην πορεία του για την κατάκτηση της σοφίας την οποία χάνει όταν, εγκαταλείποντας τις ουράνιες πνευματικές περιοχές από τις οποίες προήλθε, κατεβαίνει στον κόσμο της πολλαπλότητας. Οι εκατό γιοι του σφετεριστή βασιλιά Δριταράστρα, είναι οι λεγόμενοι Κουράβα. Ο αριθμός εκατό είναι καθαρά συμβολικός και σημαίνει «πάρα πολλά». Είναι σημειολογικός κωδικός αριθμός που συναντάμε σχεδόν σε όλους τους αρχέγονους μύθους, πολιτισμούς και ιερά κείμενα.

Ο μεγαλύτερος από τους εκατό γιους, ο Δουρυοδάνα, είναι το σύμβολο του ανθρώπινου εγωισμού, του πονηρού, ύπουλου και ψεύτικου «εγώ» μας που άδικα θέλει να πάρει τα ηνία της ζωής μας, εξοστρακίζοντας τις αρετές μας και περιορίζοντας τον ανώτερο εσωτερικό μας εαυτό. Ο Δουρυοδάνα είναι το σύμβολο της ανθρώπινης κακίας που κρύβεται, αλλά εξουσιάζει συνήθως την ανθρώπινη καρδιά. Ο πατέρας τους, ο βασιλιάς Δριταράστρα, είναι τυφλός αλλά δεν είναι πραγματικά κακός. Είναι το σύμβολο της εσωτερικής βασιλείας που τυφλή δεν κυβερνάει σωστά, αφού της λείπει το φως της αλήθειας, της σοφίας και του δικαίου. Άλλη μια σημαντική διδασκαλία, καλυμμένη κάτω από το πέπλο του συμβόλου και της παραβολής, είναι αυτή που αναφέρεται στον ιερό γάμο των αδελφών Παντάβα με την πριγκίπισσα Δρωπάτι. Ένας βασιλιάς κοντά στον τόπο της εξορίας των Παντάβα, ζητάει σύζυγο για την κόρη του και θα την δώσει σε αυτόν που θα καταφέρει να λυγίσει το τόξο του. Αυτή ήταν μια τελετουργία πολύ διαδεδομένη σε όλους τους λαούς ανατολικής προέλευσης. Τη συναντάμε σε πολλούς μύθους, ακόμη και στην Ομηρική Οδύσσεια, όταν  ο Οδυσσέας μπροστά στους μνηστήρες της Πηνελόπης στην Ιθάκη λύγισε το βασιλικό τόξο και πέρασε το βέλος του από τις οπές των πελέκων.

Η πράξη του λυγίσματος του τόξου δεν συμβολίζει τόσο ένα πολεμικό άθλο αλλά, από εσωτερική άποψη, την τέλεια νοητική συγκέντρωση, επιδεξιότητα και σταθερότητα, βασική προϋπόθεση για την πνευματική ανάβαση των ανθρώπων. Επίσης, η ίδια εικόνα του τοξότη που λυγίζει και τεντώνει το τόξο χρησιμοποιείται πολύ συχνά με αυτή την εσωτερική έννοια που αναφέραμε, σε βουδιστικές παραβολές και κυρίως στο Ζεν. Ο Αρζούνα, ο οποίος είναι και ο βασικός ήρωας της Μπαγκαβάτ Γκιτά, ο τρίτος των Παντάβα, κατορθώνει να λυγίσει το τόξο και να πετύχει το στόχο που απαιτούσε η δοκιμασία. Μετά από  διάφορες περιπέτειες, οι πέντε Παντάβα παντρεύονται από κοινού την Δρωπάτι. Πέρα από το εθιμοτυπικό του γεγονότος, η Δρωπάτι συμβολίζει την κατακτημένη συνείδηση, την ψυχή, όπως κάθε θηλυκή αρχή στους αρχαίους ηρωικούς μύθους. Σε άλλο κλειδί ερμηνείας, η Δρωπάτι συμβολίζει το επίπεδο budhi, δηλαδή τη φώτιση – την αφυπνισμένη συνείδηση – ενώ ο Αρζούνα συμβολίζει την ανθρώπινη ανώτερη νοητική συνείδηση (manas) που βρίσκεται ανάμεσα στην τετράδα της προσωπικότητας και το ανώτερο εγώ, που κορυφώνεται με τον Κρίσνα ή σύμβολο του Atma.

Στη συνέχεια της αφήγησης βλέπουμε τον Δουρυοδάνα να παροτρύνει ξανά τον πατέρα του να εκστρατεύσουν εναντίον των Παντάβα, για να αρπάξουν την νύφη Δρωπάτι. Όμως ο βασιλιάς Δριταράστρα, ακούγοντας την προτροπή ενός σοφού συμβούλου του, χαρίζει το μισό βασίλειο στους Παντάβα, ο πρεσβύτερος των οποίων, ο Γιουντίστιρα, αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση. Παρασυρμένος όμως από το πάθος του για τυχερά παιχνίδια, ο Γιουντίστιρα θα τα χάσει όλα στα ζάρια. Τη βασιλεία, τη γυναίκα του Δρωπάτι και τα αδέλφια του, και θα τα κερδίσει ο εξάδελφός του ο κακός και πονηρός Δουρυοδάνα. Ο Γιουντίστιρα είναι το σύμβολο της κατώτερης διάνοιας, του kama-manas, του διαποτισμένου από το πάθος νου, ο οποίος αν και μπορεί να κυβερνήσει σωστά το βασίλειό του (συμβολικά, τη ζωή του), εύκολα παρασύρεται προς το κακό και γίνεται έρμαιο των παθών που επωάζονται μέσα του. Έτσι, οι Παντάβα αναγκάζονται να ζήσουν εξόριστοι ξανά στην ερημιά για άλλα 12 χρόνια. Αφού λήξει η τιμωρία τους γυρίζουν πίσω και ζητούν να τους επιστραφεί το βασίλειο που τους ανήκει. Ο Δουρυοδάνα όμως αρνείται, παρά τις συμβουλές του Κρίσνα ο οποίος συμβουλεύει και τις δύο πλευρές, και τους Παντάβα και τους Κουράβα, γιατί σαν σύμβολο του ανώτερου εγώ ή Atma, οφείλει να βρίσκεται πέρα από το καλό και το κακό. Η άρνηση του Δουρυοδάνα θα προκαλέσει την τελική ρήξη και τον πόλεμο.

