Monday 29 December 2014

Η νεολιθική εποχή μας διδάσκει τον θάνατο

Ο νεολιθικός άνθρωπος δεν φοβόταν τον θάνατο. Εμείς; 

Η σκέψη του θανάτου φέρνει συνήθως στο νου μας δυσάρεστα συναισθήματα σχεδόν με αυτόματο τρόπο. Γιατί άραγε; Είναι η κατάληξη μιας μακρόχρονης χειραγώγησης συναισθημάτων από θρησκείες και πολιτικές σκοπιμότητες ή μια φυσική εξέλιξη που οδήγησε τον άνθρωπο να στέκεται αδύναμος και μικρός μπροστά στον θάνατο; Η ιστορία, και ιδιαίτερα η προϊστορία, μας δείχνει ότι δεν ήταν πάντα έτσι. Ο άνθρωπος της νεολιθικής εποχής, που δεν διαφέρει και πολύ από το σύγχρονο άνθρωπο, φαίνεται πως ήταν πολύ περισσότερο εξοικειωμένος με το θάνατο από ό,τι εμείς.

Γνωρίζουμε λίγα για αυτόν τον άνθρωπο. Τα περισσότερα τα υποψιαζόμαστε κοιτάζοντας πίσω από τα «σιωπηλά» σύμβολα που μας κληροδότησε, πίσω από τη ζωή και τις συνήθειές του στην καθημερινότητα και στην επαφή του με το ιερό. Ο θάνατος φαίνεται πως ήταν ένα σημαντικό κομμάτι της ζωή του, και αυτό το καταλαβαίνουμε ξεκάθαρα από τα έθιμα που δημιούργησε για αυτόν. Όχι γιατί ήθελε να τον εξευμενίσει, αλλά γιατί ζούσε μαζί του. Ο θάνατος ήταν κομμάτι της ζωής του. Οι αρχαιολόγοι προσπαθούν με ενδιαφέρον να καταλάβουν τι πίστευε για τη μεταθανάτια ζωή και γιατί αφιέρωνε τόσο πολύ χρόνο σε περίεργες αισθητικές επεμβάσεις στα νεκρά σώματα. Προς το παρόν όμως όλα όσα υποστηρίζονται είναι υποθέσεις που εύκολα μπορούν να ανατραπούν και με αυτήν την επιφύλαξη παρουσιάζονται.

Έχουμε να μάθουμε πολλά ακόμη για τον νεολιθικό άνθρωπο. Ωστόσο η στάση του απέναντι στον θάνατο μπορεί να μας διδάξει μια άλλη αντίληψη, η οποία βρίσκεται μακριά από εμάς. Μια αντίληψη που, αν στοχαστούμε γι’ αυτήν, ίσως καταφέρει να μας συμφιλιώσει με τα άσχημα συναισθήματα που μας προκαλεί αυτό το γεγονός.

Η νεολιθική εποχή ξεκινάει το 8000 π. Χ και τελειώνει περίπου το 5500 π. Χ., σύμφωνα με τους παλαιοντολόγους. Το κύριο σκηνικό της μετάβασης από την παλαιοντολογική στη νεολιθική εποχή είναι η Εγγύς Ανατολή. Σε αυτό το μέρος της Γης λαμβάνει χώρα το γεγονός που οι επιστήμονες αποκαλούν «αγροτική επανάσταση»: ο άνθρωπος αλλάζει τρόπο ζωής σταδιακά, κάτι το οποίο καθρεφτίζεται σε πολλά επίπεδα της συμπεριφοράς του απέναντι στη φύση, στην επαφή του με το θείο και τη συμβίωσή του με τους άλλους ανθρώπους.

Οι επιστήμονες ορίζουν ως κύριο χαρακτηριστικό αυτής της εποχής τον τρόπο επεξεργασίας της
πέτρας. Η λαξευμένη πέτρα παραχωρεί τη θέση της στη λειασμένη πέτρα και τα εργαλεία αλλάζουν μορφικά. Όμως η πιο σημαντική αλλαγή βρίσκεται στο γεγονός ότι αλλάζουν οι σκοπιμότητες των εργαλείων και των κατασκευών του. Ό,τι φτιάχνει πια τον βοηθάει να δαμάσει το περιβάλλον του και να το εξημερώσει, σε αντίθεση με την προηγούμενη εποχή (παλαιοντολογική), όπου το πρώτο μέλημά του ήταν η επιβίωση. Αρχίζει σιγά σιγά να δημιουργεί οικισμούς, που σταδιακά θα εξελιχθούν σε πόλεις. Εξημερώνει ζώα που θα γίνουν πολύτιμοι σύντροφοί του στη καινούρια του πορεία. Αλλάζει στάση και νοοτροπία απέναντι στη φύση και από καρποσυλλέκτης γίνεται τροφοπαραγωγός.

Όλα αυτά δημιουργούν καινούργιες ανάγκες στη ζωή του. Η διαχείριση του θανάτου είναι μία από αυτές. Οι επιστήμονες μιλούν για την ανάγκη υγιεινής, η οποία δημιουργείται λόγω της μόνιμης κατοικίας. Έτσι προκύπτει η ανάγκη να βρεθούν λύσεις για τη διαχείριση των νεκρών σωμάτων. Οι νεκροί είναι πολλοί και κάπως πρέπει να ενταφιάζονται. Όμως οι ενδείξεις ύπαρξης τελετουργιών που συνοδεύουν την πρακτική ανάγκη μας αποκαλύπτουν πως μάλλον παράλληλα υπάρχει μια μεταφυσική σκοπιμότητα. Τα ταφικά έθιμα είναι ουσιαστικά η αντίδραση του νεολιθικού ανθρώπου στο φαινόμενο του θανάτου. Οι πρώτοι οικισμοί χρειάζονται τόπους ενταφιασμού που να εξυπηρετούν στη θρησκευτική του συνείδηση. Παράλληλα δημιουργούνται τυπικά και τελετουργίες, που ανταποκρίνονται στις αντιλήψεις για τον θάνατο και τη μεταθανάτια ζωή. Η μετάβαση από τη ζωή στον θάνατο διευκολύνεται από συγκεκριμένες ενέργειες των ζωντανών, αλλά και από συγκεκριμένες στάσεις που παίρνουν οι ενταφιασμένοι.

Από την 9η χιλιετία οι ταφές αρχίζουν να γίνονται οργανωμένες, ομαδικά ή ατομικά, είτε μέσα στους οικισμού είτε σε ειδικούς χώρους. Αυτό όμως που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι ο ενταφιασμός των νεκρών μέσα στην οικία, κάτω από τα πατώματα ή τα πεζούλια, δηλαδή στον ίδιο χώρο που οι ζωντανοί ζούσαν την καθημερινότητά τους. Αυτό μας αποκαλύπτει το πόσο διαφορετική αντίληψη είχαν για τον θάνατο, το πόσο εξοικειωμένοι ήταν μαζί του, αλλά και τη μεγάλη λατρεία και σεβασμό που είχαν για τους προγόνους τους, καθώς ήθελαν το πνεύμα τους να διαποτίζει τις σκέψη και τη δράση τους.

Υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά στα ταφικά έθιμα αυτής της περιόδου στην περιοχή της Εγγύς Ανατολής, που προβληματίζουν εξαιτίας της καθολικότητάς τους.

Η ιδιαίτερη στάση του σώματος που είχαν οι νεκροί μέσα στους τάφους είναι το πρώτο από αυτά. Πρόκειται για τη συνεσταλμένη στάση, αυτή που παίρνει το έμβρυο στην κοιλιά της μητέρας και διευκολύνει στη γέννηση του, και μάλιστα στο Τσατάλ Χουγιούκ είναι αφύσικα έντονη. Η πολύ διαδεδομένη αυτή στάση ταφής στο νεολιθικό κόσμο πιθανόν να συμβολίζει τη γέννηση του ανθρώπου σε ένα άλλο επίπεδο, ακριβώς όπως συμβαίνει κατά την ενσάρκωσή του. 

Μια παράξενη τελετουργία γινόταν επίσης σε σχέση με το σώμα του νεκρού. Σε κάποιους οικισμούς αφήνονταν τα σώματα στον αέρα, προκειμένου να κατασπαραχθούν από τα όρνια και έπειτα τύλιγαν τα οστά σε ρούχα και τα τοποθετούσαν κάτω από τα πεζούλια των σπιτιών. Επίσης συνηθισμένο φαινόμενο ήταν ο αποκεφαλισμός κατά τον δεύτερο ενταφιασμό.

Η επεξεργασία των κρανίων συναντάται σε πολλούς οικισμούς. Συνήθως καλύπτονταν από πηλό και επίστρωση γύψου και μετά γινόταν επιζωγράφιση, ενώ στη θέση των ματιών υπήρχαν όστρεα. Προέκταση αυτής της μεθόδου ήταν ο τρυπανισμός. Έχουν βρεθεί κρανία στα οποία ανοιγόταν τρύπα με τρυπάνι. Πρόκειται για μια πρακτική, για την οποία οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν αν γινόταν για θεραπευτικούς ή θρησκευτικούς λόγους.

Τέλος ένα άλλο σημαντικό κοινό χαρακτηριστικό είναι η τοποθέτηση αντικειμένων (κτερισμάτων) πάνω στο νεκρό ή δίπλα του. Μια πρακτική που γίνεται παράδοση, διαπερνά την ιστορική εποχή και εξακολουθεί να υπάρχει έως τις μέρες μας.

Όλα τα ταφικά έθιμα που μοιάζουν μεταξύ τους καταδεικνύουν μια θέαση του κόσμου όπου η ζωή και ο θάνατος είναι όψεις του ίδιου νομίσματος, ακριβώς όπως συμβαίνει στη φύση. Παρατηρώντας τη φύση ο νεολιθικός άνθρωπος μαθαίνει ότι τίποτα δεν χάνεται. Όλα είναι μέρη μιας ουσίας που αλλάζει μορφές και ποιότητες. Έτσι και ο θάνατος δεν υφίσταται παρά μόνο στο πεδίο της ύλης και είναι απλά ένα πέρασμα από μια κατάσταση συμπυκνωμένης μορφής σε μια άλλη, αόρατη και λιγότερο πυκνή.

Ο νεολιθικός άνθρωπος δεν έκανε τίποτα τυχαία. Ο τρόπος που διαχειριζόταν το θάνατο φανερώνει την ανάγκη του να βοηθήσει στη διατήρηση της φυσικής ισορροπίας συμμετέχοντας ενεργά. Η απώλεια και η φθορά ήταν μέρος αυτής της ισορροπίας, ενώ ο πόνος που προκαλούσαν δεν μετατρεπόταν σε «φόβο για το θάνατο».

Ο θάνατος ήταν δίπλα του, κάτω από το πάτωμα του σπιτιού του, μέσα στα ιερά του και δεν ένιωθε καθόλου άβολα με αυτό. Το αντίθετο! Η ύπαρξη των νεκρών δίπλα του ήταν πηγή δύναμης. Μέσα από τα έθιμά του διακρίνεται μια βαθειά πίστη στη μεγάλη Μητέρα, στην αέναη ροή της ζωής, που δεν επιτρέπει καμιά εκμηδένιση, αλλά όλα τα μετατρέπει σε άλλες μορφές.

