Anima

Είναι το θηλυκό στοιχείο που προσωποποεί όλες τις θηλυκές ψυχολογικές τάσεις της ψυχής του άνδρα όπως τα αισθήματα,οι αόριστες διαθέσεις ,οι προφητικές διαισθήσεις η ευαισθησία προς την άλογη πλευρά, η δύναμη του προσωπικού έρωτα το αίσθημα της φύσης και οι σχέσεις με το ασυνείδητο. Η απώθηση αυτών των θηλυκών τάσεων και ροπών προκαλεί τη συσώρευση τους στο ασυνείδητο. Έτσι η εικόνα της γυναίκας γίνεται υποδοχέας αυτών των απαιτήσεων. Γι’ αυτό ο άνδρας στην ερωτική του εκλογή έχει ισχυρή επιθυμία  ν’ αποκτήσει τη γυναίκα που ανταποκρίνεται καλύτερα στη δική του ασυνείδητη θηλυκότητα, μία γυναίκα που μπορεί αδίστακτα να δεχτεί την προβολή της ψυχής του.

Προϊγούμενο άρθρο: Εισαγωγή

Δεν είναι τυχαίο που κάποτε διάλεγαν ιέρειες (οι Έλληνες τη Σίβυλλα) για να βολιδοσκοπούν τη βούληση των θεών και να επικοινωνούν μαζί τους.Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Μάγοι των Εσκιμώων και άλλων αρκτικών φυλών που φορούν γυναικεία ενδύματα ή ζωγραφίζουν στήθη πάνω στα δικά τους ρούχα για να εκδηλώσουν την εσωτερική θηλυκή τους πλευρά που τους επιτρέπει να επικοινωνούν με τη χώρα των πνευμάτων (ασυνείδητο).

Στις εκφράσεις του το άνιμα προσδιορίζεται κατά κύριο λόγο από τη μητέρα του άνδρα. Αν ο άνδρας έχει την αίσθηση ότι η μητέρα του είχε πάνω του αρνητική επίδραση η θηλυκή ψυχή του θα εκφραστεί με οξυθυμία, άγχη, αβεβαιότητα, ανασφάλεια, υπερευαισθησία. Αν ξεπεράσει αυτές τις αρνητικές τάσεις θα ενισχυθεί ο ανδρισμός του. Στην ψυχή αυτού του άνδρα το αρνητικό πρότυπο της μητέρας-άνιμα θα επαναλαμβάνει επίμονα: «-Δεν είμαι τίποτα... -Τίποτα δεν έχει σημασία... -Για τους άλλους  είναι διαφορετικό  αλλά εμένα τίποτα δεν μ’ ευχαριστεί».Αυτές οι διαθέσεις του άνδρα μπορούν να εκδηλωθούν μέσα από δύστροπο χαρακτήρα, αρρωστοφοβία, ανικανότητα, τάση για ατυχήματα. Οι Σειρήνες των Ελλήνων, η βασίλισσα της νύχτας στο Μαγεμένο Αυλό του Μότσαρ προσωποποιούν αυτές τις επικύνδινες πλευρές του άνιμα. Μία άλλη αρνητική εκδήλωση του άνιμα στην προσωπικότητα  του αρσενικού είναι η έφεση να κάνει πικρές φαρμακερές εκθηλυμένες παρατηρήσεις που όλα τα υποτιμούν και βασίζονται σε μία φτηνή διαστροφή της πραγματικότητας.

Μία πιο λεπτή εκδήλωση του θηλυκού πνεύματος είναι τα παραμύθια όπου η πριγκίπισσα απαιτεί από τους μνηστήρες της ν’ απαντήσουν σε μία σειρά ερωτήματα ή να κρυφτούν. Αν δεν λύσουν τα αινίγματα ή τους βρει θα πεθάνουν. Αυτή η παγίδα της άνιμα διαφαίνεται στις ψευτοδιανοητικές και στην πραγματικότητα νευρωτικές συζητήσεις που εμποδίζουν τον άντρα να συγχρωτιστεί με την πραγματική ζωή και τις δημιουργικές αποφάσεις.

Αν οι σχέσεις του άνδρα με τη μητέρα του υπήρξαν θετικές (με τάσεις προσκόλλησης στη μητέρα) αυτό θα έχει διαφορετικές επιπτώσεις πάνω στο θηλυκό στοιχείο. Ο άνδρας είτε εκθηλύνεται, είτε γίνεται έρμαιο των γυναικών και ανίκανος ν’ αντιμετωπίσει της δυσκολίες της ζωής.

Η μητέρα είναι πάντα ο πρώτος φορέας της εικόνας της ψυχής. Γι’ αυτό βρίσκουμε στους πρωτόγονους ένα μεγάλο αριθμό τελετουργιών σχεδιασμένων για την οργάνωση αυτού του χωρισμού, όπως «μυήσεις μέσα στο σπίτι των ανδρών» ή τελετουργίες αναγέννησης για να καταστεί αποτελεσματικός αυτός ο αποχωρισμός. Ο σύγχρονος πολιτισμένος άνδρας είναι αναγκασμένος να παραλείπει αυτό το πρωτόγονο αλλά θαυμάσιο σύστημα διαπαιδαγώγησης. Κατά συνέπεια η θηλυκή ψυχή με τη μορφή της μητρικής εικόνας μεταβιβάζεται στη σύζυγο. Έτσι ο άνδρας μόλις παντρεύεται γίνεται παιδαριώδης, συναισθηματικός, εξαρτημένος και δουλοπρεπής ή θηριώδης, τυραννικός, υπερευαίσθητος, σκεπτόμενος πάντα το γόητρο της ανώτερης ανδρικότητας του. Το τελευταίο είναι το αντίστροφο του πρώτου. Η εξασφάλιση εναντίον του ασυνείδητου το οποίο αντιπροσωπεύει τη σημασία που είχε η μητέρα του γι’ αυτόν δεν αντικαταστάθηκε από κάτι άλλο στη διαπαιδαγώγηση του σύγχρονου άνδρα. Έτσι ο άνδρας κάτω από τον μανδύα του ιδανικά αποκλειστικού γάμου αναζητά στην πραγματικότητα την μητρική προστασία και έτσι ενεργεί προς όφελος των κτητικών ενστίκτων της συζύγου του.