Στη Μπ. Γκ. τονίζεται ιδιαίτερα η ουσία της δράσης και ένας κώδικας ανθρώπινης συμπεριφοράς. Σε μια μεγάλη μάχη, γνωστή ως μάχη της Κουρουκσέτρα (7 χλμ. από το Δελχί), νικούν οι Παντάβα που έχουν τη βοήθεια του Κρίσνα, ο οποίος συμμετέχει άοπλος ως αρματηλάτης του πρίγκιπα Αρζούνα, και εδώ φθάνουμε στο πιο φημισμένο κεφάλαιο της Μαχαμπαράτα, τη Μπαγκαβάτ Γκιτά ή Θεϊκό Άσμα. Στην αρχή της παρουσιάζονται ο Κρίσνα και ο Αρζούνα πάνω στο πολεμικό άρμα, που είναι έτοιμος να δώσει το σύνθημα για την έναρξη της εμφύλιας σύγκρουσης. Από ένα λόφο ο Αρζούνα βλέπει το πεδίο της μάχης όπου βρίσκονται αντιμέτωποι οι δύο εχθρικοί στρατοί. Στο σημείο αυτό έχουμε μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές του όλου έπους. Ο Αρζούνα διστάζει να δώσει το μοιραίο σύνθημα. Λυπάται τους συγγενείς – τα εξαδέλφια του που θα πεθάνουν. Λυπάται τις δύο οικογένειες, φοβάται το θάνατο και αρνείται να πολεμήσει για να αποφύγει την καταστροφή του γένους του. Τότε ο Κρίσνα αρχίζει να του λέει με θαυμαστά λόγια εκείνες τις εξαιρετικά βαθιές διδασκαλίες της εσωτερικής φιλοσοφίας.

Η Μπαγκαβάτ Γκιτά,
τα Μπράχμα Σούτρας και οι Ουπανισάντ


Μολονότι η Μπαγκαβάτ Γκιτά δεν θεωρείται shruti, δηλαδή εξ αποκαλύψεως διδασκαλία όπως οι Βέδες αλλά smriti, δηλαδή παράδοση, αναγνωρίζεται σαν το έργο που έχει επί αιώνες τώρα τη μεγαλύτερη επίδραση πάνω στη ζωή του λαού της Ινδίας. Την κύρια έμπνευσή της την αντλεί από τις Ουπανισάντ και συνενώνει σε μια περιεκτική σύνθεση όλα τα στοιχεία της φιλοσοφίας της Βεδάντα και της Σάμκυα, καθώς και της τεχνικής της Γιόγκα. Με τη μορφή διαλόγου ανάμεσα στον Κρίσνα και τον Αρζούνα, διδάσκει βήμα-βήμα, σκαλί-σκαλί τους τρόπους (Γιόγκα) με τους οποίους ο άνθρωπος, ανάλογα με το χαρακτήρα του και τις ικανότητές του, ακολουθώντας τους δρόμους της Γνώσης, της Λατρείας, των Ανιδιοτελών έργων ή της προσήλωσης της σκέψης, μπορεί να φθάσει στην ένωση με την υπέρτατη πραγματικότητα. Έτσι, η Μπ. Γκ. αποτελεί και μια περιεκτική πραγματεία πάνω στις τέσσερις κύριες σχολές Γιόγκα που αναγνωρίζει η Ινδική εσωτερική φιλοσοφία. Δηλαδή, τη Γνιάνα Γιόγκα (ή γιόγκα της Γνώσης), την Μπάκτι Γιόγκα (ή γιόγκα της Αφοσίωσης), την Κάρμα Γιόγκα (ή γιόγκα της Ανιδιοτελούς υπηρεσίας, των ανιδιοτελών λόγων) και τη Ράγια Γιόγκα (ή γιόγκα της προσήλωσης της σκέψης).

Η Μπαγκαβάτ Γκιτά είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της εσωτερικής φιλοσοφίας και ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Γι’ αυτό και πάντα κατείχε μια μοναδική θέση στην Ινδική μεταφυσική σκέψη, στη θρησκεία και την ηθική. Όταν μιλάμε για ηθική αναμιγνύουμε συνήθως δύο διαφορετικές έννοιες που σκόπιμο είναι να ξεχωρίσουμε. Με τη μια έννοια, την πιο συνηθισμένη, η λέξη αυτή συνδέεται με τα έθιμα, τα ήθη και τους κώδικες συμπεριφοράς και καλής διαγωγής, που διακρίνουν διαφορετικούς λαούς και που αλλάζουν κατά τη διάρκεια των διαφόρων ιστορικών εποχών. Αυτή όμως είναι μια ηθική περιορισμένη στις κοινωνικέ δομές και στους ανθρώπινους χαρακτήρες και συνεπώς, στερημένη από ουσιαστικό εσωτερικό νόημα. Με την άλλη έννοια, την πιο μεταφυσική, η λέξη ηθική εννοεί εκείνες τις πάγιες αρχές, τα αρχέτυπα που χαρακτηρίζουν την πνευματική υπόσταση του ανθρώπου και δεν αλλάζουν ούτε φθείρονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτή λοιπόν η ηθική είναι αιώνια και ανήκει από κοινού σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, πιστεύω, κοινωνικής τάξης και χρώματος κλπ, που αποτελούν επιφανειακές και εξωτερικές διαφορές. Η διαχρονική της φύση άλλωστε δίνει το στίγμα αυτή της υπερβατικής ηθικής έννοιας.

Η συγκριτική μελέτη όλων των αρχαίων πολιτισμών, των φιλοσοφικών ρευμάτων και θρησκειών είναι αυτή που θα μας επιτρέψει να ξαναβρούμε αυτές τις αιώνιες αρχές, που αποτέλεσαν, αποτελούν και θα αποτελούν τη φωτεινή ακτινοβόλα αιώνια Σοφία. Και η Μπ. Γκ., μπορεί χωρίς αμφιβολία, να χαρακτηρισθεί σαν ένα από τα μεγαλύτερα και λαμπρότερα μνημεία-δείγματα αυτής της διαχρονικής ηθικής. Το κεντρικό σημείο της διδασκαλίας του Κρίσνα στον Αρζούνα, γύρω από το οποίο περιστρέφονται όλα τα ηθικά και εσωτερικά φιλοσοφικά διδάγματα, είναι η αιτιολόγηση της δράσης, η ανάγκη της οποίας προκαλείται από τους δισταγμούς του ευρισκόμενου πάνω στο πολεμικό άρμα του Αρζούνα, πριν την τελική μάχη. Για τον Κρίσνα, η δράση ή το κάρμα πρέπει να είναι αυτοσκοπός και να μην αποβλέπει στους καρπούς ή τα αποτελέσματα. Έτσι, ορίζεται η έννοια της ορθής δράσης, εκείνης δηλαδή που όταν πραγματοποιείται, γίνεται χωρίς να περιμένουμε τους καρπούς της, ενεργώντας με ανιδιοτέλεια από καθήκον, δηλαδή από Ντάρμα όπως θα έλεγαν οι Ινδοί φιλόσοφοι.