Τελικά το πισωγύρισμα στο χρόνο, σε αυτό το κομμάτι της προϊστορίας, έχει να μας διδάξει πολλά για τους προγόνους μας. Έχει να μας διδάξει πολλά για την επαφή μας με τη φύση αλλά κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να σκεφτόμαστε και να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και ιδιαίτερα τον θάνατο. Ίσως τελικά ο νεολιθικός άνθρωπος ήταν πιο κοντά στα μυστικά της φύσης από ό,τι εμείς. Γνώριζε καλά ότι η φύση μάς περιέχει και εμείς περιέχουμε αυτήν. Αυτό ήταν το «μυστικό» που χάθηκε στους μετέπειτα αιώνες και έφερε αυτή την ανισορροπία που γεμίζει άγχος και φοβίες το σημερινό άνθρωπο. Ένα μυστικό που καλούμαστε να ανακαλύψουμε, για να μπορούμε να ζούμε μια ζωή που δεν φοβάται τον θάνατο και ένα θάνατο που δεν φοβάται τη ζωή. 

Συνέχεια. . . »

Sunday 21 December 2014

Poltergeist - μια ψυχολογική προσέγγιση


"δεν υπάρχει τίποτα το υπερφυσικό σε κανένα επίπεδο. Ότι σήμερα θεωρούμε υπερφυσικό, μετά την κατανόηση του θα εμφανιστεί εντελώς φυσιολογικό."
Τζ. Ραίν

Στον κόσμο της παραψυχολογίας, υπάρχει μια βασική διάκριση ανάμεσα στο φαινόμενο των φαντασμάτων και αυτό των πνευμάτων. Η διαφορά βρίσκεται στην δυνατότητα οπτικής αντιλήψεις του φαινομένου. Έτσι τα μεν φαντάσματα μπορούν να γίνουν ορατά από τον παρατηρητή, ενώ αντίθετα τα πνεύματα γίνονται αντιληπτά μόνο μέσου ενός διαμέσου (medium) ή μέσα από ήχους ή μετακινήσεις αντικειμένων. Ένα λοιπόν από τα ποιο συχνά παρατηρούμενο φαινόμενο επαφής με πνεύμα αποτελούν οι περιπτώσεις γνωστές και ως poltergeist, φαινόμενο που ο ιδρυτής της Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών του Λονδίνου Myers, παρατήρησε πως αποτελεί ξεχωριστό από τις περιπτώσεις στοιχειώσεων.

Ο όρος poltergeist σχηματίζεται από τις λέξεις 'poltern' που σημαίνει 'χτυπώ' και 'geist' που σημαίνει 'πνεύμα'. Με αυτό τον όρο περιγράφονται όλα εκείνα τα περιστατικά όπου μια αόρατη μορφή προκαλεί αναταραχή σε ένα χώρο μέσα από ήχους (όπως ξύσιμο τοίχων, μετακινήσεις αόρατων επίπλων κα.), μετακινήσεις αντικειμένων αλλά και με επιθέσεις σε ανθρώπους ή ζώα. Κρίνοντας από τον ίδιο τον όρο που δόθηκε στον υπόλοιπο Ευρωπαϊκό χώρο, η στάση των ανθρώπων ήταν μάλλον εχθρική αφού νοούνται τα πνεύματα αυτά ως κακόβουλα και επικίνδυνα για την ανθρώπινη σωματική υγεία. Αντίθετα με την αντίληψη αυτή μοιάζει να είναι ο συνηθέστερος όρος που έχει επικρατήσει στον Ελλαδικό χώρο ('θορυβοποιό πνεύμα') που σαφώς περιορίζετε σε αόρατη πυγή ήχων και γιατί όχι και μετακινήσεις αντικειμένων που σπάνια όμως έρχονται σε άμεση επαφή με τον ίδιο τον παρατηρητή. Υπάρχει εδώ λοιπόν μια σημαντική διαφορά μέσα από την χρήση διαφορετικών όρων; Μια λαογραφική μελέτη στην Ελληνική παράδοση ίσως θα μπορούσε να ρίξει περισσότερο φως.

Το φαινόμενο poltergeist σίγουρα δεν αποτελεί ένα σύγχρονο παραδοξολογικό φαινόμενο, αντίθετα φαίνεται να έχει περιγραφές του από την αρχαιότητα ακόμη, αν και η πλειονότητα των αναφορών ξεκινά των 16ο αιώνα. Ιδιαίτερη όμως προσοχή μοιάζει να ξεκινά από τον 18ο αιώνα όπου η ερμηνεία των φαινομένων συνοδευόταν πάντα από την εύκολη λύση σκανδαλιάρικων παραμελημένων πνευμάτων, μαγείας ή και δαιμονοπληξίας. Έρευνα των παραψυχολόγων Gauld και Cornell (στα τέλη του 1970) έδειξε πως 9% των περιπτώσεων αποδίδονταν σε παρουσία δαιμόνων, 7% σε μάγισσες και μόνο 2% σε πνεύματα νεκρών. Η ίδια έρευνα (μια καταγραφή και συστηματική ανάλυση 1800 περιπτώσεων ανά τον κόσμο) έδειξε και την παρουσία κάποιον βασικών χαρακτηριστικών: 64% των περιπτώσεων poltergeist αφορά μετακινήσεις μικρών αντικειμένων, 58% των περιπτώσεων είχαν έντονη δραστηριότητα στις νυχτερινές ώρες, 48% ακούγονταν χτύποι στο χώρο, 36% αφορούσε την μετακίνηση μεγάλων αντικειμένων, 24% των περιπτώσεων διαρκούσε πάνω από ένα έτος και 12% ανοιγόκλειναν πόρτες και παράθυρα. Πέρα από τις παρατηρήσεις αυτές, αξίζει να συμπληρώσουμε πως υπάρχουν και συχνά περιστατικά με βροχές από πέτρες, ουρλιαχτά, αηδιαστικές μυρωδιές, παρενοχλήσεις σε τηλεφωνικές ή άλλες ηλεκτρικές συσκευές και φώτα, και πιο σπάνια εμφανίσεις οπτασιών ή ακόμη και επίθεση (βίαιη ή σεξουαλική) απέναντι σε ανθρώπους και ζώα.

Αν και το φαινόμενο των poltergeist είναι το πιο συχνά παρατηρήσημο, δεν μοιάζει να έχει πάντα μια παραφυσική πυγή. Ήδη στις αρχές του 20ου αιώνα, διατυπώθηκε η θεωρία του 'μικρού άτακτου κοριτσιού' από τον παραψυχολόγο Πόντμορ, ο οποίος θεωρούσε πως το φαινόμενο συχνά έβρισκε την εξήγηση του στις φάρσες και στα έξυπνα τεχνάσματα παιδιών με ευέξαπτη φαντασία (παραπέμπουμε εδώ τον αναγνώστη να μελετήσει την γνωστή απάτη των μικρών αδελφών Wright το 1917 με τις φωτογραφίες νεραϊδών). Το να θεωρήσουμε όμως το φαινόμενο ως προϊόν απάτης σίγουρα δεν μπορεί να εξηγήσει όλα τα περιστατικά! Σύμφωνα λοιπόν με τον ψυχολόγο Γκόλντ, από τις 500 περιπτώσεις poltergeist που ερεύνησε ο ίδιος, το 8% θεωρήθηκαν ως απάτη ενώ μονάχα το 1% αποδόθηκε σε φυσικά αίτια. Εξαίροντας λοιπόν τις ερμηνείες ορισμένων παραψυχολόγων και πνευματιστών σχετικά με την εκδηλωτική δύναμη των πνευμάτων, οι περισσότεροι ερευνητές έχουν επικεντρωθεί πλέον στην ψυχολογική ερμηνεία του φαινομένου.

Ήταν το 1930 όταν ο ψυχολόγος Fodor πρότεινε την θεωρία της συσχέτισης των poltergeist με την ανθρώπινη προσωπικότητα. Με βάση την θεωρία αυτή, ένα άτομο γίνεται προσωρινά ικανό να εκδηλώσει φαινόμενα ψυχοκίνησης δίχως το ίδιο να έχει συνειδητή επίγνωση ή έλεγχο πάνω τους. Το άταχτο πνεύμα που εκδηλώνεται, ερμηνεύετε ως ένα 'δέμα προβαλλόμενων καταστολών'. Ο Fodor παρατήρησε πως κάποιος απόκρυφος φόβος, σεξουαλικές απογοητεύσεις ή ενοχή που βρίσκεται στο προσωπικό ασυνείδητο του ατόμου μπορεί να παράγει έντονες εξωτερικεύσεις ακόμη και με την μορφή ψυχοκίνησης. Η παρουσίαση της θεωρίας έγινε επιτυχημένα όταν ο ίδιος είχε ασχοληθεί το 1938 με το περιστατικό γνωστό ως 'Thorton Heath poltergeist' κατά το οποίο μια γυναίκα, εκδήλωνε τις απωθήσεις τις μέσα από βιαία ξεσπάσματα τύπου poltergeist με την μορφή επιθέσεων βρικόλακα!

Σε παρόμοιο περιστατικό στο οποίο ο συγγραφέας του παρόντος άρθρου μελέτησε προσωπικά, το 'πνεύμα' βρήκε την γαλήνη του μονάχα όταν ο έφηβος εκδήλωσε ελεύθερα το φυσικό του ταλέντο για την ζωγραφική που πιο πριν είχε περιοριστεί από το περιβάλλον του σημαντικά. Η εκδήλωση των ενορμίσεων του διαμέσου της τέχνης μοιάζει να σταμάτησε κάθε ψυχοκινητική εκδήλωση. Μονάχα μετά από χρόνια τα φαινόμενα φαίνετε να επανήλθαν ηπιότερα, όταν το άτομο βρισκόταν υπό κατάσταση άγχους το οποίο όμως δεν δέχονταν να το αποδεχτεί συνειδητά!

Τριάντα χρόνια μετά τον Fodor, μελέτη του Roll (μέλος του Ιδρύματος Ψυχικών Ερευνών της βόρειας Καρολίνας) ενίσχυσε τον ανθρώπινο ψυχολογικό παράγοντα. Μελετώντας λοιπόν 116 περιπτώσεις παρατήρησε την παρουσία συγκεκριμένων μοτίβων από το φαινόμενο που ο ίδιος αποκαλεί 'αυτογενή περιοδική επανάληψη ψυχοκινητικών φαινομένων'. Αθέλητη λοιπόν έκφραση θυμού και εχθρικότητας δια μέσου ψυχοκινητικών εκδηλώσεων που συνήθως διαρκούσαν από μερικές ώρες έως και μήνες, ήταν ένα σύνηθες παρατηρούμενο φαινόμενο που συνόδευε παιδιά ή εφήβους που δεν μπορούσαν διαφορετικά να εκδηλωθούν ελεύθερα.

Ως μια πράξη 'μεγάφωνο' θεωρείται το φαινόμενο poltergeist και από τον ψυχίατρο Έρενβαλτ ο οποίος θεωρεί την εκδήλωση ψυχοκίνησης υπό αυτή την μορφή, ως έχει κάποια αξία υποκατάστασης για το άτομο που συχνά είναι καταπιεσμένο από το περιβάλλον του, έχει καταλογιστεί σαν παρανοϊκό ή παραγνωρίζεται η προσωπική του αξία. Συμπληρώνει μάλιστα πως οι εκδηλώσεις poltergeist πρέπει να εκτιμηθούν σαν ασυνείδητες τακτικές που αποβλέπουν να καλυτερέψουν μια ανθρώπινη κατάσταση ή ακόμη σαν προσπάθειες αυτοθεραπείας. Πιθανή ίσως επιβεβαίωση να δίνεται και από την έρευνα του Γκόλντ όπου μόνο το 24% των 500 περιπτώσεων που είχε μελετήσει, κράτησαν πάνω από ένα χρόνο. Το ξαφνικό ξεκίνημα και σταμάτημα των δραστηριοτήτων αυτών δίνει την υπόνοια πως τα φαινόμενα, όπως και τα συμπτώματα του πυρετού, δεν αντιπροσωπεύουν την ασθένεια την ίδια, αλλά την θεραπεία της.

