Στην πλειοψηφία των εκλαϊκευμένων και μη δημοσιεύσεων, εξακολουθεί κανείς να διαβάζει την ίδια στερεότυπη πια δυσφήμιση για την αινιγματική φυσιογνωμία της Ε.Π. Μπλαβάτσκυ, ιδρύτριας της σύγχρονης Θεοσοφίας. Εξακολουθούν να βασίζονται στο εξευτελιστικό και συκοφαντικό ντοκουμέντο που προπαγάνδισε η "Εταιρία Ψυχολογικών Ερευνών" (Psycological Research Society) του Λονδίνου, το 1885, στο οποίο ισχυριζόταν ότι οι εξαιρετικές παραψυχολογικές ικανότητες της Ε.Π. Μπλαβάτσκυ δεν υπήρχαν. Την αποκαλούσε «τσαρλατάνα» και έλεγε ότι είχε εφεύρει με τη φαντασία της τα ανατολικά κείμενα, στα οποία βασίζεται ένα μεγάλο μέρος των ερευνών και μελετών της, οι οποίες δημοσιεύθηκαν στο μνημειώδες λογοτεχνικό, φιλοσοφικό και επιστημονικό έργο της, τη Μυστική Δοξασία.
Αυτή η λονδρέζικη Εταιρία, η παλαιότερη και πιο έγκυρη του είδους, αναγνώρισε το λάθος της έναν αιώνα αργότερα: το 1986 δημοσιεύθηκε μια επίσημη δήλωση στην οποία, εκτός του ότι εκφράζει μια πολύ καθυστερημένη δικαιολογία, ομολογεί ότι, τόσο τα υπεύθυνα άτομα στην παλιά εκείνη έρευνα, όσο και οι μαρτυρίες που προσκομίστηκαν, οι μέθοδοι που εφαρμόστηκαν -ή η παντελής έλλειψή τους- καθώς και τα συμπεράσματα που βγήκαν, δεν είχαν επιστημονική σοβαρότητα ούτε πιστότητα. Ήδη το γεγονός ότι ο σημερινός Δαλάι Λάμα έγραψε τον πρόλογο της νέας έκδοσης της "Φωνής της Σιγής" το 1993, θα ήταν αρκετό για να διασκεδάσουμε κάθε αμφιβολία σχετικά με την αυθεντικότητα των κειμένων που χρησιμοποίησε η Ε.Π.Μπ. Η ίδια έλεγε ότι αυτά τα κείμενα έβγαιναν για πρώτη φορά στο φως έξω από τα μοναστήρια, στα οποία χρησιμοποιήθηκαν επί αιώνες, αποκλειστικά από δασκάλους και μαθητές, μυημένους σε μια πανάρχαια και χιλιόχρονη Σοφία. Αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος που δεν είχαν γίνει γνωστά νωρίτερα.
Επίσης, μετά την επανέκδοση των έργων της διάσημης συγγραφέως και ταξιδιώτισσας Αλεξάνδρας David-Neel, που τιμήθηκε από τη Γαλλική Ακαδημία των Επιστημών, στο Πανεπιστήμιο της οποίας η Ε.Π.Μπ. έκανε μαθήματα μπροστά σε σημαντικούς καθηγητές, ανθρωπολόγους και φιλοσόφους, δε μπορεί κανείς ν’ αμφισβητήσει την αλήθεια εκατοντάδων στοιχείων και ισχυρισμών της Ε. Π. Μπλαβάτσκυ, σχετικά με τα μυστηριώδη ταξίδια της και τις επαφές με δασκάλους και άλλα πρόσωπα, φαινομενικά «θρυλικά». Η Α. David-Neel δεν ήταν θεόσοφος, αλλά δεν αρνείται ότι σε πολλές περιπτώσεις δέχτηκε βοήθεια από μέλη της Θεοσοφικής Εταιρείας.