Αυτή η αποστασιοποίηση από τα αποτελέσματα της δράσης αποτελεί την οδό της Κάρμα Γιόγκα, την ενδιάμεση ανάμεσα στην οδό της Γνώσης (Γνιάνα Γιόγκα) και της Μυστικιστικής Αφοσίωσης (Μπάκτι Γιόγκα) που, όπως είχαμε αναφέρει, είχαν θεσπισθεί στην προγενέστερη ινδική εσωτερική και θρησκευτική παράδοση, και που η ίδια η Μπ. Γκ. αποδέχεται και εναρμονίζει. Άλλο ένα σημαντικό σημείο στη διδασκαλία της είναι αυτό που αφορά τις επανόδους της θεότητας στη γη, δηλαδή τη θεωρία των Αβατάρα. Η πίστη της καθόδου της θεότητας ανάμεσα στους ανθρώπους υπήρχε από πολύ παλιά στην Ινδία, πρώτη φορά όμως διατυπώνεται τόσο όμορφα στη Μπ. Γκ. Ο ίδιος ο Κρίσνα που εμφανίζεται στον Αρζούνα σαν Διδάσκαλος και πνευματικός οδηγός του, θα του αποκαλύψει ότι είναι ένας Αβατάρα του θεού Βισνού, δηλαδή μια ενσάρκωση σε ανθρώπινο σώμα του δεύτερου Ηλιακού Λόγου της αγάπης και της σοφίας, που κατέβηκε με σκοπό να επαναφέρει το δίκαιο (Ντάρμα). Γιατί σύμφωνα με τις διδασκαλίες της Μπ. Γκ., κάθε φορά που το καλό και δίκαιο χάνεται, ξαναεμφανίζεται η θεότητα με τη μορφή ενός Αβατάρα, λέξη που σημαίνει απεσταλμένος, αγγελιοφόρος.

Στη Μπ. Γκ., η ατομική ψυχή, ο πνευματικός εαυτός, ο ουράνιος άνθρωπος ονομάζεται και purusha, όπως και στη θεοσοφική ορολογία, και πηγάζει από το απόλυτο πνεύμα. Το πεδίο δράσης της, ή υπόσταση μέσα στην οποία ενεργεί το πνεύμα, ονομάζεται prakriti. Η έννοια prakriti δεν αντιστοιχεί ακριβώς με την έννοια της ύλης στη Δύση. Η Prakriti είναι κάτι πιο αιθέριο, είναι η υλική υπόσταση του κάθε κοσμικού πεδίου εκδήλωσης, και οι τρεις διαιρέσεις της εμφανίζονται σαν ιδιότητες της διαφοροποιημένης ύλης. Οι τρεις ιδιότητές της είναι οι gunas. Πρώτη η έννοια της sattva, είναι το αρμονικό αγνό και ανώτερο στοιχείο, δηλαδή η αγνή αταραξία ανάμεσα στην αδράνεια και τη φθορά ή tamas, και στην υπερβολή, τη θυμικότητα και επιθυμία ή rajas. Η κατάσταση sattva μοιάζει με την έννοια του μέσου όρου στην Κινέζικη φιλοσοφία του Κομφούκιου και του Λάο-τσε, της «Μέσης Οδού» στο βουδισμό, και στη Δύση τη συναντάμε στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, και άλλους φιλοσόφους με το Μέτρο. Αυτός ο κώδικας αποτελεί το «χρυσό κανόνα» της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Την αποφυγή των ακροτήτων, όχι για να επικρατήσει μια μετριότητα σχεδόν αδρανής αλλά αντίθετα, για να φθάσει κανείς σε μια υπερβατική δράση που φέρνει αρμονία και γαλήνη.

Η Μπαγκαβάτ Γκιτά είναι ο άνθρωπος και η μάχη του, η ανθρωπότητα και η μάχη της για να κατακτήσει την Αιωνιότητα και να ενωθεί με τα βαθύτερα επίπεδα του πνεύματος. Ο Ανατολικός Αρζούνα είναι ο Αβραάμ της Παλαιάς Διαθήκης που βάζει την ελπίδα πάνω από τον ανθρώπινο πόνο του, ο Ηρακλής και οι άθλοι του, ο Προμηθέας, ο υπεράνθρωπος του Νίτσε, ο ιδανικός χριστιανός του Κίκερμαρτ. Ο Αρζούνα είναι ο Άνθρωπος που μέσα στην αμφιβολία του και έκπληκτος μπροστά στη μικρότητά του, συνειδητοποιώντας τις ανθρώπινες αδυναμίες του θέλει να ανέβει πάνω από τη θνητή προσωπικότητά του, προσπαθώντας το αδύνατο με το οποίο θα ήθελε να ταυτισθεί. Δεν είναι ο ήρωας ενός Ανατολικού μύθου που έρχεται μέσα από τα χρόνια να μιλήσει για κάτι άγνωστο, για μια άπιαστη, ξεπερασμένη φιλοσοφία. Είναι ένας από εμάς, ο Μαθητής στο ξεκίνημά του στην Ατραπό της Αναζήτησης. Ο Πλάτων μιλάει για γη φυλακισμένη ψυχή με τα χαμένα φτερά της, που δεν μπορεί να πετάξει. Αυτός ο άνθρωπος είναι και ο Αρζούνα, που επιθυμεί να βρει πάλι τα φτερά του και πετώντας, να ξαναβρεί την αθάνατη φύση του.

Δύο είναι οι πόλοι των αγίων στην Ινδουιστική σκέψη. Ο πρώτος είναι η απάρνηση του κόσμου και η απομάκρυνση από αυτόν μέσα από τον ασκητικό βίο, και ο δεύτερος εκφράζεται με την αλτρουιστική εξυπηρέτηση και την ανιδιοτελή υπηρεσία. Αυτός ο δεύτερος, έχει τονιστεί σε πολλά Ινδουιστικά κείμενα αλλά προπαντός στη μεγάλη ηθική πραγματεία της Μπ. Γκ. Ο Μαχάτμα Γκάντι μας βεβαιώνει πως στη Μπ. Γκ. βρήκε ο ιδεώδες του αλτρουισμού και της ανιδιοτελούς προσφοράς. Ο Κρίσνα λέει στη Γκιτά:

«Ο Άνθρωπος που απορρίπτει κάθε επιθυμία και προχωρεί χωρίς να φθονεί κανένα και να επιδιώκει τίποτε, χωρίς κτητικότητα και εγωισμό, φθάνει στην ειρήνη. Τούτο σημαίνει, ω γιε του Πρίθα, να μένεις προσηλωμένος στην εκτέλεση του καθήκοντος αλλά ποτέ στους καρπούς των πράξεών σου. Μην αφήνεσαι να παρασυρθείς από την επιδίωξη παρόμοιων καρπών, αλλά ούτε να σε κυριεύσει η αδράνεια. Να είσαι ένας πιστός οπαδός του κανόνα και πέταξε από πάνω σου κάθε προσκόλληση. Κάνε την εργασία σου αδιάφορος, και για τις επιτυχίες και για τις αποτυχίες. Ο κανόνας προστάζει να είσαι πάντα ίδιος με την ίδια διάθεση.»