Μπροστά όμως σε αυτή την προσπάθεια ψυχολογοποίησης του παραδόξου, πολλά είναι τα ερωτήματα των ερευνητών: Ποια λοιπόν μπορεί να είναι αυτά τα χαρακτηριστικά των ατόμων που εκδηλώνουν poltergeist; Με βάση ποιους μηχανισμούς μπορεί να εκδηλωθούν; Είναι δυνατόν να υπάρχει ψυχοκινητική ικανότητα στον άνθρωπο; Και εν τέλει, μπορούν όλα τα φαινόμενα poltergeist να ερμηνευθούν με αυτό τον τρόπο;

Φαίνεται πως τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς είναι κοινά σε όλα τα άτομα γύρω στα οποία επικεντρώνεται το φαινόμενο poltergeist. Έτσι πιστεύεται πως άτομα με άλυτες συναισθηματικές εντάσεις είναι περισσότερο ικανά για την πρόκληση του φαινομένου. Συχνά στην προσωπικότητα των ατόμων αυτών υπάρχουν αγχοτικές αντιδράσεις, μετατραυματικές υστερίες, φοβίες, μανιακή συμπεριφορά, ιδεοληψίες, επιδράσεις αποσύνδεσης και σχιζοφρενική συμπτωματολογία. Συχνά πάλι οι έφηβοι που προκαλούν poltergeist έχουν μια γενικότερη αδυναμία στο να εκδηλώνουν τα συναισθήματα τους (και ιδιαίτερα αυτά της οργής) και τις απογοητεύσεις τους. Η σχέση της επιθετικότητας με την ψυχοκίνηση (και φυσικά με το φαινόμενο που μελετάμε) φαίνεται να αποδεικνύεται και πειραματικά αφού κατά την διάρκεια ψυχοκινητικών πειραμάτων, οι συμμετέχοντες παρουσιάζουν εγκεφαλικά κύματα ρυθμού Θ (4-7 c/sec), ρυθμούς που επίσης παρουσιάζουμε όταν είμαστε θυμωμένοι. Φαίνεται τέλος πως για την δημιουργία των φαινομένων είναι απαραίτητη και η χρήση των ανώτερων κέντρων του εγκεφάλου γιατί τα περιστατικά poltergeist δεν πραγματοποιούνται όταν το άτομο/πυγή κοιμάται (αντίθετη με την θεώρηση αυτή βρίσκεται ο συγγραφέας αφού στο περιστατικό με το οποίο ο ίδιος είχε την ευκαιρία να μελετήσει, υπήρξε τουλάχιστον μια εκδήλωση ψυχοκινητικότητας εν ώρα ύπνου).

Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο όμως γίνεται η εκδήλωση ψυχοκινητικότητας (ως εκδήλωση άλυτων ψυχικών συγκρούσεων) μοιάζει ακόμη άγνωστος. Είναι πιθανό όμως η όλη διαδικασία να ακολουθεί την γνωστή έκφραση συμπτωμάτων όπως αυτή περιγράφεται στην ψυχαναλυτική σχολή. Η διαμόρφωση ψυχονευρωτικών συμπτωμάτων λοιπόν αποτελεί την έκφραση ψυχικών συγκρούσεων ανάμεσα στις δυνάμεις που τείνουν να γίνουν συνειδητές και στους μηχανισμούς που τείνουν να προστατεύσουν το Εγώ. Έτσι, ποικίλες αναμνήσεις και συναισθήματα που εξαιτίας της απώθησης καταλήγουν στο χώρο του ασυνειδήτου, τείνουν να γυρίζουν στο φως της συνείδησης.

Εμπόδιο στην πορεία βρίσκεται η παρουσία των μηχανισμών άμυνας του Εγώ που τείνουν να τροποποιήσουν την μορφή των απωθημένων στοιχείων. Φυσικά στην πορεία εξέλιξης του ατόμου, η οποιαδήποτε εσωτερική σύγκρουση δεν γεννά ψυχοπαθολογική συμπεριφορά παρά μπορεί να ενεργοποιεί και μηχανισμούς άμυνας που να σχηματίζουν και αυτοί λίγο περισσότερο το οικοδόμημα που λέγετε προσωπικότητα. Η προσπάθεια όμως των μηχανισμών αυτών έχουν βασικό σκοπό την προστασία του Εγώ διαμέσου την μετατροπή του αρχικού ασυνείδητου μηνύματος. Αν η μετατροπή αυτή δεν πραγματοποιηθεί σε βαθμό μεγάλο τότε το άτομο βιώνει άγχος, κυριαρχείτε από εφιάλτες ή εκδηλώνει ψυχοπαθολογικά συμπτώματα.

Παρόμοια λοιπόν με την ψυχανάλυση, έτσι και στις περιπτώσεις poltergeist μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα πιθανό μηχανισμό εξωτερίκευσης μιας τέτοιας σύγκρουσης ανάμεσα σε αυτό που θέλει το άτομο και σε αυτό που επιθυμεί το σύνολο. Η ψυχοκινητικότητα αυτή λοιπόν μοιάζει σαν ένας τρόπος εξωτερίκευσης, εκδραμάτισης και προβολής κάποιων ασυνείδητων περιεχομένων, συγκρούσεων αλλά και προτύπων συμπεριφοράς που για ποικίλους λόγους δεν μπόρεσαν να αναπτυχθούν. Παράλληλα η εκδήλωση αυτή (όπως άλλωστε συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις ψυχοπαθολογίας) μπορεί να κρύβει και ένα δευτερεύον κέρδος, αυτό της πρόκλησης προσοχής των άλλων.

Ενδιαφέρον έχει επίσης να τονίσουμε την σχέση του συμπτώματος με την ψυχική ταλαιπωρία. Σε ψυχοπαθολογικές λοιπόν περιπτώσεις, το άτομο συχνά βιώνει το σύμπτωμα δυστονικά προς τον εαυτό του, του προκαλεί λοιπόν στεναχώρια, θλίψη και προβλήματα στην καθημερινή του ζωή. Αυτό οφείλεται στην τιμωριτική στάση του Υπέρ-Εγώ που έρχεται να καταδικάσει την εκδήλωση των ασυνείδητων στοιχείων. Συμβαίνει κάτι ανάλογο στις περιπτώσεις poltergeist; Μπορούμε να δούμε τις ψυχοκινητικές εκδηλώσεις ως δυστονικές ή απλά ως ένα μηχανισμό άμυνας του Εγώ με εκφραστικά προς το περιβάλλον χαρακτήρα; Αυτό είναι ένα σημαντικό ερώτημα που αξίζει να προβληματίσει τους ερευνητές.

Επίσης ερώτημα όμως τίθεται και στο κατά πόσο ο άνθρωπος είναι δυνατόν να εκδηλώσει ψυχοκινητικά φαινόμενα καθώς επίσης να εκφράσει τον ψυχισμό του μέσα από ένα τέτοιο παράδοξο φαινόμενο. Φυσικά ως απάντηση στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματος βρίσκονται όλα εκείνα τα περιστατικά ερευνητών που έχουν προαναφερθεί και που φαίνεται πως μέσα από ψυχοθεραπεία μπόρεσαν να προσφέρουν μια διαφορετική δίοδο εκδήλωσης ψυχικής ενέργειας. Συμπλήρωμα ίσως εδώ αξίζει να γίνει από την μελέτη των περιστατικών στιγματισμού. Ένα φαινόμενο ιδιαίτερα γνωστό στην Ρωμαιοκαθολική εκκλησία όπου στο σώμα πιστών εμφανίζονται (και συχνά για μεγάλο διάστημα) μώλωπες ή και αιμορραγίες σε σημεία παρόμοια με αυτά που η παράδοση θέλει να έχει πληγωθεί ο Χριστός. Ο θρησκευτικός ζήλος των ατόμων αυτών εύκολα μπορεί να ερμηνεύσει το ψυχοσωματο-μετατροπικό αυτό φαινόμενο. Έρευνα μάλιστα του γιατρού Ράτνοφ (1969) σε 60 περιστατικά που προκαλούσαν μώλωπες στο σώμα τους δίχως να υπάρχει κάποια εξωτερική πυγή, έδειξε καθαρά τον σημαντικό ρόλο της ψυχολογίας. Υστερικές προσωπικότητες που ζούσαν συχνά σε μια ιδιαίτερα αγχοτική ζωή, με τάσεις αυτοτραυματισμού και μαζοχιστικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας, είχαν την ικανότητα να προκαλούν μώλωπες ακόμη και αιμορραγίες στο σώμα τους!

Αναφορικά τώρα για την δυνατότητα εκδήλωσης ψυχοκινητικότητας, αξίζει ίσως να αναφερθούμε στην προσπάθεια 8 ερευνητών στο Τορόντο το 1972 όπου κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα δικό τους πνεύμα, τον Φιλίπ. Ο Φιλίπ ένα πνεύμα καθαρά φανταστικό, εκδηλώθηκε μέσα από ανυψώσεις επίπλων και άλλες δραστηριότητες που αποδείκνυαν την επίδραση του νου πάνω στην ύλη. Μια παρόμοια πετυχημένη προσπάθεια είχε γίνει δυο χρόνια πριν, από τον ψυχολόγο Μπάτσελορ ο οποίος στην δική του ομάδα παρήγαγε αρχικά τεχνικά παραφυσικά φαινόμενα ενώ έπειτα τα μέλη της ομάδας κατάφεραν να εκδηλώσουν ανυψώσεις αντικειμένων από μόνοι τους. Έτσι έρευνες σαν και τις παραπάνω έκαναν επιστήμονες, σαν τον ψυχολόγο Μπέλοφ να θεωρήσουν πως υπό ορισμένες συνθήκες που παραμένουν ακόμη ασαφείς, μια ιδέα ή μια πρόθεση που μορφοποιείται στο μυαλό μπορεί αυτόματα να υποχρεώσει ένα υλικό σύστημα να δράσει κατά τέτοιο τρόπο που να εκφράσει αυτή την ιδέα ή την πρόθεση. Η ικανότητα λοιπόν του ατόμου να επιβάλλεται στο περιβάλλον του δημιουργώντας δραστηριότητες παρόμοιες μ'αυτές ενός άτακτου πνεύματος, φαίνεται πως έχει αποδειχθεί επανειλημμένα. Μπορούν όμως όλα τα περιστατικά να κατανοηθούν με βάση την ψυχολογία;

Η ψυχολογική στάση απέναντι στο φαινόμενα έχει δεχθεί σημαντικές αμφισβητήσεις. Οι παραψυχολόγοι Gauld και Cornell, εναντιώνονται στην θεωρία της ψυχολογικού παράγοντα βασισμένοι στην κριτική που γίνεται συνεχώς στα ψυχολογικά τεστ (τα οποία και χρησιμοποιήθηκαν και στις μελέτες των ερευνητών/οπαδών της θεωρίας του ψυχολογικού παράγοντα). Από την άλλη πλευρά, ο ψυχίατρος Stevenson προτείνει μια ενδιάμεση λύση υπενθυμίζοντας την αρχική πίστη σε επαφή με πνεύματα. Παρατηρεί μάλιστα πως σε περιπτώσεις ψυχολογικού παράγοντα, τα φαινόμενα είναι συνήθως βίαια και φαινομενικά δίχως σκοπό. Αντίθετα αυτά που πιθανόν να πηγάζουν από την λειτουργία ενός πνεύματος, έχουν συνήθως μια επικοινωνιακή ευφυή δομή καθώς και σκοπιμότητα στις μετακινήσεις αντικειμένων.