Η ΝΕΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Η Ε. Π. ΜΠ. ΕΜΠΝΕΥΣΤΡΙΑ ΤΟΥ «ΝΑΖΙΣΜΟΥ»;
Τελευταία, και αφού φαίνεται ότι δεν ισχύουν πια τα προαναφερθέντα και άλλα παρόμοια επιχειρήματα ενάντια στην εντιμότητα και την ιδιοφυΐα της Ε.Π.Μπ., εμφανίστηκαν διάφορα δημοσιεύματα και τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, τα οποία αναφέρουν ότι οι ιδέες της Ε.Π.Μπ. αποτέλεσαν τη βάση για ιδεολογίες και ομάδες, που ήταν πρόδρομοι του Ναζισμού ή άλλων ρατσιστικών εθνικισμών. Αποσιωπούν ύπουλα μια ζωή αποκλειστικά αφιερωμένη στην ένωση των λαών, των ιδεών, των πίστεων, των φυλών των ανθρώπων. Για να το καταφέρει αυτό πλήρωσε το τίμημα των συκοφαντιών και εξευτελισμών, εφόσον ενεργούσε και έγραφε χωρίς προκαταλήψεις των καστών, των κοινωνικών τάξεων διαμαχών ανάμεσα στις καθιερωμένες εκκλησίες. Αποσιωπείται για παράδειγμα το γεγονός όταν ο Χίτλερ έφτασε στην εξουσία, απαγόρευσε και έκλεισε όλες τις στοές των Θεόσοφων Ανθρωποσόφων, τα μέλη των οποίων διώχτηκαν, ενώ μερικά κατέληξαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι κυνηγοί μαγισσών έχουν αλλάξει επιχείρημα αλλά δεν πτοούνται στη μάχη τους. Τα γραπτά της Ε. Π. Μπ. ενέπνευσαν τις πιο καθαρές διάνοιες εδώ και έναν αιώνα, προκαλώντας τεράστιες αλλαγές στον τομέα της επιστήμης, της τέχνης, της κουλτούρας και της κοινωνικοπολιτικής της σύγχρονης εποχής.
Με την ευκαιρία της εκατοστής επετείου του θανάτου της Ε.Π.Μπ. βγήκαν στο φως της δημοσιότητας αλλά βιβλία και εξαντλητικές μελέτες πηγών και ντοκουμέντων, που αποδεικνύουν την τεράστια επίδραση της Ε.Π.Μπ, τόσο στον τομέα της επιστημονικής επανάστασης, όσο και στην πιο σύγχρονη κοινωνική μας θεωρία σχετικά με την ανεκτικότητα ανάμεσα στους λαούς, τις φυλές και τις θρησκευτικές πίστεις. Σαν παραδείγματα αναφέρουμε μερικά ονόματα, στοιχεία και ανέκδοτα. Για όσους ενδιαφέρονται να εμβαθύνουν σ’ αυτό το θέμα συνιστούμε την ανάγνωση της νέας και πιο πλήρους βιογραφίας της Ε.Π.Μπ., που δημοσιεύθηκε το 1993 στη Νέα Υόρκη από την Sylva Cranston με τίτλο «Η εξαιρετική ζωή και η επίδραση της Ε.Π.Μπ., ιδρύτριας της σύγχρονης Θεοσοφικής Κίνησης», καθώς και το βιβλίο που δημοσιεύθηκε το 1991 στο Παρίσι από το Noel Richard-Nafarre με τίτλο «Η Έλενα Π.Μπλαβάτσκυ ή Σφίγγας».
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΧΩΡΟ
Μπορούμε να πούμε, χωρίς φόβο ανακρίβειας, ότι πολλές από τις σημερινές πίστεις που αφορούν τη συναδελφοσύνη των λαών, των φυλών θρησκειών είναι καρποί της πρωτοβουλίας Θεοσόφων ή αυτού του κινήματος οι οποίοι, στα τέλη του περασμένου αιώνα, συνεργάστηκαν για τη γέννηση οργανισμών και ιδρυμάτων διεθνούς χαρακτήρα με οικουμενική έμπνευση στο θρησκευτικό επίπεδο και με ανεκτικότητα, κοινωνική ισότητα και δικαιοσύνη στο πολιτικό πεδίο.