Κατά την Άννα Μπέζαντ, τη μαθήτρια της Έλενας Π. Μπλαβάτσκυ και παγκόσμια πρόεδρο της Θεοσοφικής Εταιρείας για πολλά χρόνια, που είχε μελετήσει την Ινδική σκέψη βαθιά, το κεντρικό δίδαγμα της Μπ. Γκ. είναι ότι ο άνθρωπος δεν χρειάζεται να αποτραβηχτεί από τον κόσμο για να πραγματοποιήσει την ένωσή του με τη θεία ουσία. Γιατί μια τέτοια ένωση (Γιόγκα) επιτυγχάνεται και μέσα στο θόρυβο και τις έννοιες της ζωής, αφού τα εμπόδια για μια τέτοια λυτρωτική ένωση βρίσκονται μέσα μας και όχι έξω από εμάς. Σε μια από τις πολλές ομιλίες της για την Μπ. Γκ., που ήταν και το αγαπημένο της θέμα, μιλώντας για την Ατραπό της Μαθητείας αναφέρει:

«Από τη στιγμή που θα μάθετε να διαχωρίζετε την ανώτερη από την κατώτερη συνείδηση, τον Εαυτό σας από το νου και να αποκτήσετε τη δύναμη να ενεργείτε χωρίς να χάνετε το πραγματικό εγώ, τότε ο νους επιτελεί τέλεια τα καθήκοντά του ενώ ο Εαυτός παραμένει σε ανώτερα επίπεδα. Ποτέ μην εγκαταλείψετε το εσωτερικό ιερό, όσο πολυάσχολος και αν είστε. Έτσι ο άνθρωπος προετοιμάζεται για τη Μαθητεία.» Και συνεχίζει: «Θα αναφερθώ ξανά στη διδασκαλία του Κρίσνα στη Μπαγκαβάτ Γκιτά. Στη δέκατη έκτη συνομιλία, θα βρείτε ένα μεγάλο κατάλογο με ιδιότητες που πρέπει να καλλιεργήσει κανείς ώστε στο μέλλον να γεννηθεί με αυτές. Ονομάζονται ‘θείες ικανότητες’ όπως λέει ο Κρίσνα στον Αρζούνα. ‘Είσαι γεννημένος με θείες ιδιότητες, ω Παντάβα’. Για να τις ενσωματώσετε πρέπει να τις καλλιεργείτε μια-μια στη καθημερινή σας ζωή. Η αγνότητα, για παράδειγμα, είναι μία από αυτές. Ο μαθητής πρέπει να ελέγχει τη δράση του, να ελέγχει ό,τι λέει. Τα λόγια του να είναι αγνά, να προσέχει ώστε η κάθετου λέξη να είναι η αγνότερη που θα μπορούσε  να πει, όπως αν τολμούσε να μιλήσει μπροστά στον διδάσκαλό του, του οποίου τα μάτια εντοπίζουν και το παραμικρό ίχνος ακαθαρσίας που το ανθρώπινο μάτι δεν βλέπει. Αλλά και στη σκέψη του πρέπει να είναι αληθινός ο μαθητής, χωρίς να μολύνεται ο νους του από τις σκιές του ψεύδους.»

«Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και με τη συμπόνια. Το πρωί διαλογίζεται στη συμπόνια και την υπόλοιπη μέρα θα την εκφράσει με καλοσύνη στους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Όπου βλέπει ανάγκη, θα προσπαθεί να την ικανοποιήσει, θα προσπαθεί να καταπραΰνει τη θλίψη και να ελαττώσει την εξαθλίωση. Θα ζει και θα σκέφτεται τη συμπόνια, θα την κάνει μέρος του χαρακτήρα του. Το ίδιο και με τη γενναιότητα. Θα σκέφτεται την ευγένεια του ισχυρού ανθρώπου που καμιά εξωτερική συνθήκη δεν μπορεί να καταπιέσει και να μειώσει. Ο άνθρωπος που – όπως λέει ο Κρίσνα στον Αρζούνα – δεν χαίρεται για την επιτυχία του  ούτε δυστυχεί για την αποτυχία και δεν βρίσκεται στο έλεος των καταστάσεων, θλιμμένος σήμερα που τα πράγματα είναι άσχημα ή χαρούμενος αύριο που όλα πάνε καλά. Στα προβλήματα θα συλλογίζεται το Αιώνιο και όλα εξαφανίζονται.»

«Μελετήστε τη Μπαγκαβάτ Γκιτά», συνεχίζει η Άννα Μπέζαντ, «καλλιεργήστε και τις υπόλοιπες αρετές που αναφέρονται εκεί, την αυταπάρνηση, την ειρηνικότητα, την αφοβία. Να τις σκέφτεστε και να τις εξασκείτε αλλά όχι όλες μαζί. Κανένας δεν έχει αρκετό καιρό για να μπορεί να διαλογίζεται καθημερινά σε όλες. Πάρτε τις μια-μια και ενσωματώστε τις στο χαρακτήρα σας. Εργαστείτε σταθερά. Μη φοβάστε το χρόνο που αφιερώνετε ούτε τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσετε. Γιατί καθετί που αποκομίζετε είναι παντοτινό. Όποιος εκπαιδεύεται έτσι, όποιος κάνει όσα περισσότερα μπορεί και αφιερώνει χρόνο, σκέψη και κόπο στην προετοιμασία του για τη μεγάλη μάχη, τότε θα βρει και τον διδάσκαλό του, ή καλύτερα, ο Διδάσκαλος θα τον βρει και θα εκδηλωθεί στην ψυχή του. Οι Διδάσκαλοι», μας λέει η Άννα Μπέζαντ, «όπως και ο Κρίσνα στη Μπ. Γκ., ψάχνουν πάντα στον κόσμο να βρουν μια ψυχή πρόθυμη και έτοιμη να βοηθηθεί. Αλλά οι καρδιές μας είναι κλειδαμπαρωμένες γι’ αυτούς και δεν μπορούν να εισέλθουν. Ο Διδάσκαλος παρακολουθεί πάντα και περιμένει, επιθυμεί να μας βρει και να μας διδάξει.»


Συνέχεια. . . »

Wednesday 23 April 2014

Το κοινό θεμέλιο όλων των Θρησκειών / Σ.Όλκοττ


Υποστηρίζει ότι όλα τα θρησκευτικά συστήματα του κόσμου εκπροσωπούν ένα γνήσιο, παγκόσμιο συναίσθημα της φυλής όπως και κάθε άλλο ανθρώπινο σύστημα. Οι δεισιδαιμονίες που αναπτύχθηκαν συνοδεύοντας και διαστρεβλώνοντας το θρησκευτικό συναίσθημα δεν θα πρέπει να συγχέονται με αυτό το ίδιο. Διότι μια τέτοια σύγχυση αποτελεί ολέθριο σφάλμα τόσο για τους θρησκευόμενους όσο και για τους μη θρησκευόμενους ανθρώπους.