Η στάση του συγγραφέα πάντως είναι περισσότερο κοντά στην θεωρία του ψυχολογικού παράγοντα και αυτό διότι η ύπαρξη πνευμάτων αποτελεί ένα μεγάλο ξεχωριστό, ασαφές ακόμη, κεφάλαιο της παραψυχολογίας που όμως έχει σοβαρές φιλοσοφικές προεκτάσεις. Ανεξάρτητα πάντως με την ερμηνεία που δίνεται από τον εκάστοτε ερευνητή, οι αποδείξεις της θεωρίας τους ψυχολογικού παράγοντα είναι πολύ ισχυροί για να διαγραφούν. Σημαντική λοιπόν είναι η διάκριση ενός φαινομένου poltergeist με ψυχολογικό παράγοντα, να γίνεται από οποιαδήποτε άλλη πιθανή πυγή, όταν και εφόσον διακρίνονται δυο βασικά στοιχεία:

Ι) τα φαινόμενα θα πρέπει να επικεντρώνονται πάντα γύρω από ένα άτομο και πάντα υπό την παρουσία του.

ΙΙ) το άτομο αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί ψυχοδιαγνωστικά έτσι ώστε να μπορεί να τοποθετηθεί εντός των ψυχολογικών κριτηρίων και χαρακτηριστικών που προαναφέρθηκαν.

Πηγή: esoterica.gr
Συνέχεια. . . »

Thursday 18 December 2014

Πως να ζείτε με επίγνωση στο παρόν


Πολλοί από εμάς περνάμε τη ζωή μας έχοντας βάλει την καθημερινότητά μας στον αυτόματο πιλότο, δηλαδή σε κάτι που είναι ουσιαστικά το αντίθετο της γνώσης και της Επίγνωσης. Λειτουργούμε ασυναίσθητα ή από συνήθεια, ακόμη και όταν σκεφτόμαστε και παίρνουμε αποφάσεις, χωρίς συνειδητή επίγνωση του τι κάνουμε (ή γιατί ή πόσο καλά). Απλώς λειτουργούμε.

Σπαταλάμε πολλή ενέργεια αναμασώντας το παρελθόν ή κάνοντας σχέδια για το μέλλον: έχουμε επιθυμίες, ελπίδες, θέτουμε στόχους, στενοχωριόμαστε.

Είμαστε αποσυνδεδεμένοι από τα γεγονότα της ζωής μας – τώρα, τη στιγμή που συμβαίνουν – ακόμη και με ό,τι συμβαίνει στο ίδιο μας το σώμα και το μυαλό μας. Με αυτό τον τρόπο, φαίνεται σαν να μην μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά μας, να τα κατανοήσουμε ή να συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε να τα ελέγξουμε.

Μπορεί επίσης να προσπαθούμε να αποφύγουμε τα συναισθήματα ή να τα καταπιέσουμε. Ούτως ή άλλως όμως, αυτός είναι ένας σίγουρος τρόπος για να μας κατακλύσουν τα συναισθήματά μας. Όταν δεν ζούμε τη στιγμή, δεν βιώνουμε πραγματικά τα συναισθήματά μας και αυτό δημιουργεί πολύ περισσότερα τα οποία προσπαθούμε να αποφύγουμε. Και φυσικα έτσι δεν λύνονται τα προβλήματα που θέλουμε να αποφύγουμε.

Ωστόσο, μπορούμε να κάνουμε διαφορετική επιλογή: να κλείσουμε τον αυτόματο πιλότο και να καθοδηγήσουμε εμείς τη ζωή μας. Αυτό ξεκινά μέσω της Επίγνωσης. Όλοι είναι σε θέση να λειτουργήσουν έτσι, ακόμα και εκείνοι που έχουν συνηθίσει να δρουν με διαφορετικό τρόπο. Η Επίγνωση αποτελεί μια ικανότητα όπως όλες οι άλλες. Επίσης, όπως και κάθε άλλη δεξιότητα, όσο περισσότερο την εξασκείτε, τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχετε.

Υπάρχουν μόνο δύο λέξεις που καθορίζουν το πώς να εφαρμόσετε την Επίγνωση: δώστε προσοχή. Εννοώ πραγματικά να επικεντρώσετε την προσοχή σας στα πράγματα όπως ακριβώς είναι στην παρούσα στιγμή.

Αυτό είναι όλο.

Φυσικά, υπάρχουν κι άλλα που πρέπει να προσέξετε – ρίξτε μια ματιά μόνο στο πλήθος των βιβλίων και μπλόγκ που έχουν ήδη γραφτεί για το θέμα αυτό. Με λίγα λόγια όμως, αυτό είναι όλο εκείνο που χρειάζεται να γνωρίζετε. Επίγνωση σημαίνει προσοχή και εξέλιξη εσωτερική και εξωτερική, με κατανόηση και χωρίς ανάλυση ή επικριτική διάθεση. Σημαίνει να συνειδητοποιείτε όλα αυτά που συμβαίνουν μέσα στο μυαλό και το σώμα σας καθώς και στο περιβάλλον αυτή τη στιγμή. Να συγκεντρώνεστε σε ένα πράγμα κάθε φορά – αναγνωρίστε, παρατηρήστε και αποδεχτείτε κάθε αίσθηση, εμπειρία, σκέψη και συναίσθημα όπως προκύπτει κάθε στιγμή.

Η σύγχρονη ζωή είναι γεμάτη από συνήθειες που εμποδίζουν την Επίγνωση, γι’ αυτό λοιπόν πρέπει να βρίσκεστε σε επιφυλακή. Αν καταφέρετε να έχετε τον έλεγχο, θα έχετε και το κλειδί για την Επίγνωση.

Παρακάτω περιγράφω 8 από τα πιο συνηθισμένα εμπόδια που δεν σας αφήνουν να έχετε Επίγνωση:

1. όταν σκέφτεστε το παρελθόν και το μέλλον, χάνετε το παρόν
2. αναλαμβάνετε ταυτόχρονα πολλές υποχρεώσεις
3. βρίσκεστε σε άρνηση
4. προσκολλάστε σε σκέψεις ή παρατηρήσεις
5. αποφεύγετε σκέψεις ή παρατηρήσεις
6. έχετε έλλειψη σκοπού
7. έχετε έλλειψη κατανόησης
8. επικρίνετε, αναλύετε ή αξιολογείτε

Η επίκριση είναι μια από τις πιο συνηθισμένες αιτίες που σας εμποδίζουν να έχετε επίγνωση. Είτε θεωρείτε ότι οι εμπειρίες σας είναι όμορφες, κακές ή άσχημες, η επίκριση αποτελεί εμπόδιο από το να ζείτε πλήρως το παρόν. Και αυτό μπορεί να σας συμβαίνει όλη την ώρα. Ο τρόπος για να μην αφήσετε την επίκριση να επηρεάσει την ικανότητά σας να έχετε Επίγνωση είναι να αντιλαμβάνεστε όταν αρχίζετε να επικρίνετε τον εαυτό σας και τους γύρω σας.

Προσπαθήστε να αφιερώσετε λίγο χρόνο παρατηρώντας όλες τις σκέψεις που κάνετε κατά τη διάρκεια της ημέρας για διάφορα πράγματα, όπως για παράδειγμα: «Τι στο καλό φοράει αυτή η κυρία;» ή «Αυτό το φαγητό είναι απαίσιο!» ή «Δεν θα έπρεπε να έχω αναλάβει εγώ αυτή τη δουλειά!». Κάθε φορά που πιάνετε τον εαυτό σας να φέρεται σαν δικαστής, συνειδητοποιήστε περί τίνος πρόκειται και αντισταθείτε στον πειρασμό να επικρίνετε τον εαυτό σας επειδή είστε επικριτικοί.

Στη συνέχεια, κάντε τις ίδιες σκέψεις αλλά με ουδέτερο τρόπο: «Το πουκάμισο αυτής της κυρίας είναι φωτεινό» ή «Το φαγητό είναι πικρό» ή «Έχω αναλάβει μια εργασία που δεν μου αρέσει». Με αρκετή πρακτική, θα αρχίσετε να εφαρμόζετε αυτή την αλλαγή αυτομάτως – για την απόκτηση Επίγνωσης χρειάζεται εξάσκηση όπως και στη ζωή.

Πηγή: enallaktikidrasi.com
Συνέχεια. . . »

Tuesday 16 December 2014

Η αυτογνωσία κατά τον πυθαγόρα


Πυθαγόρας ο πρώτος Διδάσκαλος της Αυτογνωσίας (580-500 π.Χ.)

Ο μύστης αυτός επέβαλε πρακτικά στους μαθητές του την άσκηση της αυτογνωσίας.

Κατά τον Ιάμβλιχο (του Γ’ μ.Χ. αιώνα), οι μαθητές του ήσαν:

  • Οι ακουστικοί (άκουγαν μόνο, δεν ρωτούσαν τίποτε, δεν έλεγαν τίποτε).
  • Οι μαθηματικοί (η φιλοσόφηση γινόταν με αριθμούς, ως σύμβολα ερμηνευόμενα).
  • Οι φυσικοί (ανώτερου βαθμού, εισάγονταν σε πληρέστερη γνώση της φύσης και των όντων) και
  • Η τέταρτη τάξη: αυτοί που κατείχαν την ανώτατη μύηση και γνώση.


Ασκούντο σε μυστηριακές αρετές, πρώτα της σιγής (να σιωπούν) και της εχεμύθειας (να κρατούν απόλυτα μυστικά απ’ τους άλλους ό,τι άκουγαν ή διδάσκονταν και μάθαιναν). Μ’ αυτά κατόρθωναν τη θεληματική χρήση του Νου, ηρεμία, αταραξία, αυτόβουλη κατεύθυνση της σκέψης, όπου η ηθική και η λογική απαιτούν και όχι όπου το συναίσθημα (η συγκίνηση) και η τυχαία παρόρμηση απ’ τους ερεθισμούς. Επιδίωκαν και την καταστολή των ορμών, των επιθυμιών, των ορέξεων και γενικά των παθών και όλων όσων αποτελούν εμπόδιο στην αυτογνωσία.

Επέβαλλε έπειτα ο Πυθαγόρας στους μαθητές του να εφαρμόζουν στη ζωή τους τις αρετές:

α) της ευσέβειας. “Θεόν τίμα, πρώτα και σέβου”.

β) της ευορκίας. “Σέβου όρκον” που θα πει συνέπεια και ακριβή τήρηση του όρκου που δόθηκε, αλλά και κάθε υπόσχεσης.

γ) τιμή προς τους γονείς. “Τους γονείς τίμα”.

δ) της εγκράτειας. “Ειθίζεο, γαστρός μεν πρώτιστα και ύπνου, λαγνείας, θυμού…”, δηλ. να συνηθίζεις να κυριαρχείς στις επιθυμίες πρώτα, πρώτα του φαγητού και του ποτού, του ύπνου, των αφροδισίων, της οργής (θυμού). Απόφευγε τις αισχρές πράξεις και με άλλους και μόνος.

ε) της δικαιοσύνης. “Δικαιοσύνην ασκείν έργω τε λόγω τε”.

στ) να γνωρίζουν ότι πεπρωμένο είναι όλοι ανεξαιρέτως να πεθαίνουν. `Αρα να είναι πάντα έτοιμοι, αγνοί και ενάρετοι. “Γνώθι θανέειν, πέπρωται άπασι”.

ζ) της λιτότητας. “Υγείας της περί το σώμα χρη έχειν· αλλά μέτρον (το κανονικό ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο) ποτού, σίτου, γυμνασίων”. `Αριστη συμβουλή και προτροπή.

η) η ελευθερία, μεγάλο αγαθό· αρετή η διαφύλαξή της. “Μηδέ ανελεύθερον ίσθι· επί πάσι μέτρον άριστον”.