Όπως ακριβώς ο πατέρας ενεργεί προστατευτικά εναντίον των κινδύνων του έξω κόσμου, αντιπροσωπεύοντας μ’ αυτόν τον τρόπο ένα πρότυπο προσωπείου για το γιο του, έτσι και η μητέρα τον προστατεύει από τα σκοτάδια της ψυχής του. Στις τελετουργίες εφηβείας ο μυούμενος λαμβάνει οδηγίες για τα πράγματα της άλλης πλευράς έτσι που τοποθετείται σε μία θέση ώστε να ενεργεί χωρίς να έχει ανάγκη την μητρική προστασία.

Οι θετικές επιδράσεις της άνιμα επιτρέπουν στον άνδρα να βρει τη σύζυγο που του ταιριάζει και να ξεδιαλύνει συγκαλυμμένα γεγονότα του ασυνείδητου όταν το λογικό πνεύμα είναι ανίκανο να το κάνει. Επίσης μπορεί να λειτουργήσει σαν εσωτερικός οδηγός επιτρέποντας στο πνεύμα του να συμφωνήσει με αληθινές εσωτερικές αξίες.

Η θηλυκή ψυχή είναι μία προσωπικότητα (ασυνείδητη και κάθε ασυνείδητο προβάλλεται) γι’ αυτό το λόγο προβάλλεται  είτε με τη μορφή ερωτικών φαντασιώσεων (έκφραση της πρωτόγονης πλευράς του θηλυκου στοιχείου) είτε πάνω σε μία συγκεκριμένη γυναίκα. Αυτή είναι η περίπτωση ενός κεραυνοβόλου έρωτα για ένα πρόσωπο που ο άνδρας βλέπει για πρώτη φορά και αμέσως καταλαβαίνει ότι είναι «Η Γυναίκα ». Έχει την εντύπωση ότι τη γνώριζε πάντα  στενά. Η προβολή του θηλυκού στοιχείου με τη μορφή ενός άξαφνου και παθιασμένου έρωτα μπορεί να  επηρεάσει το γάμο ενός άνδρα και να δημιουργήσει το περίφημο «τρίγωνο» μ’ όλες τις δυσκολίες που προκύπτουν απ’ αυτό. Ιδιαίτερα οι γυναίκες με «νεραϊδένια» όψη έλκουν σχεδόν αυτές τις προβολές του άνιμα επειδή ο άνδρας μπορεί ν΄αποδώσει σχεδόν οποιαδήποτε ιδιότητα σ’ ένα σ’ ένα πλάσμα τόσο γοητευτικής αοριστίας και να υφάνει γύρω του οποιαδήποτε όνειρο. Ο μυστικός σκοπός του ασυνειδήτου που ξεπηδά μέσα από τέτοια μπερδέματα είναι να οδηγήσει το άτομο στην ωρίμανση του δικού του «είναι» με το να εντάξει ένα μέρος της ασυνείδητης προσωπικότητας του στη συνειδητή ενεργητική του ζωή.


Όπως έδειξε ο Γιούνγκ ο πυρήνας της ψυχής (το Εαυτό) εκφράζεται φυσιολογικά μ’ οποιαδήποτε μορφή τετραδικής διάταξης. Ο αριθμός τέσσερα  συνδιάζεται και με το άνιμα. Έτσι υπάρχουν 4 στάδια εξέλιξης του άνιμα:


1.Συμβολίζεται με την Εύα που αντιπροσωπεύει σχέσεις καθαρά  ενστικτικές και βιολογικές.
2.Συμβολίζεται με την Ελένη του Φάουστ. Προσωποποιεί το ρομαντικό και αισθητικό επίπεδο που ωστόσο χαρακτηρίζεται ακόμη από σεξουαλικά στοιχεία.
3.Συμβολίζεται από την Παρθένο Μαρία μία μορφή στην οποία η αγάπη (έρωτας) φτάνει στο ύψος της πνευματικής αφοσίωσης.
4.Συμβολίζεται από τη Θεά Αθηνά ή την Μόνα Λίζα που αντιπροσωπεύει τη σοφία που υπερβαίνει την αγιοσύνη και την αγνότητα  σ΄ένα στάδιο που σπάνια το φτάνει η ψυχική εξέλιξη του σύγχρονου ανθρώπου.

Αν ο άνδρας ξεφύγει από τον κίνδυνο της προβολής του άνιμα σαν να ήταν ένα αποκλειστικά προσωπικό ον μπορεί ν΄ανακαλύψει τη σημασία που έχει αυτή η μορφή σαν εσωτερική πραγματικότητα. Χάρη σ΄αυτήν το άνιμα ξαναγίνεται αυτό που ήταν αρχικά «η γυναίκα μέσα στον άνδρα που μεταφέρει ουσιαστικά μυνήματα του Εαυτού.

Συνεχίζετε...

Πηγη: nea-acropoli-athens.gr