Απομακρύνοντας τέτοιου είδους διαστρεβλώσεις, η Επιστήμη μας οδηγεί πλησιέστερα στην υποκείμενη αλήθεια και επομένως γίνεται φίλη και αρωγός της αληθινής θρησκείας. Το υπόστρωμα της αλήθειας μοιάζει με εκτενή βραχώδη επιφάνεια επάνω στην οποία έχουν ανεγερθεί τα θεολογικά οικοδομήματα του κόσμου, και που αποτελεί το κοινό θεμέλιο όλων των θρησκειών.  Τι είναι όμως αυτή η βραχώδης επιφάνεια; Είναι μια συνάθροιση που στη σύνθεσή της περιλαμβάνει περισσότερα από ένα στοιχείο. Πρώτα από όλα, και εξ ανάγκης, ενέχει την ιδέα ενός τμήματος της ανθρώπινης φύσης που είναι μη φυσικό (σωματικό). Δεύτερον, την ιδέα μιας μεταθανάτιας συνέχισης αυτού του μη σωματικού μέρους του ανθρώπου. Τρίτον, την ύπαρξη μιας Άπειρης Αρχής που υπόκειται όλων των φαινομένων και τέλος, μια καθορισμένη σχέση μεταξύ της Άπειρης Αρχής και του μη σωματικού μέρους του ανθρώπου.

Η προοδευτική εξέλιξη της κατώτερης διανοητικής αντίληψης σε ανώτερη αναγνωρίζεται σήμερα τόσο από την Επιστήμη όσο και από της θεολογία. Αυτή η εξέλιξη όμως συνοδεύεται από έναν περιορισμό, διότι στη θρησκεία, όπως και σε άλλους τομείς της διανόησης, το φως δεν μπορεί να διακριθεί παρά μόνο όταν έχουν απομακρυνθεί τα νέφη. Η αρχέγονη αλήθεια είναι το φως ενώ οι διάφορες θεολογίες είναι τα νέφη, και παραμένουν ως νέφη παρόλο που μπορεί να λαμπυρίζουν με όλες τις αποχρώσεις του πρίσματος. Λατρεία των φετίχ, των ζώων, των ηρώων, των προγόνων, λατρεία της Φύσης, των γραφών, πολυθεϊσμός -μονοθεϊσμός, θεϊσμός-αθεϊσμός, υλισμός (που περιλαμβάνει και το θετικισμό) και αγνωστικισμός, τυφλή πίστη στα είδωλα, τυφλή αφοσίωση στα θύματα της θυσίας – όλα αυτά συνιστούν το Άλφα και το Ωμέγα της θρησκευτικής αντίληψης του ανθρώπου και γίνονται το μέτρο της αντίστοιχης πνευματικής του τύφλωσης, καθώς όλα περνούν μέσα από το φακό της ανθρώπινης σκέψης.

Αυτός είναι ο λόγος που οι διάφορες θρησκείες συχνά φαίνονται ατελείς και τόσο άτοπες, ώστε ο άνθρωπος αδυνατεί να δεχθεί το αληθινό φως εφόσον ατενίζει τον εξωτερικό κόσμο μόνο με το μυαλό του. Είναι σαν να βλέπει το φως της ημέρας μέσα από το λασπωμένο τζάμι ενός παραθύρου, ή σαν να εξετάζει τα άστρα χρησιμοποιώντας ένα χαλασμένο τηλεσκόπιο. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Συμβαίνει επειδή οι φυσικές αισθήσεις μας είναι έτσι προσαρμοσμένες ώστε να συλλαμβάνουν καθαρά μόνο τα πράγματα του αισθητού κόσμου, ενώ η ίδια η θρησκεία είναι κάτι υπερβατικό. Η θρησκευτική αλήθεια δεν μπορεί να παρατηρηθεί με μέσον τις φυσικές αισθήσεις, αλλά μόνο με την ενόραση της ψυχής. Ένας άνθρωπος που δεν έχει ακόμη αναπτύξει αυτή τη δύναμη, δεν θα μπορέσει να γνωρίσει το γεγονός της Θρησκείας. Μπορεί μόνο να την αποδεχθεί σαν δογματική πίστη ή να την ενδύσει με συναισθηματισμό. Ο φανατισμός χαρακτηρίζει το πρώτο και ο συναισθηματικός ενθουσιασμός το δεύτερο. Ωστόσο, ο Σκεπτικισμός κρύβεται πίσω από αμφότερα και τα απειλεί εξίσου.

Όπως ο άνθρωπος έτσι και κάθε θρησκεία έχει περιόδους ανάπτυξης ή διάφορα στάδια στην πορεία της. Αρχικά παρατηρείται η διακήρυξη, η διάδοση, το μαρτύριο. Κατόπιν ακολουθεί η κατήχηση. Ύστερα η απόρριψη και η αυτοκριτική. Στη συνέχεια έρχεται η παρακμή, η ανυποχώρητη τυποποίηση της διδασκαλίας, ο φορμαλισμός και αργότερα η υποκρισία. Μετά ο συμβιβασμός και τέλος η φθορά και ο αφανισμός. Φυσικά, όπως οι ανθρώπινες φυλές έτσι και κάθε θρησκεία δεν διέρχεται ως σύνολο από όλα τα παραπάνω στάδια. Μια ματιά στην ιστορία των θρησκειών θα μας δείξει ότι υπήρχε σταδιακή εμφάνιση αιρέσεων και σχισμάτων σε κάθε μεγάλη θρησκεία του κόσμου. Καθένα εξ αυτών αντιπροσώπευε ένα διαφορετικό κομμάτι της αρχικής ορθόδοξης διδασκαλίας τους και μια ιδιαίτερη εξέλιξη στην πορεία τους προς τον τελικό στόχο.

Θα τονίσω εδώ ότι όπως ένας θεραπευτής εξετάζει προσεκτικά τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένας ασθενής του, η ιστορία συνεχώς παρέχει τις καθαρότερες ενδείξεις ότι ο συλλογισμός μας είναι ορθός όταν δηλώνουμε – όπως τώρα – πως ο φυσικός εγκέφαλος του ανθρώπου δεν θα μπορέσει ποτέ να γνωρίσει τη Θρησκεία. Αυτό το αποδεικνύει η ιστορία καταγράφοντας το πικρόχολο αμοιβαίο μίσος μεταξύ των διαφόρων αιρέσεων και των σχισμάτων σε κάθε θρησκεία. Όλο αυτό το μίσος, τα πικρά απάνθρωπα αντίποινα της μιας αίρεσης εναντίον της άλλης, της μιας πίστης εναντίον μιας άλλης, καταδεικνύουν ότι οι άνθρωποι σφάλλουν ερμηνεύοντας τα ανούσια ως ουσιώδη και τις ψευδαισθήσεις ως πραγματικότητες.