θ) δια της προσευχής κατάκτησε μεγάλες δυνάμεις. Αλλά αναλάμβανε με θάρρος το έργο αφού προσευχηθείς στο Θεό να σε βοηθήσει να τελειώσεις. “Αλλ’ έρχου επ’ έργον θεοίσιν επευξάμενος τελέσαι”.

ι) Δια της καθάρσεως του σώματος και της ψυχής σώζεται το Εγώ.

ια) συνεχής επιδίωξη της φρόνησης. “Ηνίοχον γνώμιν στήσας καθύπερθεν αρίστην” δηλ. πάνω απ’ όλα ας έχεις άριστο κυβερνήτη το νου.

Το κορύφωμα όμως της πρακτικής εφαρμογής της αυτογνωσίας απ’ τους Πυθαγόρειους κατορθωνόταν με τον αυτοέλεγχο κάθε βράδυ πριν τον ύπνο με τα πολυθρύλητα τρία ερωτήματα: Οι περίφημοι αυτοί στίχοι των “χρυσών επών” (στίχ. 40-45) έχουν ως εξής:

“Μηδ’ ύπνον μαλακοίσιν επ’ όμμασι προσδέξασθαι. Πριν των ημερινών έργων λογίσασθαι έκαστον·΄Πη παρέβην; Τι δ’ έρεξα; Τι μοι δέον ούκ ετελέσθη; Αρξάμενος δ’ από πρώτου επέξιθι και μετέπειτα. Δεινά μεν εκπρήξας επιπλήσσεο· χρηστά δε τέρπου. Ταύτα πόνει· ταύτ’ εκμελέτα· τούτων χρη εράν σε”.

Δηλ. κατά πιστή και κατά λέξη μετάφρασή μας: μη δεχθείς ποτέ στα μάτια σου τον ύπνο πριν εξετάσεις προσεκτικά ένα ένα τα έργα της ημέρας εκείνης ρωτώντας τον εαυτό σου: σε ποια έσφαλα; Τι καλό έκανα; Τι έπρεπε να κάνω και το παρέλειψα;

Αφού αρχίσεις από το πρώτο έργο της ημέρας προχώρα μέχρι το τελευταίο. Έπειτα από τον έλεγχο να επιπλήττεις (καταδικάζεις) τον εαυτό σου για τις κακές πράξεις για δε τις καλές να ευχαριστιέσαι ολόψυχα. Μ’ αυτά ασχολήσου, αυτά μελέτα με προσοχή, αυτά είναι ανάγκη να αγαπήσεις με ζήλο. Τα σχόλια περιττεύουν.

Μόνο η περικοπή αυτή, απ’ τη διδασκαλία των Πυθαγορείων αν παρέμενε, θα ήταν ικανή να δείξει το υπέροχο ηθικό της ύψος. Για όσους την εφάρμοσαν ή μπορούν να την εφαρμόσουν, ανοίγεται διάπλατα ο δρόμος προς την Αγιότητα.

Κι όμως πέρασαν 2500 χρόνια και τη θαυμάσια αυτή μέθοδο, της ανύψωσης του Εγώ σε μεγαλειώδη θέση, με τον αυτοέλεγχο και την καθημερινή αυτοκριτική, δεν επιχείρησαν να εφαρμόσουν οι παιδαγωγοί στην εκπαίδευση των νέων.

Δεν είναι παράδοξο. Η καθολίκευση της εκπαίδευσης μόλις απ’ τις αρχές του 19ου αιώνα άρχισε και στον 20ο επιβλήθηκε συστηματικότερα. Έπειτα κατά τους δυο αυτούς τελευταίους αιώνες οι επιστημονικές επιτυχίες των ερευνητών στις θετικές λεγόμενες επιστήμες θάμπωσαν τους συντάκτες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πίστεψαν στην παντοδυναμία της ετερογνωσίας και για την αυτογνωσία δεν έμεινε θέση…

Να μια σημαντική και κεφαλαιώδης ατέλεια των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων όλων των βαθμίδων.

Είναι ακατανόητο όσο και απαράδεκτο να αφιερώνονται τόσοι κόποι και μόχθοι και δαπάνες και αγωνίες και να δοκιμάζονται πικρίες και απογοητεύσεις για την ετερογνωσία και για την αυτογνωσία, αυτό τούτο το “νοούν”, το εκλεκτό και το μεγάλο και το θείο Εγώ, να μη διατίθενται ούτε λίγα λεπτά της ώρας κάθε μέρα.

Επιβάλλεται σήμερα, όταν ο άνθρωπος έχει τέτοιες καταπληκτικές επιτυχίες στην ετερογνωσία, να στραφεί και στην αυτογνωσία.

Τι ωφελεί αν οι επιστήμονες πέτυχαν να “ζυγίσουν” τα άστρα και να υπολογίζουν το βάρος τους ή να μετρούν τον αριθμό των πρωτονίων και των ηλεκτρονίων των ατόμων της ύλης και με τη διαταραχή της αναλογίας της σύνθεσής τους να αποδεσμεύουν την γιγάντια ενέργεια που εκλύουν, αν δεν αποκαλύψουν και δεν αξιοποιήσουν και την μέσα στο Εγώ, εξ’ ίσου αξιοθαύμαστη δυναμικότητα;
Κάθε πνευματική ή ηθική κατάκτηση συντελείται με τον ανθρώπινο νου. Το Εγώ νοεί, επινοεί, θαυματουργεί στις αποκαλύψεις των νόμων της φύσης.
Δεν θα αποκάλυπταν περισσότερα και ωφελιμότερα οι επιστήμονες ερευνητές, αν διέθεταν ισόρροπο χρόνο για τη μελέτη της φύσης του Εγώ του ανθρώπου και υπεδείκνυαν σε κάθε άνθρωπο την αυτοπροσπάθεια για αυτομελέτη και αυτοκαλλιέργεια των δυνατοτήτων του;

“Εις εαυτόν συνελού…” (στον εαυτό σου συγκεντρώσου) παραγγέλει ο αυτοκράτορας Μάρκος Αυρίλιος, “ένδον βλέπε” (μέσα σου βλέπε) “ένδον η πηγή του αγαθού και αεί αναβλύειν δυναμένη εάν αεί σκάπτης”.

Ώστε, η πηγή του αγαθού (αυτού δηλ. που σώζει και ωφελεί) αναβλύζει μέσα απ’ το Εγώ, αν όμως πάντοτε ανασκάπτεται (επίμονα προσπαθεί το ίδιο το Εγώ, δια του στοχασμού να αυτοαποκαλυφθεί) και αυτοκαλλιεργείται και αξιοποιεί τις ικανότητές του και αυτοδιερευνάται και καταστέλλει τις ορμές και τα πάθη του. Αν γίνεται συνεχώς αυτή η προσπάθεια, τότε και διαυγής σαν την πηγή του νερού, θα αναβλύζει από μέσα του και θα πλημμυρίζει το Είναι του από χαρά και ευτυχία.

Το κλειδί, λοιπόν, της θύρας δια της οποίας διερχόμενος ο άνθρωπος κατευθύνεται στην ευδαιμονία είναι η αυτογνωσία.

Με την αυτογνωσία φερόμαστε ταχύτερα και σταθερότερα στη γνώση και στη μάθηση, των οποίων την ακρότατη βαθμίδα κατέχει η απροσπέλαστη για τον άνθρωπο Σοφία. Φτάνουμε στη δυνατή γαλήνη και ηρεμία πνεύματος και ψυχής, προϋποθέσεων της ευτυχίας. Οδηγούμαστε με την ηθική διαβίωση, στην τελείωση και στην αγιότητα, τον μοναδικό αλλά και ύψιστο σκοπό της γήινης ύπαρξης του ανθρώπου.

Συνέχεια. . . »

Ταινία: Agora

Πέντε χρόνια μετά το βραβευμένο με Όσκαρ «Η θάλασσα μέσα μου». ο Αλεχάντρο Αμενάμπαρ επέστρεψε στη μεγάλη οθόνη με την πέμπτη κατά σειρά ταινία του «Αγορά». Η ταινία πραγματεύεται τη ζωή της αλεξανδρινής φιλοσόφου, μαθηματικού και αστρονόμου Υπατίας.

Βρισκόμαστε στην Αλεξάνδρεια του 391 μ.Χ. ταραχές ξεσπούν στην αγορά της πόλης (εξ ου και ο τίτλος της ταινίας) μεταξύ των πολυθεϊστών και των χριστιανών, οι οποίοι μόλις πρόσφατα έχουν νομιμοποιηθεί ως θρησκεία. Την ίδια περίοδο η Υπατία διδάσκει φιλοσοφία στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας και επιδίδεται σε επιστημονικά πειράματα προσπαθώντας να ξεκλειδώσει κάποια από τα μυστικά του κόσμου.



Η τοπική εξουσία, στην προσπάθειά της να καταπνίξει μια εξέγερση των οπαδών της νέας θρησκείας, προκαλεί μαζική αντίδραση των πιστών, οι όποιοι αντεπιτίθενται. Το αποτέλεσμα για τους πρώτους είναι να αναγκαστούν να οχυρωθούν στηβιβλιοθήκη. Λίγες μέρες μετά φτάνει το αυτοκρατορικό διάταγμα σύμφωνα με το οποίο η βιβλιοθήκη και οι ναοί πρέπει να παραδοθούν στους χριστιανούς, οι οποίοι προχωρούν στην καταστροφή τους. Μέσα στον πανικό που επικρατεί η Υπατία καταφέρνει να ξεφύγει σώζοντας μερικούς παπύρους.


Μερικά χρόνια αργότερα βλέπουμε την κατάσταση να έχει αντιστραφεί . Η πολιτική εξουσία ανήκει στους χριστιανούς ενώ διώκονται οι «παγανιστές». Η Υπατία απτόητη συνεχίζει τις έρευνές της. Τα πράγματα όμως παίρνουν άσχημη τροπή με την άνοδο του Κύριλλου στην εξοuσία και τις μεταρρύθμισης που θα φέρει. Είναι η αρχή του μεσαίωνα.


Γυρισμένη στη Μάλτα, η ταινία έχει σκηνικά που μαγεύουν  το θεατή. Στην κατασκευή τους δόθηκε σημασία στο να αναδειχτεί η πολυεθνικότητα της πόλης με ένα συνδυασμό ελληνορωμαϊκών και αιγυπτιακών στοιχείων, καθώς επίσης και μια αίσθηση παρακμής, μέσα από τα ξεθωριασμένα χρώματα και τις φθαρμένες πέτρες των κτιρίων. Επίσης μεγάλη προσοχή δόθηκε και στα κουστούμια, τόσο σχεδιαστικό, όσο και χρωματικό. Στην αρχή της ταινίας, η Υπατία, καθώς και όλοι οι παγανιστές φορούν ανοιχτόχρωμα ρούχα. Οι χριστιανοί ξεχωρίζουν με τα γκρίζα χρώματα. Μετά την καταστροφή της βιβλιοθήκης, η Υπατία φοράει σκουρόχρωμη περιβολή, ενώ στοτέλος έναν κόκκινο μανδύα, εν μέσω του κατάμαυρου των φανατικών.