Θ’ αναφέρουμε εδώ μόνο δύο παραδείγματα. Είναι πολύ γνωστό το γεγονός της ανάμειξης γνωστών προσωπικοτήτων, μελών της Θ.Ε., στη μάχη για την ανεξαρτησία της Ινδίας. Ο ίδιος ο Γκάντι έλεγε ότι απέκτησε πολλές από τις ιδέες του ερχόμενος σ’ επαφή με τα έργα της Ε.Π.Μπ. και τη Θεοσοφία. Το 1893, στα πλαίσια του εορτασμού της 400ης επετείου της ανακάλυψης της Αμερικής, ιδρύθηκε στο Σικάγο η «Παγκόσμια Βουλή των Θρησκειών». Οι δημοσιεύσεις για αυτό το συμβάν τονίζουν παρουσία μιας ενεργούς πλειοψηφίας Θεόσοφων και θεοσοφικής σκέψης, τόσο ανάμεσα στους ακροατές όσο και στους ομιλητές. Μεγάλη σημασία είχε η δραστηριότητα ενός από τους πιο ιδιοφυείς Θεόσοφους του 20ου αι. Πρόκειται για τον Ρώσο ζωγράφο, επιστήμονα, αρχαιολόγο και φιλόσοφο Nicholas Roerich, ο οποίος υπήρξε υποψήφιος για το «Νόμπελ Ειρήνης» επειδή ξεκίνησε το λεγόμενο Σύμφωνο Roerich και ίδρυσε την Εταιρεία «Ειρήνη για την Κουλτούρα». Το σύμφωνο αυτό είχε σαν χοροστασία, σε διεθνές επίπεδο, των πολιτιστικών αγαθών, ειδικά σε καιρούς πολέμου. Υπογράφτηκε στο Λευκό Οίκο, στις 15 Απριλίου του 1935, παρουσία του Προέδρου D.S.Roosevelt, από τις ΗΠΑ και άλλα 20 Κράτη της Λατινικής Αμερικής, που υποχρεούνταν να σεβαστούν, τόσο σε καιρό ειρήνης, όσο και πολέμου, κάθε εκπαιδευτικό, ακαδημαϊκό, καλλιτεχνικό, θρησκευτικό και επιστημονικό οργανισμό και ν’ αποφύγουν την καταστροφή και την εξαφάνισή τους για χάρη της ανθρωπότητας. Αυτό το Σύμφωνο χρησίμευσε ως βάση και κατέληξε στη «Συνθήκη της ΟΥΝΕΣΚΟ στο Haag», στις 14 Μαΐου του 1954, η οποία προσδιόρισε οριστικά τις διεθνείς συνθήκες
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΟΜΕΑ.
Πολλοί επιστήμονες και επαναστατικοί εφευρέτες παγκοσμίως γνωστοί, είχαν επαφές με τη Θεοσοφία ή πήραν από τα γραπτά της Ε.Π.Μπ. (ειδικά από τη «Μυστική Δοξασία» της) ιδέες που χρησίμευσαν ως βάση για τις θεωρίες και τις ανακαλύψεις.
Αναφέρουμε πρώτα τη λιγότερο γνωστή, αλλά πιο εκπληκτική περίπτωση του A. Einstein. Είναι γνωστός ο διακριτικός και εσωστρεφής χαρακτήρας του, και γι’ αυτό μαθαίνουμε για το ενδιαφέρον του για τα γραπτά της Ε.Π.Μπ. χάρη σε ένα τυχαίο συμβάν: Το 1960 παρουσιάστηκε στη Θ.Ε. στην Αδυάρ μια νεαρή κυρία για ν’ ακούσει μια ομιλία. Συζητώντας με την ομιλήτρια, την Eunice Layton, είπε ότι δεν γνώριζε τη Θ.Ε. ούτε τις ιδέες της, αλλά ήξερε με βεβαιότητα ότι ο θείος της είχε πάντα στο γραφείο εργασίας του, όπου κι αν βρισκόταν, ένα αντίτυπο της «Μυστικής Δοξασίας». Η νεαρή αυτή κυρία ήταν ανιψιά του A. Einstein. Αναμφίβολα ο Einstein ανακάλυψε τη Μ.Δ. μέσα από τις επαφές του με τον καλό του φίλο και συνάδελφο Gustav Stromberg (1882-1962, αστροφυσικό του παρατηρητηρίου Mount Wilson στο Λος Άντζελες), ενεργό Θεόσοφο στην Καλιφόρνια και πιθανόν μέσα από τη σχέση του με τον Robert Millikan (διευθυντή του Εργαστηρίου Norman-Bridges στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Pasadena), έναν από τους ανθρώπους που βοήθησαν στην εγκατάσταση του A.Einstein στις ΗΠΑ. Σημαντικές διάνοιες όπως Thomas A. Edison, Camille Flammarion, William Crookes ή Gaston Maspero θαύμαζαν τα έργα της Ε.Π.Μπ και «συμπαθούσαν» ή ήταν μέλη της Θ.Ε.