Όλα τα παραπάνω μπορούμε να τα ελέγξουμε με μεγάλη ευκολία. Στρέψατε το βλέμμα σας μακριά από τον πόλεμο μεταξύ των θρησκειολόγων και παρατηρήστε προσεκτικά τους ανθρώπους εκείνους που έχουν αναπτύξει τις δυνάμεις της ψυχής τους. Τι βλέπετε; Αντί διαμάχης υπάρχει ειρήνη, ομοψυχία, αμοιβαία ανοχή, αδελφική συνύπαρξη και συμφωνία ως προς τις θεμελιώδεις θρησκευτικές διδασκαλίες όλων των πίστεων. Οποιαδήποτε και αν είναι η εξωτερική πίστη που ακολουθούν προσωπικά, οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται υπεράνω όλων των πίστεων ενώ η έμφυτη αγιότητα και η ευγένεια της φύσης τους παρέχει ζωντάνια και δύναμη στην Εκκλησία την οποία αντιπροσωπεύουν. Αυτοί είναι τα άνθη του δένδρου του ανθρώπου, είναι τα αδέλφια ολόκληρης της ανθρώπινης φυλής. Διότι γνωρίζουν τι είναι εκείνο που λάμπει πίσω από τα σύννεφα και διακρίνουν τον ίδιο λίθο στα θεμέλια όλων των Εκκλησιών.

Ας δούμε, τώρα, το ζήτημα της συνέχισης της ύπαρξης μετά το φυσικό θάνατο του ανθρώπου, καθώς εδώ υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ των θρησκειών του κόσμου. Τόσο η Χριστιανική θρησκεία όσο και οι πνευματιστικές θεωρίες υποστηρίζουν τη δυαδικότητα σώμα-ψυχή. Ωστόσο, στη χριστιανική διδασκαλία, εδώ κι εκεί, μπορεί κανείς να διακρίνει σποραδικούς υπαινιγμούς που αναφέρονται σε μια τρίτη ανώτερη αρχή, δηλαδή το «πνεύμα», όπως διαφαίνεται π.χ. στην Καινή Διαθήκη στα λόγια του Απ. Παύλου:

«Ο Θεός της ειρήνης να σας κάνει καθ’ ολοκληρία άγιους και ολόκληρο το πνεύμα σας και η ψυχή και το σώμα σας να διατηρηθούν άμεμπτα κατά την έλευση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού»
(Επιστολή Α΄ προς Θεσσαλονικείς)

Υποστηρίζουν λοιπόν ότι όταν πεθαίνει ένας άνθρωπος, η ψυχή του αρχίζει μια δική της διακριτή πορεία έως ότου προσεγγίσει την ανώτερη κατάσταση του καλού ή του κακού. Ότι μεταβαίνει σε τόπους παραδεισένιους ή τόπους κόλασης, όπου ζει ευτυχισμένη ή δυστυχισμένη ανάλογα με τις πράξεις του φυσικού ανθρώπου στον οποίο  ανήκε. Παρότι στις θεωρίες τους αυτές δεν χρησιμοποιούν την λέξη ανταπόδοση, ωστόσο διδάσκουν ακριβώς αυτό. Ακόμη και η ιδιαιτέρως αντί-επιστημονική θεολογική διδασκαλία όσων υποστηρίζουν πως η τιμωρός ή βραβεύουσα θεότητα έχει εκ προοιμίου καθορίσει ότι ορισμένοι θα σωθούν ενώ άλλοι θα χαθούν, μας λέγει ότι τόσο η επιβράβευση της πίστης σε ένα συγκεκριμένο κώδικα ηθικής και πειθαρχίας, όσο και το μερίδιο στην τιμωρία, αποτελούν προϋποθέσεις μιας μελλοντικής μακαριότητας. Μπορούμε να υποθέσουμε, λοιπόν, ότι ο νόμος της ανταπόδοσης ή νόμος του Κάρμα αποτελεί θεμέλιο λίθο της Θρησκείας γενικά.

Αυτή είναι μια επιστημονική και λογική δήλωση διότι οι σκέψεις, οι λέξεις και τα έργα του ανθρώπου αποτελούν αίτια που επιφέρουν τα ανάλογα αποτελέσματα. Κάθε καλό έργο γίνεται αίτιο ενός καλού αποτελέσματος και μόνο, ενώ οτιδήποτε άσχημο προκαλεί μόνο άσχημα αποτελέσματα εκτός και αν κάτι κακό εξουδετερωθεί από ένα άλλο, καλό έργο αρκετά ισχυρό ώστε με τη δύναμή του να υπερβεί και εξισορροπήσει το κακό. Ας μην αναλύσω εδώ το καλό και το κακό από μεταφυσική άποψη. Ας το προσπεράσω αναφέροντας μόνο ότι εκείνο που τείνει να υποβιβάσει τον άνθρωπο ή να οδηγήσει στην κοινωνική αδικία, την αθλιότητα, την οδύνη, την άγνοια και τον ανιμαλισμό, αυτό είναι πραγματικά κακό. Ενώ εκείνο που τείνει σε αντίθετη συμπεριφορά και ευτυχή αποτελέσματα είναι το καλό.

Θα έλεγα ότι «κακή» θρησκεία είναι εκείνη που διδάσκει πως είναι σωστό να πράττει κανείς το κακό προκειμένου να έλθει το καλό. Διότι το καλό ποτέ δεν έρχεται από το κακό και το κακό δένδρο δεν μπορεί ποτέ να δώσει καλούς καρπούς. Μια θρησκεία που διαδίδεται με τη δύναμη του ξίφους συσσωρεύοντας πληθώρα μαρτύρων με τα βασανιστήριά της, ή κατακτώντας άλλες χώρες και σκλαβώνοντας τους λαούς τους, ή χρησιμοποιώντας πανούργα στρατηγική για να παραπλανήσει παιδιά και ανίδεους ενήλικες απομακρύνοντας τους από την οικογένεια, τη φυλή και τις προγονικές παραδόσεις, αυτή είναι μια κακή και μοχθηρή θρησκεία. Είναι εχθρός της αλήθειας και καταστροφέας της κοινωνικής ευτυχίας. Μόνο όταν μια θρησκεία δεν στηρίζεται σε ανακρίβειες αλλά τεκμηριώνει το αληθές των γεγονότων, τότε μπορεί να σταθεί ακλόνητη σαν βράχος απέναντι στις προσβολές των σκεπτικιστών.