Η αλεξανδρινή φιλόσοφος ενσαρκώνετε στην οθόνη από την Βρετανή ηθοποιό Ρέιτσελ Βάις, την οποια και είχε εξαρχής στο νου του ο Αμενόμπαρ όταν έγραφε το σενάριο. Η ηθοποιός καταφέρνει να μεταδώσει τοπάθος της φιλοσόφου για την έρευνα και την ανακάλυψη χωρίς να πέφτει σε υπερβολές. Οι σκηνές στις οποίες την βλέπουμε να εξετάζει αν ισχύει η γεωκεντρική Θεωρία  (έμπνευση του σκηνοθέτη, καθώς δεν έχει διασωθει το ακριβές περιεχόμενο των έργων της) είναι από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές της ταινίας. Αξιοπρεπείς ερμηνείες έχουμε και από το υπόλοιπο καστ. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Μαξ Μινγκέλα στο ρόλο του Ντάβους, δούλου της Υπατίας (χαρακτήρας που δημιουργήθηκε για την ταινία). Όσκαρ Άιζακ στο ρόλο του Ορέστη, έπαρχου της Αλεξάνδρειας και μαθητή της φιλοσόφου, Σάμι Σαμίρ,στορόλο του αρχιεπίσκοπου Κύριλλου.


Κατά τη διάρκεια της ταινίας, σε κάποιες σκηνές βλέπουμε την κάμερα να ανυψώνετε σταδιακά, δείχνοντας μας μια πανοραμική άποψη της πόλης, της ευρύτερης περιοχής και τελικά, του πλανήτη. Ο σκηνοθέτης εξήγησε αυτήν του την επιλογή λέγοντας: «Η Αγορά είναι η ιστορία μιας γυναίκας, μιας πόλης, ενός πολιτισμού και ενός πλανήτη. Η αγορά είναι ο πλανήτης πάνω στον οποίο πρέπει να ζήσουμε όλοι μαζί. Προσπαθήσαμε να δείξουμε την ανθρώπινη πραγματικότητα μέσα στο σύνολο της Γης και τη Γη μέσα στο σύνολο του Σύμπαντος βλέποντας τους ανθρώπους σαν μυρμήγκια και τη Γη σαν μια μικρή σφαίρα ανάμεσα σε πολλά άλλα άστρα. Γι' αυτό παίξαμε με την αλλαγή προοπτικής».

Πολλοί, όντας προκατειλημμένοι, έχουν κατηγορήσει το σκηνοθέτη ότι μέσα α

πό την ταινία αυτή προσπαθεί να στηλίτευση τη χριστιανική εκκλησία. Κάθε άλλο όμως. Στην αρχή βλέπουμε τους χριστιανούς να διώκονται εν ονόματι των παλιών θεών. Στη συνέχεια τους βλέπουμε να διώκουν κάθε μη χριστιανό (παγανιστές, εβραίους κ.τ.λ).Στην πραγματικότητα, το κατηγορώ της ταινίας απευθύνεται στον φανατισμό, είτε αυτός είναι  θρησκευτικός, είτε πολιτικός, είτε οποιασδήποτε άλλης μορφής.

«Διαπιστώσαμε πως εκείνη η περίοδος της αρχαιότητας έχει πολλά κοινά με το σήμερα. Τότε τα πράγματα έγιναν πολύ ενδιαφέροντα, καθώς καταλάβαμε πως είχαμε τη δυνατότητα να γυρίσουμε μια ταινία για το παρελθόν, ενώ στην πραγματικότητα γυρίζαμε μια ταινία για το παρόν».

Συνέχεια. . . »

Monday 15 December 2014

Η Αντίληψη για τα 4 Στοιχεία στους Διάφορους Πολιτισμούς


Η διδασκαλία και ο συμβολισμός των τεσσάρων στοιχείων είναι κάτι που μέχρι πριν από λίγο καιρό προκαλούσε γέλιο και ειρωνικά σχόλια στους ερευνητές. Οι περισσότεροι άνθρωποι δε μπορούσαν να αντιληφθούν την αξία μιας συμβολολογίας ξένης προς την λογική του 19ου και του 20ου αιώνα, καθώς ο ορθολογισμός τους είχε ποτίσει το μυαλό.

Αλληγορίες και συμβολισμούς για τα 4 στοιχεία συναντάμε σε πολυάριθμους πολιτισμούς σε ολόκληρη τη γη, όπως θα δούμε παρακάτω αναλυτικότερα. Οι πρώτοι ερευνητές που συγκέντρωσαν και κατέγραψαν τους μύθους των λαών αυτών δεν υποψιάστηκαν το βαθύτερο νόημά τους, αλλά θεώρησαν ότι επρόκειτο για απλοϊκές λαϊκές δοξασίες, οι οποίες σηματοδοτούσαν την παιδική φάση της ανθρωπότητας. Έτσι κανείς, εκτός από τους Εσωτεριστές, δεν τους μελέτησε όπως έπρεπε. 

Τα τελευταία όμως χρόνια αυτή η αντίληψη άλλαξε. Ερευνητές όπως ο M. Eliade, ο G.Durand και άλλοι απέδειξαν ότι οι «απλοϊκές δοξασίες» ήταν βαθύτατες φιλοσοφικές θεωρήσεις που προήλθαν από λαμπρούς πολιτισμούς, για τη ζωή, το θάνατο, τον άνθρωπο, τον κόσμο και όλα τα βαθιά ερωτήματα που μας απασχολούν. Αλλά και πριν από αυτούς, μεγάλοι επιστήμονες του 20ου αιώνα, διατυπώνοντας τις πρωτοποριακές τους θεωρίες και ψάχνοντας σύμβολα για να τις απεικονίσουν, οδηγήθηκαν στους αρχαίους σοφούς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Ν.Bohr, ο οποίος για να απεικονίσει τη θεωρία της Κβαντομηχανικής, χρησιμοποίησε το πανάρχαιο σύμβολο του Γιν - Γιανγκ. Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι, οι οποίοι στις αρχές του αιώνα θεωρούνταν επιστήμονες με ακατέργαστη και ρηχή σκέψη. Όμως, με τις νέες ανακαλύψεις της επιστήμης οι σύγχρονοι επιστήμονες διαπίστωσαν -και εξακολουθούν να διαπιστώνουν- ότι όσα οι ίδιοι μόλις άρχιζαν να ανακαλύπτουν για το σύμπαν, είχαν ήδη διατυπωθεί με πολύ πιο κατανοητό και ολοκληρωμένο τρόπο από τους Προσωκρατικούς 2.500 χρόνια πριν!!! Ίσως δίκαια ο 20ος αιώνας ονομάστηκε από μερικούς «ο αιώνας των Προσωκρατικών» αφού τότε μόνο- μετά από τόσους αιώνες- οι διδασκαλίες τους άρχισαν ουσιαστικά να κατανοούνται ξανά.      

Και βέβαια δεν πρέπει να παραλείψουμε να μνημονεύσουμε και την  Ε.Π.Μπλαβάτσκυ, αυτή τη μεγάλη ερευνήτρια και Δασκάλα του 19ου αιώνα, που έδωσε τεράστια ώθηση στην κατεύθυνση της σωστής μελέτης και έρευνας των  θησαυρών του παρελθόντος.

Η διδασκαλία και θεωρία των 4 στοιχείων είναι μια απεικόνιση των καταστάσεων στις οποίες  μπορεί να υπάρξει η Ύλη. Με τον όρο ύλη δεν εννοούμε την φυσική ύλη που αντιλαμβανόμαστε αισθητηριακά και που δίνει μορφή και υπόσταση σε όλα τα πράγματα αλλά την πηγή αυτής. Όπως είναι γνωστό, η ύλη είναι συμπυκνωμένη μορφή ενέργειας.

Ο Εσωτερισμός διδάσκει ότι συνολικά υπάρχουν 7 είδη ενέργειας, τα οποία κατατάσσονται σε μια κλίμακα ανάλογα με το πόσο «λεπτές» είναι και η χονδροειδέστερη μορφή -που δονεί σε χαμηλότερη συχνότητα- είναι η φυσική ύλη. Τα 4 πρώτα είδη ενέργειας -επίπεδα δόνησης- που είναι και τα μόνα που μπορεί να χειριστεί ο άνθρωπος είναι η Νοητική, η Ψυχική, η Ενεργειακή  και η Αντικειμενική. Το 5ο επίπεδο ενέργειας, το αιθερικό, μόλις αρχίζει να γίνεται αντιληπτό, ενώ τα δύο ανώτερα είναι αρκετά απρόσιτα για την ανθρώπινη αντίληψη στην παρούσα φάση.

Τα 4 είδη ενέργειας που αντιλαμβανόμαστε ήταν γνωστά στους αρχαίους πολιτισμούς και συμβολίστηκαν με τα 4 στοιχεία:

Αντικειμενικό επίπεδο(Φυσική ύλη)    -->   ΓΗ

Ενεργειακό επίπεδο                              -->   ΝΕΡΟ

Ψυχικό επίπεδο                                    -->   ΑΕΡΑΣ

Νοητικό επίπεδο                                 -->   ΦΩΤΙΑ



Κάθε πολιτισμός και εποχή έδωσε ιδιαίτερη σημασία σε ένα η περισσότερα από αυτά, ανάγοντάς το σε κυρίαρχο στοιχείο. 

ΓΗ:

Το στοιχείο γη, θηλυκής φύσης, θεωρήθηκε από όλους τους πολιτισμούς ως  μήτρα της ζωής. Η
«Μητέρα-Γη», σύμβολο γονιμότητας, σταθερότητας και συντήρησης της ύπαρξης, λατρεύτηκε κυρίως ως χθόνια θεότητα. Είναι αυτή που γεννά και θρέφει όλα τα όντα που κατοικούν επάνω της. Ταυτόχρονα, αφού γεννάει όλες τις μορφές, το ον Γαία είναι κάτι απέραντα ζωντανό. Είναι το ένα από τα δύο όντα που αποτελούν το πρωταρχικό Θείο ζευγάρι και γονιμοποιείται από τον ουράνιο Πατέρα.  Ως θεότητα, στην ελληνική θρησκεία θεωρείται ανώτερη από τις υπόλοιπες θηλυκές θεότητες. Ο Αισχύλος στις «Ευμενίδες» πρώτα επικαλείται την γη και μετά την Θέμιδα.

Αργότερα η γη αντικαθίσταται από την Δήμητρα. Όπως ομολογεί ο Ευριπίδης στις «Βάκχες» μιλώντας για τη Δήμητρα: «Είναι η γη και κάλεσέ την με όποιο θέλεις όνομα».

Όπως είναι φυσικό, η Γη είχε μεγαλύτερη αίγλη στις αγροτικές θρησκείες και πολιτισμούς, όπως οι Σουμέριοι στην αυγή του πολιτισμού τους. Μερικοί λαοί, οι Περουβιανοί για παράδειγμα, πιστεύουν ότι κατάγονται από τα βουνά και τις πέτρες. Ο Όμηρος  δοξάζει τη γη, λέγοντας ότι είναι αυτή που χαρίζει, αλλά και που αφαιρεί τη ζωή. 

Σε χθόνιες λατρείες ή στα κατάλοιπα τους, η γη είναι πηγή δύναμης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην μυθολογία της Αρχαίας Ελλάδας αποτελεί ο Γίγαντας Ανταίος -άθλοι του Ηρακλή- ο οποίος κάθε φορά που πέφτει στη γη αντλεί δύναμη απ’ αυτή. Ακόμη, στο Χριστιανισμό οι Πρωτόπλαστοι δημιουργούνται από χώμα και νερό.

Στην αλχημεία είναι η πρωταρχική φάση μετάλλαξης του άνθρακα σε διαμάντι και συμβολίζεται με το μαύρο χρώμα.