Πιο κοντά στις μέρες μας, θα μπορούσαμε ν’ αναφέρουμε έναν ενδιαφέροντα κατάλογο μεγάλων επιστημόνων, των οποίων οι θεωρίες και ανακαλύψεις ξεκινούν από τη γνώση ιδεών που παρουσιάζονται στη Μ.Δ., όπως για παράδειγμα ο Herbert S.Turner (εφευρέτης του ομοαξονικού τηλεφωνικού καλωδίου). Ο παγκοσμίως γνωστός και επαναστατικός βιοχημικός Rupert Sheldrake, πατέρας της θεωρίας των Μορφογενετικών Πεδίων, είναι μέλος της Θ.Ε. της Αγγλίας και έχει παραδεχτεί δημόσια ότι εμπνέεται από τα περιεχόμενα των διδασκαλιών που παρουσιάζονται στη Μ.Δ. Eν πάση περιπτώσει οι πιο σημαντικές ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης επαληθεύουν τη βάση της Μ.Δ. και ο δρόμος που ακολουθεί σήμερα η επιστήμη και η φιλοσοφία καταλήγει με απίστευτη καθαρότητα στα αξιώματα που παρουσιάζονται σ’ αυτό το καταπληκτικό έργο. Από αυτήν την άποψη συνιστάμε στους αναγνώστες το αναφερόμενο βιβλίο της Silvia Cranston, στο οποίο παρουσιάζεται μια λεπτομερής εργασία αποδεικνύοντας αυτόν τον ισχυρισμό.
Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός που καταγράφει η συγγραφέας: οι εκδοτικοί οίκοι που εκδίδουν τη Μ.Δ. δέχονται συνέχεια παραγγελίες από Καθηγητές πανεπιστημίων και Ακαδημαϊκών για τις βιβλιοθήκες τους. Σε άλλες περιπτώσεις οι παραγγελίες επαναλαμβάνονται με τακτικότητα γιατί, με λίγους μόνο μήνες χρήσης, τα βιβλία μένουν μισοκατεστραμμένα και γεμάτα σημειώσεις των αναγνωστών, που τα καταντούν δυσανάγνωστα. Υπάρχουν ανέκδοτα, όπως για παράδειγμα ότι το 1982 γεννήθηκε, ανάμεσα στους φοιτητές Χημείας του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασσαχουσέτης, το σχέδιο ν’ αναλυθεί και να μελετηθεί η Μ.Δ. σε σχέση με τα επιστημονικά μαθήματα που διδάσκονταν. Ο Dr.Philip Perchion, ένας από τους επιστήμονες που συνεργάστηκαν στη δημιουργία της πυρηνικής βόμβας, γνωστοποίησε ότι οι Καθηγητές και φοιτητές αυτού του Ινστιτούτου έχουν ιδρύσει μια εταιρεία για τη μελέτη της Αλχημείας, στην οποία συγκεντρώνονται τακτικά για να μελετήσουν μαζί τη Μ.Δ.
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ,
ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Πριν αναφέρουμε ονόματα πολύ σημαντικών προσώπων της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής επανάστασης του αιώνα μας, παρουσιάζουμε ένα γεγονός που πρόσφατα έγινε γνωστό και με εκπληκτικά χαρακτηριστικά.
