«Στην παγκόσμια μυθολογία και ιστορία μπορούμε να αναγνωρίσουμε παρόμοιες “αρχετυπικές” ιστορίες ηρωικής έκστασης και ουράνιας ανάβασης, αλλά και δαιμονικής, μαρτυρικής κατάβασης στο σκότος και την κόλαση», υπογραμμίζει η N. Bush (2002), συμπεριλαμβάνοντας στον κατάλογό τής τις περιπτώσεις του Ορφέα, του Ηρακλή, της Περσεφόνης, του Κρίσνα αλλά και του Ιησού. Πρόκειται, όμως, για αλληγορίες ή για «αληθινές» περιπτώσεις παροδικής πνευματικής μετάβασης στον παράδεισο ή την κόλαση αντίστοιχα; Ο επιστημονικός χώρος μελέτης των περιθανάτιων εμπειριών (Near-Death Studies) καλείται να δώσει μια απάντηση στο πανανθρώπινο ερώτημα αναφορικά με τη ζωή μετά το θάνατο.
Ιστορική αναδρομή
Ο όρος «περιθανάριες εμπειρίες» (Near-Death Experiences, NDEs), γνωστές και ως «οράματα της νεκρικής κλίνης» (Knoblauch, Schmied, & Schnettler, 2001), χρησιμοποιείται στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία αναφερόμενος σε ορισμένες ιδιαίτερα έντονες, παράδοξες και συχνά ακατάληπτες και υπερβατικές εμπειρίες επαφής με μια διάσταση που συχνά προσλαβάνεται ως «μεταθανάτια ή υπερ-κόσμια», οι οποίες τείνουν να «απασχολούν» περίπου το 4% του πληθυσμού (Knoblauch, Schmied, & Schnettler, 2001)∙ Συχνότερα συμβαίνουν σε ετοιμοθάνατα ή «κλινικά νεκρά» άτομα (ΝDErs) (Agrillo, 2005∙ Knoblauch, Schmied, & Schnettler, 2001), αλλά και σε άτομα που βιώνουν παροδικές οξείες ψυχολογικές ή σωματικές τραυματικές καταστάσεις, όπως είναι μια πτώση από βουνό ή ένα οξύ αλλεργικό επεισόδιο (Greyson & Bush, 1992∙ Long & Perry).
Ιστορικά, για πρώτη φορά το 1975 ο γιατρός R. Moody αναφέρθηκε στα φαινομενολογικά χαρακτηριστικά των περιθανάτιων εμπειριών, χωρίς όμως να συμπεριλαμβάνει οποιαδήποτε αρνητική νύξη (Bonenfant, 2001). Στα πλαίσια αυτά, μια «τυπική» περίπτωση περιθανάτιας εμπειρίας σκιαγραφείται και παγιώνεται ως εξής: (1) Αίσθηση εγκατάλειψης του φυσικού σώματος / εξω-σωματική εμπειρία/ πανοραμική αντίληψη, (2) όξυνση των αισθήσεων, (3) είσοδος σε ένα τούνελ, (4) συνάντηση με το «φως», τα φωτεινά όντα ή άλλους θανόντες, (5) ταχεία ανασκόπηση της πρωθύστερης ζωής, (6) διαταραγμένη αίσθηση του χρόνου, (7) απόκτηση πληροφοριών, γνώσης ή «φώτισης», (8) εμφάνιση ενός εμποδίου ή φραγμού, (9) ακούσια ή εκούσια επιστροφή στο φυσικό σώμα, (9) πιθανή ριζική ψυχο-πνευματική μεταστροφή ακολουθούσα την ανάκτηση των αισθήσεων (Greyson & Bush, 1992 ∙ Long & Perry) .
Συμπερασματικά, οι σχετικές εμπειρίες που φαίνεται να ακολουθούν αυτό το μοτίβο, τείνουν να περιγράφονται από την πλειοψηφία των ατόμων ως θετικές, «απολύτως αληθινές» και «παραδείσιες» (Long & Perry).
Από την άλλη πλευρά, όμως, ένα μικρότερο αλλά καθόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό ατόμων που μοιάζουν να πέρασαν στην «αντίπερα όχθη» και να επέστρεψαν, τείνει να περιγράφει με δέος και αποστοφή μια σειρά εμπειριών που τις χαρακτηρίζει εφιαλτικές ή ακόμα και διαβολικές (Inwin & Bramwell, 1998).