ΝΕΡΟ:

Το νερό είναι πρωταρχική και ανεξάντλητη πηγή ενέργειας. Χαρακτηρίζεται από δυναμικότητα και μεταβλητότητα. Εξασφαλίζει μακροζωία, δύναμη, ενέργεια και καλή υγεία. Σύμφωνα με τις Βέδες,  διαθέτει θαυματουργές θεραπευτικές  ικανότητες.  Είναι σύμβολο εξαγνισμού. Το βάπτισμα στο Χριστιανισμό συμβολίζει την εξωτερική και εσωτερική καθαριότητα,  την απαλλαγή από κάθε μολυσματικό στοιχείο. Ταυτόχρονα, το πέρασμα διαμέσου του νερού συμβολίζει την αναγέννηση, τη νέα αρχή και τη νέα ζωή. Ο Χριστός βαπτίζεται για να δεχθεί το Άγιο Πνεύμα, ενώ η Θέτις βαπτίζει τον Αχιλλέα για να τον κάνει αθάνατο. Ακόμη, η βύθιση του σταυρού και η ανάδυσή του συμβολίζει την ανανέωση και ενδυνάμωση της λειτουργίας του. Αντίστοιχα στις 27 Μαρτίου γινόταν στην αρχαιότητα το λουτρό σε ποτάμι της Φρυγικής μητέρας Κυβέλης.

Η λέξη-κλειδί για το νερό είναι Ρυθμός και Περιοδικότητα. Και αυτό γιατί το νερό ανακυκλώνει συνεχώς την ενέργεια. 

Μεγάλη είναι η δημιουργική δύναμη του νερού, που επιτρέπει την ανάδυση μορφών από αυτό -π.χ. Αφροδίτη- αλλά και από την άλλη μεριά σημαντική είναι η ικανότητά του να καταλύει και να καταστρέφει κάθε μορφή ζωής. Ο μύθος του κατακλυσμού υπάρχει σε όλες τις μυθολογίες: Έλληνες, Εβραίοι, Χριστιανοί, Ινδοί, Σουμέριοι, Ιρανοί, Ασσυροβαβυλώνιοι μιλάνε για έναν ή περισσότερους κατακλυσμούς, που κατέστρεψαν κάθε μορφή ζωής πάνω στη γη. Μέσα στο νερό ενυπάρχουν όλες οι μορφές εν δυνάμει και κάποια στιγμή αποκτούν υλική μορφή.

Η βροχή είναι για πολλούς λαούς το ουράνιο σπέρμα που γονιμοποιεί τη γη και την κάνει να βλασταίνει. Οι Ινδιάνοι Πίμα του Μεξικού μιλούν για μια πολύ όμορφη γυναίκα, τη μητέρα Γη, που γονιμοποιήθηκε από μια σταγόνα που έπεσε από ένα σύννεφο.   

Στην Αιγυπτιακή μυθολογία, ο Κνεπ, ο αιώνιος κρυμμένος Θεός αναπαρίσταται με ένα φίδι που βγάζει το κεφάλι του έξω από το νερό. 

Στις Βόρειες ευρωπαϊκές χώρες το σύμπαν δημιουργήθηκε από το νερό. Επίσης, ο Μωυσής διδάσκει πως μόνο η γη και το νερό μπορούν να γεννήσουν μια ζώσα ψυχή. Οι Ινδουιστές πιστεύουν ότι ο Μπράχμα έφτιαξε τον πρώτο άνθρωπο από γη, νερό και αέρα -φυσικό, ενεργειακό και συναισθηματικό σώμα-. Το πυρ -νους- αποκτήθηκε από τον άνθρωπο αργότερα.

Στους προσωκρατικούς ο Θαλής ονομάζει την πρωταρχική και αρχέγονη ύλη  «Ύδατα του Διαστήματος». Δίδασκε ότι όλα τα πράγματα προήλθαν από το πρωταρχικό αυτό νερό.

ΑΕΡΑΣ:

Ο αέρας συμβολίζει την ψυχή. Το βασικότερο χαρακτηριστικό του είναι η μεταβλητότητα και η έλλειψη σταθερότητας. Για τον Πλάτωνα η ψυχή, δηλαδή το αστρικό σώμα, είναι το κλειδί για την κυριαρχία της λογικής στον άνθρωπο. Ο Αναξιμένης τονίζει ότι όλα προήλθαν από τον αέρα, τη θεία πνοή που έδωσε ζωή στα πάντα και εμψυχώνει τα πάντα. «…και τα πάντα παράγονται από ένα είδος πύκνωσης και πάλι αραίωσης του αέρα. Πράγματι η κίνηση υπάρχει ανέκαθεν.» Για τον Αναξιμένη, αέρας και πνεύμα είναι δύο ταυτόσημοι όροι.

Στην αρχαία Ελλάδα ο θεός των ανέμων  είναι ο Αίολος, ο οποίος όμως δεν κατέχει μια θέση στο δωδεκάθεο. Αντίθετα, στην Ινδία ο Ίντρα είναι ένας από τους μεγαλύτερους Θεούς, Θεός Πολεμιστής. Επίσης και ο Βαγιού είναι θεότητα του αέρα. Ο αέρας συμβολίζει την ορμή, την ώθηση, την τόλμη και γι΄ αυτό ταιριάζει περισσότερο σε πολεμιστές. Είναι αυτός που μπορεί να εμποδίσει ή να επιταχύνει την πορεία κάποιου, γι’ αυτό οι αρχαίοι λαοί έκαναν θυσίες σε Θεότητες του ανέμου πριν από τα ταξίδια τους. Ο έλεγχος των ανέμων απαιτεί σιδερένια θέληση και πειθαρχία: Ο Οδυσσέας δεν καταφέρνει να ελέγξει τα συναισθήματα – ανέμους και αυτό τον ξαναφέρνει πίσω στην αρχή. 

Στην αρχαία Ελλάδα επίσης σύμβολο του αέρα είναι και ο Δίας,  δεδομένου του ότι είναι ο θεός που είναι παντού και επιβλέπει τα πάντα.

ΦΩΤΙΑ - ΠΥΡ:

Το Πυρ συμβολίζει τη νόηση του ανθρώπου αλλά και την παγκόσμια. Η λατρεία της φωτιάς υπήρξε από τα πανάρχαια χρόνια μια από τις βασικότερες λατρείες πολλών πολιτισμών. Στον Μιθραϊσμό, στη θρησκεία της Αβέστα, στη Ρώμη, στην Αίγυπτο, στην αρχαία Ελλάδα, η φωτιά έχει την ίδια περίπου σημασία. Στην Ελλάδα, ο Προμηθέας κλέβει τη φωτιά και τη δίνει πρόωρα στους ανθρώπους, ενώ στην Αίγυπτο ο Ερμής ο Τρισμέγιστος διδάσκει ότι η φωτιά είναι μεταγενέστερο στοιχείο και δεν υπήρχε από την αρχή. 

Η φωτιά έχει καταστροφικές αλλά και εξαγνιστικές ιδιότητες. Έχει άμεση σχέση με τον ήλιο και αντανακλά τις ιδιότητές του. Συμβολίζει επίσης την πνευματική δύναμη. Στο χριστιανισμό κατέχει εξέχουσα θέση, αφού η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους γίνεται με τη μορφή μιας φλόγας, είναι η θεία Αποκάλυψη. Το φωτοστέφανο επίσης των Αγίων συμβολίζει την πνευματική τους δύναμη και την ισχύ της ψυχής τους. 

Το πυρ είναι το αρσενικό στοιχείο, ο Πατέρας, ο Ουρανός. Η θηλυκή του όψη είναι η φωτιά της οικιακής εστίας. 

Στο Βουδισμό, το πυρ είναι η σοφία που κατακαίει την άγνοια. Στις Βέδες ο θεός της φωτιάς, ο Άγκνι, αντιπροσωπεύει τον άξονα του κόσμου.

Στο Ζωροαστρισμό το σπέρμα των ανθρώπων έχει την πηγή του στο πυρ και όχι στο νερό. Στη Μπαγκαβάτ Γκίτα βρίσκουμε τον Κρίσνα να λέει: «Είμαι το πυρ που ενοικεί στα σώματα όλων των πραγμάτων που έχουν ζωή».  Στους Σουμέριους, ο Μαρδούκ ο πιο δημοφιλής θεός, είναι θεός του πυρός «που κατακαίει με φωτιά τους εχθρούς». Η σκοτεινή όψη του πυρός συμβολίζεται στον Χριστιανισμό και τον Μωαμεθανισμό με το «πυρ της κόλασης», ενώ στην Ινδία με την θεά Κάλι.

Από τους Προσωκρατικούς, ο Ηράκλειτος θεωρεί η πρωταρχική ουσία του σύμπαντος είναι το Πυρ από το οποίο προήλθαν με μετουσίωση όλα τα άλλα στοιχεία. «Αυτόν τον κόσμο δεν τον έπλασε κανένας, αλλά υπήρχε πάντα, υπάρχει και θα υπάρχει, μία αιώνια ζωντανή φωτιά, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο.»

Πηγή: nea-acropoli-athens.gr
Συνέχεια. . . »

Sunday 14 December 2014

Αυθεντικός εαυτός και δημιουργικότητα


Αυτό το άρθρο είναι για όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα για τον Αυθεντικό Εαυτό και θέλουν να ξαναθυμηθούν τα δικά τους μοναδικά χαρίσματα και να τα εκφράσουν με δημιουργικότητα στη ζωή με περισσότερους τρόπους.

Τι είναι ο Αυθεντικός Εαυτός;

Υπάρχουν στιγμές στη ζωή σου που νιώθεις πραγματικά ο εαυτός σου; Που νιώθεις να πηγάζει από μέσα σου εκείνη η κινητήρια δύναμη που σε ωθεί να θέλεις να μάθεις, να δημιουργήσεις, να εξελιχθείς σε αυτό που είσαι; Που μπορείς να σχετιστείς με τους άλλους ανθρώπους με τρόπο άμεσο και μοναδικό; Που εσύ ορίζεις τον εαυτό σου και τους στόχους σου και έχεις τις δικές σου προσωπικές αξίες; Εκείνες οι φορές που οι προθέσεις σου δεν έχουν απόσταση από τις πράξεις σου; Που αυτό που κάνεις προέρχεται από την καρδιά σου και όχι από έναν καθορισμένο ‘ρόλο’; Που ζεις επικεντρωμένος/η στο παρόν; Αυτές τις φορές, είτε είναι στιγμές είτε φάσεις είτε πιο μεγάλες περίοδοι στη ζωή σου είναι πιθανότατα οι φορές που είσαι σε επαφή και βιώνεις τη ζωή μέσα από τον Αυθεντικό σου Εαυτό – είσαι Εσύ!

Υπάρχει, λοιπόν, και μια άλλη διάσταση μέσα σου, κι ένα άλλο επίπεδο του εαυτού σου, το οποίο είναι πραγματικό, αληθινό, γνήσιο, ειλικρινές. Είναι ο Αυθεντικός σου Εαυτός, το κέντρο σου. Είναι εκείνη η περιοχή μέσα σου, που δεν ορίζεται από τη δουλειά σου ή τους ρόλους σου ή τους άλλους, αλλά που αποτελείται από τη σοφία σου, τα ταλέντα σου και τις ικανότητές σου.

Είναι όλα εκείνα που είναι μοναδικά δικά σου και που αν δεν τα εκφράσεις αισθάνεσαι ‘μισός’.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν τον Αυθεντικό τους Εαυτό. Όμως, μερικές φορές μέσα από τις συνθήκες και τις εμπειρίες της ζωής τους – ακόμη και από την παιδική ηλικία – μπορεί να έχει τραυματιστεί ή να έχει αποθαρρυνθεί η έκφραση και η εξέλιξή κάποιου σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό.
Οι ψυχολογικές θεραπείες είναι ένας από τους τρόπους που μπορεί κάποιος, εφ’όσον θέλει, να έρθει σε επαφή με τον Αυθεντικό του Εαυτό και να τον αναδείξει. Μερικά από τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που ζουν κυρίως μέσα από τον Αυθεντικό Εαυτό τους είναι για παράδειγμα:

Αποδέχονται τον εαυτό τους και τους άλλους – έχουν ‘ανοιχτό’ τρόπο σκέψης και τους αρέσει να μαθαίνουν από οτιδήποτε μπορεί να τους διδάξει.