Αληθινή θρησκεία δεν είναι εκείνη που κρύβεται σε κοιλώματα και σκοτεινές γωνιές, σαν γυμνός λεπρός που τρέχει για να μην αποκαλυφθούν οι πληγές στο σώμα του, αν κάποιος τολμηρός κριτής απλώσει το ερευνητικό του βλέμμα επάνω της ζητώντας τα διαπιστευτήριά της. Αν στέκομαι εδώ υπερασπίζοντας τον Ινδουισμό είναι διότι έχω πεισθεί απόλυτα πως σε αυτή τη θρησκεία υπάρχει το καλό. Παρόλο που κάποιες πρακτικές του, θρύλοι και δεισιδαιμονίες φαντάζουν στο νου ορισμένων ανθρώπων ως παιδαριώδεις προκαταλήψεις, κάτω από όλα τα παραπάνω εκτείνεται ο βράχος της αλήθειας, της επιστημονικής αλήθειας. Επάνω σε αυτό το βράχο πέπρωται να στηριχθεί σε μελλοντικές εποχές και γενιές, όπως σε αυτόν είχε στηριχθεί έως τώρα μέσα στις αμέτρητες εποχές και γενιές του παρελθόντος, οι οποίες μετέδωσαν τη διδασκαλία των σοφών τους Rishis, τη διδασκαλία που διαχύθηκε από τα υψίπεδα των Ιμαλαΐων απλώνοντας το αστραφτερό φως της πνευματικής αλήθειας επάνω στο σκοτεινό κόσμο της άγνοιας.


Είναι απόλυτα λογικό να με ρωτήσετε, τι μπορεί να κάνει εκείνος που δεν είναι προικισμένος με τη δύναμη να διακρίνει πέρα από την ψευδαισθητική οθόνη του φυσικού σώματος, ώστε να αντιληφθεί τη Θεία Αλήθεια με την βοήθεια των ανεπτυγμένων δυνάμεών του; Όπως γνωρίζετε, δεν μπορούν όλοι να είναι Μύστες. Τι θα πρέπει να κάνουμε λοιπόν; Το ερώτημα αυτό μας οδηγεί σε μια στιγμιαία εξέταση της θεωρίας των επαναγεννήσεων. Αν αυτός, ο τωρινός μικρός κύκλος ζωής που σήμερα βιώνουμε, αποτελεί το σύνολο της ανθρώπινης ύπαρξης, αν εσείς και εγώ δεν είχαμε προηγουμένως ζήσει μια άλλη ζωή στο παρελθόν και ούτε θα ξαναζήσουμε στο μέλλον σαν άνθρωποι, τότε δεν υπάρχει ούτε μια μόνη ελπίδα να προσφέρουμε στο νοητικό μας δίχως να κινδυνεύουμε να καταπέσουμε σε διανοητική αυτοκτονία ή τυφλή πίστη. Το δόγμα της δοτής εξιλέωσης δεν είναι απλώς αδιανόητο ως θεωρία αλλά, σίγουρα, απωθητικό σε όποιον θέλει να εξερευνήσει την προέλευση και τον προορισμό του ανθρώπου με έναν τρόπο ευρύτερο και επιστημονικότερο από εκείνον που χρησιμοποιούν οι οπαδοί του δυαδισμού.

Ένας άνθρωπος του οποίου η θρησκευτική πεποίθηση στηρίζεται στην ενορατική αντίληψη ότι αίτιο και αποτέλεσμα είναι ίσης αξίας, ότι υπάρχει απόλυτη αναλογία στο Νόμο που κυβερνά ολόκληρο το Σύμπαν, ότι κάτω από οποιαδήποτε λογική ιδέα και εντύπωση περί αιωνιότητας θα πρέπει οπωσδήποτε να υπήρξαν οι ίδιες δυνάμεις της Φύσης που εργάσθηκαν και εξακολουθούν να εργάζονται, αυτός ο άνθρωπος θα πρέπει να αποκηρύξει την υπόθεση ότι η τωρινή ύπαρξη της αισθητής ζωής μας είναι η μοναδική για εμάς. Η Επιστήμη έχει ήδη ιχνηλατήσει τη ζωή στην ασύλληπτα μακριά ακολουθία υπάρξεων στο ανθρώπινο, ζωικό, φυτικό και ορυκτό βασίλειο έως την κλίνη της μελλοντικής αισθητής ζωής που είναι ο Αιθέρας του διαστήματος. Η δύναμη που οδήγησε την εξέλιξη του ανθρώπου στο σημερινό επίπεδο, δεν μπορεί να ήταν απλώς μια σπατάλη ενέργειας δίχως λόγο.


Θα τολμούσε ένας επιστήμονας να βεβαιώσει ότι εμείς τα ανθρώπινα όντα που, αναλογικά, αποτελούμε την κορωνίδα της φυσικής εξέλιξης των ειδών, έχουμε γίνει αυτό που είμαστε σήμερα δίχως να έχει προηγηθεί άλλη ύπαρξη και ανάπτυξή μας σε προηγούμενες γεννήσεις; Αν δεν το κάνει, τότε, εφόσον ακολουθεί τους δικούς του κανόνες περί διατήρησης και σχέσεων της ενέργειας διαμέσου των αντιστοιχιών σε ολόκληρη τη Φύση, θα πρέπει να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πράγματι υπάρχει και άλλη ζωή για εμάς τους ανθρώπους πέρα από αυτήν εδώ σήμερα. Η δύναμη που μας εξέλιξε έως τώρα δεν μπορεί να σταματήσει αλλά πρέπει να διατρέξει ολόκληρη την πορεία της, έως ότου φθάσει στον υπέρτατο σκοπό της. Αυτός ο σκοπός, ή το όριο, είναι εκείνο που όλοι ανεξαιρέτως – Ινδουιστές, Βουδιστές, Ζωροαστριστές, Χριστιανοί, Ζαϊνιστές κλπ – ορίζουν ως αφηρημένο κόσμο. Οποιαδήποτε ονομασία και αν του δώσουν, είτε Mukti-απελευθέρωση, είτε Νιρβάνα ή Θείο Φως, όλα αυτά εγκλείουν την ίδια ιδέα. Το προϊόν της αιώνιας Αρχής της ενέργειας μετά την ολοκλήρωση του κύκλου των σχέσεών της με την ύλη.