Ο όρος «περιθανάριες εμπειρίες» (Near-Death Experiences, NDEs), γνωστές και ως «οράματα της νεκρικής κλίνης» (Knoblauch, Schmied, & Schnettler, 2001), χρησιμοποιείται στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία αναφερόμενος σε ορισμένες ιδιαίτερα έντονες, παράδοξες και συχνά ακατάληπτες και υπερβατικές εμπειρίες επαφής με μια διάσταση που συχνά προσλαβάνεται ως «μεταθανάτια ή υπερ-κόσμια», οι οποίες τείνουν να «απασχολούν» περίπου το 4% του πληθυσμού (Knoblauch, Schmied, & Schnettler, 2001)∙ Συχνότερα συμβαίνουν σε ετοιμοθάνατα ή «κλινικά νεκρά» άτομα (ΝDErs) (Agrillo, 2005∙ Knoblauch, Schmied, & Schnettler, 2001), αλλά και σε άτομα που βιώνουν παροδικές οξείες ψυχολογικές ή σωματικές τραυματικές καταστάσεις, όπως είναι μια πτώση από βουνό ή ένα οξύ αλλεργικό επεισόδιο (Greyson & Bush, 1992∙ Long & Perry).
Ιστορικά, για πρώτη φορά το 1975 ο γιατρός R. Moody αναφέρθηκε στα φαινομενολογικά χαρακτηριστικά των περιθανάτιων εμπειριών, χωρίς όμως να συμπεριλαμβάνει οποιαδήποτε αρνητική νύξη (Bonenfant, 2001). Στα πλαίσια αυτά, μια «τυπική» περίπτωση περιθανάτιας εμπειρίας σκιαγραφείται και παγιώνεται ως εξής: (1) Αίσθηση εγκατάλειψης του φυσικού σώματος / εξω-σωματική εμπειρία/ πανοραμική αντίληψη, (2) όξυνση των αισθήσεων, (3) είσοδος σε ένα τούνελ, (4) συνάντηση με το «φως», τα φωτεινά όντα ή άλλους θανόντες, (5) ταχεία ανασκόπηση της πρωθύστερης ζωής, (6) διαταραγμένη αίσθηση του χρόνου, (7) απόκτηση πληροφοριών, γνώσης ή «φώτισης», (8) εμφάνιση ενός εμποδίου ή φραγμού, (9) ακούσια ή εκούσια επιστροφή στο φυσικό σώμα, (9) πιθανή ριζική ψυχο-πνευματική μεταστροφή ακολουθούσα την ανάκτηση των αισθήσεων (Greyson & Bush, 1992 ∙ Long & Perry) .
Συμπερασματικά, οι σχετικές εμπειρίες που φαίνεται να ακολουθούν αυτό το μοτίβο, τείνουν να περιγράφονται από την πλειοψηφία των ατόμων ως θετικές, «απολύτως αληθινές» και «παραδείσιες» (Long & Perry).
Από την άλλη πλευρά, όμως, ένα μικρότερο αλλά καθόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό ατόμων που μοιάζουν να πέρασαν στην «αντίπερα όχθη» και να επέστρεψαν, τείνει να περιγράφει με δέος και αποστοφή μια σειρά εμπειριών που τις χαρακτηρίζει εφιαλτικές ή ακόμα και διαβολικές (Inwin & Bramwell, 1998).
«Διαβολικές» περιθανάτιες εμπειρίες (Hellish NDEs, Negative NDEs)
Πρώτος ο καρδιολόγος Maurice Rawlings επεσήμανε την περίπτωση αρνητικών περιθανάτιων εμπειριών το 1978 (Bonenfant, 2001). Στην πράξη, ο όρος «διαβολικές περιθανάτιες εμπειρίες» αναφέρεται σε σχετικές περιθανάτιες εμπειρίες φόβου και τρόμου για τον άνθρωπο που τις βιώνει (Bonenfant, 2001), και φαίνεται να αναδύεται ως ορολογία από διάσπαρτες περιπτωσιολογικές μελέτες τη δεκαετία του ’80.
Πιο συγκεκριμένα, με βάση τα αποτελέσματα μίας έρευνας που διεξήχθη στην Αμερική το 1982, τα βασικά φαινομενολογικά χαρακτηριστικά των «αρχετυπικών περιθανάτιων εμπειριών της κόλασης» μοιάζουν να είναι τα ακόλουθα: (1) Αρνητικές και ανησυχητικές παρουσίες, (2) μια άβολη αίσθηση συναισθηματικής ή νοητικής δυσαρέσκειας ή ανησυχίας, (3) ένα αίσθημα σύγχυσης σε σχέση με την εμπειρία, (4) ένα αίσθημα προδοσίας ή εγκατάλειψης στην έσχατη καταστροφή και (5) ένα αίσθημα τρόμου αναφορικά με το αμετάκλητο του επερχόμενου θανάτου (Bonenfant, 2001).Επιπρόσθετα, η ψυχολόγος Margot Grey (1985) αναφέρεται σε μια κατηγορία εμπειριών που αποκαλεί «παραπέμπουσες στην κόλαση», και οι οποίες συνοδεύονται από: (1) ένα αίσθημα φρικτού πανικού (2) την παρουσία φρικτών οντοτήτων που είναι είτε αόρατες, είτε δίχως πρόσωπο, ή με το πρόσωπο καλυμμένο από κουκούλες, (3) μια αίσθηση φρικτού ψύχους ή ανυπόφορης ζέστης, (4) φωνές που υποδηλώνουν φρικτά μαρτύρια, κ.α. (Bonenfant, 2001).