Όλοι γνωρίζουμε ότι το Κίνημα των Χίππυς ξεκίνησε από την επαφή με διάφορες ανατολικές φιλοσοφίες και για παράδειγμα οι Beatles είχαν γοητευτεί από την Ανατολική Φιλοσοφία. Αλλά πολύ λιγότερο γνωστό είναι το ενδιαφέρον του Elvis Presley για τα μεταφυσικά θέματα. Ο Αlbert Goldman αναφέρει στη βιογραφία του Elvis τα βιβλία που αυτό το είδωλο της μουσικής μελετούσε εντατικά επί χρόνια. Στην πρώτη και δεύτερη θέση βρίσκονται η Μ.Δ. και η «Φωνή της Σιγής», μετά έργα του Κρισναμούρτι, του Roerich και άλλων Θεοσόφων. Ο Goldman αναφέρει στο βιβλίο του: «Το διάβασμα με το οποίο ασχολήθηκε ο Elvis Presley για το υπόλοιπο της ζωής του προερχόταν από τη δεκαετία του ’70 του περασμένου αιώνα, από ένα της γνωστής και γοητευτικής Μαντάμ Μπλαβάτσκυ. Ο Elvis πάντα είχε κοντά του τα έργα της, και ειδικά αγαπούσε πολύ ένα μικρό βιβλίο, απ’ ότι φαίνεται ένα κείμενο θιβετανικών ρούνων, πολύ παλιό, μεταφρασμένο από τη Μπλαβάτσκυ, με τίτλο «Φωνή της Σιγής». Το αγαπούσε τόσο πολύ, που μερικές φορές ανάφερε αποσπάσματα του κειμένου όταν έπαιζε στη σκηνή. Μάλιστα, είχε ονομάσει τη μουσική του ομάδα Gospel «Φωνή». Η γυναίκα του η Priscilla Presley εξηγεί λεπτομερώς στο βιβλίο της «Ο Elvis και εγώ» πώς και που γεννήθηκε αυτό το ενδιαφέρον στον Εlvis. Επίσης δεν είναι πολύ γνωστό το γεγονός ότι ο Walt Disney ήταν Θεόσοφος. Ένα από τα φαινόμενα που παρουσιάζονται μπροστά στη μελέτη της ανάπτυξης της Θ.Ε. είναι η ισχυρή παρουσία προσωπικοτήτων ιρλανδικής προέλευσης στην αρχική φάση της ίδρυσής της. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που οι πιο διακεκριμένοι συγγραφείς ήταν Θεόσοφοι ή είχαν επαφή με τη Θ.Ε. Αναφέρουμε τον σημαντικότερο από αυτούς, που πήρε Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1921, το W.B. Yeats και άλλους εξίσου σημαντικούς όπως James Joyce, G.Russell, D.H.Lawrence, T.S. Eliot & H. Miller, όλοι τους εκπρόσωποι της λεγόμενης "Ιρλανδικής αναγέννησης".
Στον τομέα της συγκριτικής μελέτης των Επιστημών της Θρησκείας, μιας ύλης που έλαβε πρόσφατα αυτήν την ονομασία, καθώς έγινε ανεξάρτητη από την Ανθρωπολογία, μπορούμε ν’ αναφέρουμε ειδικά αντιπροσωπευτικά ονόματα που ποτέ δεν αρνήθηκαν το ενδιαφέρον τους για τη Θεοσοφία, όπως π.χ. C.G.Jung, M.Eliade Joseph Campbells. Στις ανακαλύψεις τους φάνηκε μια επιβεβαίωση αυτών των διδασκαλιών.
Ένας από τους σημαντικότερους ειδικούς του Βουδισμού, ο Christmas Humphreys (1901-1983) ήταν ενεργό μέλος της Θ.Ε. του Λονδίνου και ιδρυτής (1922) μιας θεοσοφικής Στοάς για τη μελέτη αυτής της θρησκείας. Επίσης ο Dr.Suzuki είχε άλλες επαφές με τη θεοσοφική λογοτεχνία. Στον τομέα της ζωγραφικής μπορούμε ν’ αναφέρουμε για παράδειγμα τους ιδρυτές της μοντέρνας αφηρημένης ζωγραφικής, τον W.Kandinsky & P.Monn, και οι δυο δηλωμένοι «φίλοι» των θεοσοφικών διδασκαλιών, αλλά και τον P.Klee και τον P.Gaugin. Το ίδιο μπορούμε να πούμε για τους μεγάλους μουσικοσυνθέτες, G. Mahler, J. Sibelius και A. Skrjabin.
Αναφερθήκαμε με συντομία στη μεγάλη επίδραση της Ε.Π.Μπ. στον 20ο αι. Αυτή τόλμησε να παρουσιάσει στο κόσμο πριν 100 χρόνια επαναστατικές ιδέες, που μας αποκαλύπτονται όλο και περισσότερο όχι μόνο προφητικές αλλά και πρωτοπόρες της μεγάλης επανάστασης και πρόκλησης που αποτελεί ο 21ος αι. και η έναρξη της 3ης χιλιετίας. Βγαίνουν αληθινά τα γνωστά λόγια της, ότι το περιεχόμενο και το νόημα των έργων που συνέλεξε, θα γινόταν κατανοητό μονάχα από τις επόμενες γενιές στις πύλες της επόμενης χιλιετίας!
Πηγή: www.esoterica.gr