Οι περισσότεροι από εσάς, όπως και η πλειοψηφία των Ινδουιστών, εξακολουθείτε να φαντάζεστε ότι έχουμε έλθει να διδάξουμε ένα νέο δόγμα, μια νέα θρησκεία. Βλέπετε πόσο έχετε απομακρυνθεί από τα γεγονότα και πόσο μας έχει βλάψει η άδικη κριτική; Αντί να διδάξουμε μια νέα θρησκεία, εμείς προσφέρουμε στις σημερινές γενιές τα ύψιστα διδάγματα των αρχαίων θρησκειών του κόσμου. Δεν προτάσσουμε εμάς τους ίδιους ως καθοδηγητές σας αλλά τους σεβάσμιους Rishis της αρχαϊκής εποχής. Δεν ήλθαμε να κατακρημνίσουμε και να καταστρέψουμε, αλλά να οικοδομήσουμε εκ νέου την αρχαϊκή θρησκεία. Σας ζητούμε να μας βοηθήσετε σε αυτό, όχι βαδίζοντας στην κινούμενη άμμο της τυφλής πίστης αλλά επάνω στο βραχώδες έδαφος της αλήθειας, και να συγκολλήσουμε τους διάφορους λίθους που την αποτελούν με το ισχυρό σκυρόδερμα της σύγχρονης Επιστήμης. Ο αληθινός Ινδουισμός δεν έχει τίποτε να φοβηθεί από τις έρευνες της Επιστήμης. Οτιδήποτε κίβδηλο έχει διατηρηθεί σε αυτόν από τις παλαιότερες γενιές, μπορούμε σήμερα να το αποτινάξουμε και έτσι, όταν έλθει η ώρα, να διακρίνουμε πέρα από την τωρινή πλάνη μας.

Θα το πράξουμε με χαρά διότι ο κόσμος δεν οικοδομήθηκε σε μια ημέρα, και εμείς δεν είμαστε ενθουσιώδεις ονειροπόλοι ώστε να πιστεύουμε πως μπορούν να απαλειφθούν τα σφάλματα των παλαιότερων γενεών μέσα σε μια ημέρα, ένα χρόνο ή ακόμη και μια γενιά. Θέλουμε μόνο να γνωρίσουμε την αλήθεια και να προετοιμάσουμε τον εαυτό μας ώστε να μιλήσει γι’ αυτήν, να πράξει για λογαριασμό της, να πεθάνει γι’ αυτήν αν είναι αναγκαίο όταν την ανακαλύψουμε. Συχνά μας ρωτούν σε ποια θρησκεία πιστεύουμε, και πώς είναι δυνατόν να διατηρούμε φιλικές σχέσεις με ίσους όρους με άλλα άτομα που ανήκουν σε διαφορετικές αναγνωρισμένες Πίστεις. Σας απαντώ ότι οι προσωπικές μας προτιμήσεις για αυτήν ή την άλλη θρησκεία δεν έχουν καμία σχέση με το γενικό ζήτημα της Θεοσοφίας. Υπερασπιζόμαστε τη Θεοσοφία ως τη μόνη μέθοδο δια της οποίας μπορούμε να διακρίνουμε το Αιώνιο Κάτι, αλλά δεν απαιτούμε από τους πιστούς κάποιας άλλης θρησκευτικής Πίστης να υιοθετήσουν τη δική μας απορρίπτοντας όλες τις άλλες.

Εμείς οι ιδρυτές διακηρύσσουμε μια θρησκεία ανοχής, φιλανθρωπίας, καλοσύνης, αλτρουισμού ή αγάπης προς τον άνθρωπο. Μια θρησκεία που δεν προσπαθεί να ανακαλύψει όλο το κακό στην πίστη του συνανθρώπου αλλά όλο το καλό σε αυτήν, και που τον παροτρύνει να ζει βίο σύμφωνο με τον ύψιστο κώδικα ηθικής και ευσέβειας που υπάρχει στη δική του πίστη. Με άλλα λόγια, διακηρύσσουμε τη θρησκεία που ενσωματώνεται στους Χρυσούς Κανόνες του Κομφούκιου, του Γκαουτάμα Βούδα και όλων των Ιδρυτών των μεγάλων θρησκειών του κόσμου. Ακολουθώντας τα παραπάνω δεν δυσκολευόμαστε να συνυπάρχουμε αρμονικά με τους πιστούς κάθε διαφορετικού δόγματος εφόσον και εκείνοι μας προσεγγίζουν με ανάλογο πνεύμα. Αν υπάρχει κάποια διαμάχη με ορισμένους κατά θεωρία Χριστιανούς, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι παραδέχονται μόνο τις διδασκαλίες Εκείνου που προσποιούνται ότι θεωρούν Διδάσκαλό τους, και για το λόγο αυτό προσπαθούν με κάθε δαιμόνιο και ανάξιο μέσο να αποτρέψουν τη δική μας ανάπτυξη. Εκείνοι είναι που μας πολεμούν επειδή εμείς υπερασπιζόμαστε τον Ινδουισμό καθώς και τις άλλες Ασιατικές θρησκείες. Δεν τους πολεμούμε εμείς.
Αν πραγματικά ασκούσαν τις χριστιανικές διδασκαλίες, τότε θα σέβονταν το θρησκευτικό συναίσθημα των Ινδουιστών, των Πάρσων, των Ζαϊνιστών, των Βουδιστών και των Μουσουλμάνων και εμείς ουδέποτε θα αντιδρούσαμε εναντίον τους αλλά, αντίθετα, θα κέρδιζαν το σεβασμό μας. Ελάτε, λοιπόν, νέοι και ηλικιωμένοι ενωθείτε μαζί μας και βοηθήστε μας. Δεν ζητάμε κοσμικά προνόμια ή αμοιβές για τον εαυτό μας. Δεν ζητάμε οπαδούς. Επιλέξετε εσείς τους καθοδηγητές σας ανάμεσα στους σοφότερους και αγνότερους των ανθρώπων και εμείς θα τους ακολουθήσουμε. Δεν προτάσσουμε τον εαυτό μας ως δασκάλους σας διότι όλα όσα μπορούμε να διδάξουμε τα μάθαμε εδώ, και τα «κείμενα» που σας δίνουμε προέρχονται από τα ερημητήρια των Ιμαλαΐων.

Μέχρις ότου ένας σύγχρονος καθηγητής υποδείξει μια απρόσβλητη φιλοσοφία, μια αυταπόδεικτη επιστήμη – δηλαδή αξιωματική – μια ψυχολογία που να περιλαμβάνει κάθε είδους ψυχικό φαινόμενο, μια νέα θρησκεία εξολοκλήρου αληθινή δίχως ψεγάδια, εγώ θα διακηρύσσω εκείνο που νιώθω, που γνωρίζω ότι είναι γεγονός. Θα διακηρύσσω ότι οι σοφοί Rishis της μακρινής αρχαιότητας γνώριζαν τα μυστικά της Φύσης και του Ανθρώπου, και ότι δεν υπάρχει παρά ένα μόνο κοινό θεμέλιο για όλες τις θρησκείες. Ότι επάνω σε αυτό οικοδομήθηκαν όλες μεγάλες θρησκείες, και επάνω σε αυτό στέκονταν και στέκονται με αδελφοσύνη και σύμπνοια ανάμεσά τους όλοι οι Ιεροφάντες και οι Μύστες του κόσμου. Αυτό το θεμέλιο είναι η Θεία Σοφία.

"Η θρησκεία μου είναι πολύ απλή
Η θρησκεία μου είναι καλοσύνη"
                           
     Δαλάι Λάμα Tenzin Gyatso



Συνέχεια. . . »

Κοινωνικά Δίκτυα

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...