Συμπερασματικά, οι εμπειρίες αυτές μοιάζουν συναφείς αλλά ποιοτικά αντίθετες σε σχέση με τις θετικές/ παραδείσιες εμπειρίες, ακολουθώντας συχνά την εξής δομή:
(1) Αίσθημα τρόμου ή πανικού
(2) Αίσθηση εγκατάλειψης του φυσικού σώματος/ εξω-σωματική εμπειρία
(3) Είσοδος σε ένα σκοτεινό τούνελ
(4) Κάθοδος σε ένα σκοτεινό, τρομερό μέρος
(5) Αίσθημα ανυπαρξίας ή κενού, ή συναναστροφή με διαβολικές οντότητες (Greyson & Bush, 1992).
Τέλος, μία ακόμα περίπτωση αφορά εμπειρίες που εμπλέκουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά χαρακτηριστικά (Bonenfant, 2001), όπως η ακόλουθη.
Γεύση από κόλαση
Ο Scott ήταν έξι χρονών όταν, ξεφεύγοντας στιγμιαία από την επίβλεψη των γονιών του, έπεσε θύμα βαρύτατου τροχαίου ατυχήματος. Οταν τελικά ανέκτησε τις αισθήσεις του, εξιστόρησε με δέος στους γονείς του την ακόλουθη εμπειρία:
“O διάβολος είχε σάπιο κρέας και γλίτσα πάνω του, διεστραμμένα κόκκινα μάτια και μια βαθιά, σπηλαιώδη φωνή. Ο διάβολος μου είπε: ‘Είσαι κακός’”.
Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτή της εμπειρίας, ο Scott προσπαθούσε να διατηρήσει την πίστη του στο θεό. Ο Scott αναφέρθηκε επίσης σε κάτι που θα μπορούσε να χαρηκτηριστεί ως εξω-σωματική εμπειρία:
“Έβλεπα τους γονείς μου να με μεταφέρουν στο νοσοκομείο, ενώ εγώ φώναζα (νοερά) στον αδερφό μου”
- γεγονός που αργότερα ο αδερφός του επιβεβαίωσε ως «μια φωνή στο κεφάλι μου».
Ο 6χρονος, κάποια στιγμή ανέφερε επίσης ότι μεταφέρθηκε σ’ ένα φωτεινό τούνελ, και είδε τον νεκρό θείο του να φοράει ένα γκρι κοστούμι. Η μητέρα του Scott δήλωσε ότι ο θείος του ποτέ δεν φορούσε κοστούμι εν ζωή, γεγονός που ύστερα ανακάλεσε ενθυμούμενη πως εκείνος κηδεύτηκε με γκρι κοστούμι- πράγμα, όμως, το οποίο ο 6χρονος δεν γνώριζε!
Ο Scott δήλωσε ύστερα ότι βρέθηκε σ’ ένα μέρος με λαμπρό φως που πήγαζε κατ’ ευθείαν από το θεό, ενώ τόνισε πως διαισθάνθηκε και την παρουσία ενός αγγέλου. Μετά από αυτή την εμπειρία φάνηκε να αναπτύσσει μεγάλο και σταθερό ενδιαφέρον για τη θρησκεία….
Περίπτωση δεύτερη
Γυναίκα 27 ετών, μετά από ατύχημα με αυτοκίνητο
«Εβλεπα από απόσταση το σώμα μου αναίσθητο μέσα στο αμάξι. Τα δύο παιδιά μου έμπαιναν στο ασθενοφόρο. Επειτα κάποιος μου έπιασε το χέρι- έμοιαζε με το Χριστό. Υστερα, όμως, το αίσθημα γαλήνης διαδέχτηκε ένα αίσθημα φρικαλεότητας. Γύρω μου υπήρχαν άρρωστοι και ιδρωμένοι σκοτεινοί, αλυσοδεμένοι άνθρωποι που ούρλιαζαν και έκλαιγαν. Επειτα είδα τρία παιδιά να κλαίνε και να με φωνάζουν∙ δυο αγόρια και ένα κοριτσάκι. Αρκετά χρόνια αργότερα γέννησα ένα κοριτσάκι. Ηταν το ίδιο με αυτό που είχα δει στο όραμά μου» (Greyson & Bush, 1992).
Συνεχίζετε...
Συγγραφέας: Μαριλένα Αβραάμ-Ρέπα
Πηγή: metafysiko.gr