Τους διακρίνει μια φρεσκάδα και φυσικότητα στη συμπεριφορά τους καθώς και πηγαίος αυθορμητισμός.

Μπορούν να έχουν βαθιές και σημαντικές διαπροσωπικές σχέσεις.

Έχουν την ικανότητα να βλέπουν μέσα από ‘φρέσκια ματιά’ ακόμα και τα πιο απλά βασικά καθημερινά πράγματα και να νιώθουν ευχαρίστηση, θαυμασμό, δέος ακόμα και έκσταση.

Έχουν τις δικές τους μοναδικές αξίες και ηθική, η προσωπικότητά τους χαρακτηρίζεται από δημοκρατικότητα με τη βαθύτερη έννοια.

Έχουν βαθύτερη την αίσθηση της ένωσης με τους άλλους ανθρώπους, σαν να είναι όλοι μέλη της ίδιας οικογένειας.

Έχουν συνήθως την ικανότητα να διακρίνουν το μη αυθεντικό ή μη ειλικρινές, για παράδειγμα στις προσωπικότητες των ανθρώπων ή στην τέχνη.

Φυσικά, δεν υπάρχουν τέλειοι άνθρωποι. Οι άνθρωποι που ζουν μέσα από τον αυθεντικό τους εαυτό για παράδειγμα, μπορεί κατά καιρούς να σοκάρουν τους άλλους με την έλλειψη ευγένειας ή να βιώνουν εσωτερικές συγκρούσεις.

Πώς μπορεί να σαμποτάρεις τον Αυθεντικό σου Εαυτό;

Κάποιες φορές μπορεί να είναι πιο ‘εύκολο’ να εκπληρώνεις τις προσδοκίες και να παίζεις τους ρόλους που περιμένουν οι άλλοι από εσένα, π.χ. η οικογένειά σου, οι φίλοι σου, οι συνάδελφοί σου παρά να εξελίσσεσαι σε αυτό που εσύ θέλεις να είσαι.

Όταν, όμως, αγνοείς και αδιαφορείς για τα μοναδικά σου ταλέντα τότε σαμποτάρεις την αυθεντική σου εξέλιξη σε αυτό που πραγματικά είσαι. Εσύ ποιους ρόλους έχεις διαλέξει να υπηρετείς; Της ‘γυναίκας από σίδερο’, της ‘παθητικής μητέρας’, του ‘αυστηρού συζύγου’, ‘του ατσαλένιου επιχειρηματία’, της ‘σέξυ ερωμένης’, του ‘διασκεδαστικού φίλου’;

Όποιος και να είναι ο ρόλος που έχεις υιοθετήσει, μπορεί να τον υπηρετείς συνέχεια και για τόσο πολύ καιρό που να έχεις πιστέψει ότι είσαι ο ρόλος και τίποτε άλλο πέρα από αυτό. Έτσι, σαν ηθοποιός, υιοθετείς το σενάριο, τη στάση και τη συμπεριφορά που θεωρείς ότι χρειάζεται να έχει ο χαρακτήρας που ‘παίζεις’.

Συνήθως, όμως, οι ρόλοι εμποδίζουν την οικειότητα και δεν επιτρέπουν σε κανένα να δει τον πραγματικό σου εαυτό. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει πολύ περιοριστικό για τον Αυθεντικό σου Εαυτό και την ανάπτυξή σου ως ολόκληρος άνθρωπος.

Μερικοί τρόποι που μπορείς να σαμποτάρεις τον Αυθεντικό σου Εαυτό είναι για παράδειγμα:

Τα δογματικά και αδιάλλακτα πιστεύω.

Ο αυστηρός και άκαμπτος τρόπος σκέψης.

Το να ορίζεσαι από τις γνώμες των άλλων.

Η υπερβολική ανάγκη να ευχαριστείς συνέχεια τους άλλους.

Το να λειτουργείς μέσα από κοινωνικούς ρόλους, προκαταλήψεις και στερεότυπα.


Συνέχεια. . . »

Saturday 13 December 2014

Ταινία: Sings

Κατά την αρχαιότητα ο οιωνός ήταν ένα μαντικό όρνεο που από την πτήση του ή τις κραυγές του οι αρχαίοι Έλληνες μάντευαν το μέλλον. Σήμερα η λέξη οιωνός σημαίνει προφητικό σημάδι.


H ταινία ανήκει στον δημιουργό της «6ης Αίσθησης», και πάλι διαπραγματεύεται το άγνωστο. Αναφέρεται στα σημάδια που είναι αποτυπωμένα πάνω στην γη. Αυτά είναι τα λεγόμενα «αγρογλυφικά». Όμως παίζει σε διπλό ταμπλό με την έννοια «οιωνός».


Σε ένα πρώτο επίπεδο φαίνεται να μιλά για τα αγρογλυφικά που βρίσκει ο πρωταγωνιστής στο χωράφι του στην έναρξη της ιστορίας, αλλά υπάρχει και ένα δεύτερο επίπεδο όπου βλέπουμε ότι πολλά πράγματα που συνέβησαν στη ζωή του ήταν ένα είδος οιωνού για αυτό που συνέβαινε στο τέλος. Μάλιστα υπάρχει αυτός ο προβληματισμός, αν όσα μας τυχαίνουν είναι συμπτώσεις ή αποσκοπούν σε κάτι, στο να μας διδάξουν κάτι, να μας κάνουν πιο δυνατούς. Ο ίδιος αρχικά χάνει την πίστη του στο θεό και μαζί με αυτό και την εσωτερική του δύναμη για ζωή. Μέσα όμως από τους οιωνούς ανακαλύπτει μια νέα δύναμη.


Η ταινία είναι επηρεασμένη από ένα πραγματικό γεγονός. Το 1978 ένας αγρότης στην Αγγλία βρήκε μέσα στο χωράφι του ένα συμμετρικό σχήμα, χωρίς όμως να φαίνονται ίχνη από τρακτέρ. Αυτό το φαινόμενο εξαπλώθηκε και σε άλλα χωράφια και πήρε διαστάσεις στα μέσα της εποχής.


Τα αγρογλυφικά είναι εικόνες άγνωστης προέλευσης και καταπληκτικής απόδοσης, αποτυπωμένες πάνω στο έδαφος. Η θεματολογία τους είναι γεωμετρικά σχέδια, μορφές ζώων ή ανθρώπων.
Ένα πολύ γνωστό σημείο που τα αφορά βρίσκεται στο Περού στην έρημο της Nazca. Πρόκειται για τεράστια σχέδια που πιάνουν μια έκταση περίπου 50 χλμ. Και γίνονται αντιληπτά μόνο από αεροπλάνο. Το ότι μετά τόσα χρόνια συνεχίζουν να φαίνονται οφείλεται στη σύσταση του εδάφους και στο κλίμα της περιοχής. Είναι πραγματικό μυστήριο πώς κατάφεραν οι άνθρωποι σε κείνη την εποχή να δημιουργήσουν κάτι τέτοιο. Θα έπρεπε να διαθέτουν εργαλεία και μέσα, που μας είναι άγνωστα. Μετά από έρευνες που γίνανε αποδείχτηκε, ότι παρέχουν πληροφορίες για την κίνηση των άστρων στο χρόνο και στο χώρο. Άλλωστε γνωρίζουμε ότι σε πολλά μέρη του κόσμου υπάρχουν αστρολογικά μνημεία που υπολόγιζαν τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες (π.χ. Στόουνχετζ).


Όμως τελικά οι ερευνητές δεν θεωρούν ολοκληρωμένη αυτή την άποψη. Πρέπει να είναι πολλά περισσότερα από αστρονομικό ημερολόγιο.
Μια άλλη άποψη είναι ότι είχαν θρησκευτικό σκοπό. Δηλαδή ότι αποτελούν ιερά μονοπάτια για θρησκευτικές συγκεντρώσεις.


Άλλη πάλι άποψη είναι ότι σχετίζονται με την ιεροτελεστία της πτώσης του νερού, είτε ως συλλέκτες νερού, είτε ως σύμβολα παράκλησης για νερό.
Φυσικά πρέπει να αναφέρουμε και την άποψη ότι είναι δημιουργίες εξωγήινων, είτε για επαφή με μας, είτε ως διάδρομοι προσγείωσης.
Επίσης σημαντικά σχέδια βρίσκονται στην Βρετανία. Ένα από αυτά είναι το λευκό άλογο του Εφιγκτον, το οποίο οι κάτοικοι της περιοχής έκλεισαν στις θρησκευτικές τους παραδόσεις και κάθε 7 χρόνια κάνουν τελετές καθαρισμού του. (Αυτή η καταγραφή είναι από τον 17ο αιώνα.)
Άλλο γνωστό αγρογλυφικό είναι ο γίγαντας του Σερν με 55μ μήκος που κρατά ένα ρόπαλο (για αυτό τον λένε και Ηρακλή) και έχει έναν έντονο τονισμένο φαλλό, από την βάση του οποίου υψώνεται ο ήλιος την αυγή της 1ης Μαΐου.


Υπάρχουν βέβαια και τα σύγχρονα αγρογλυφικά που είναι σχήματα που αποτυπώνονται μέσα σε μια νύχτα σε σπαρμένα χωράφια.
Εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού και σε πάνω από 70 χώρες σε όλο τον κόσμο. Το σχήμα τους είναι πολύπλοκο και πολλές φορές θυμίζει τα φράκταλς. Το μυστήριο της υπόθεσης έρχονται να συμπληρώσουν μαρτυρίες ανθρώπων που λένε ότι είδαν να σχηματίζονται πολύπλοκοι κύκλοι μέσα σε λίγα λεπτά.


Φυσικά υπήρξαν και περιπτώσεις που έχει αποδειχθεί ότι ήταν απάτη. Υπάρχει όμως μια βασική διαφορά στις περιπτώσεις της απάτης. Σε όσες αποδείχτηκε αυτό, τα σπαρτά ήταν κομμένα ή σπασμένα από την επέμβαση των εργαλείων που χρησιμοποιήθηκαν. Στην περίπτωση όμως των ανεξήγητων αγρογλυφικών έχουμε απλώς το λύγισμα των σπαρτών σαν να έχουν υποστεί μια θερμική πίεση που τα έκανε πιο ελαστικά. Οι επιστήμονες λένε ότι αυτό μπορεί να συμβεί με την εκπομπή μικροκυμάτων και υπέρηχων. Άλλο στοιχείο είναι ότι αυτά που θεωρούνται γνήσια, εκπέμπουν μια ηλεκτρομαγνητική ενέργεια.

Πηγή: nea-acropoli-athens.gr
Συνέχεια. . . »

Thursday 11 December 2014

Η Δύναμη του Γέλιου


Κάτι τόσο απλό και καθημερινό αλλά και τόσο σημαντικό στη ζωή μας: Το γέλιο δρα ως ένας παράγοντας απελευθέρωσης από εντάσεις και αγωνίες και ότι το να γελάμε τροφοδοτεί τα θετικά συναισθήματα. Το γέλιο μας εξανθρωπίζει και μας επιτρέπει ν’ ανοίξουμε κανάλια επικοινωνίας πέρα από τις δυσκολίες. Το γέλιο χτίζει γέφυρες χαράς ανάμεσα στους ανθρώπους και εξαγνίζει τις ανθρώπινες σχέσεις. Το γέλιο «ανοίγει» την ενεργειακή μας καμπάνα, για να λαμβάνουμε με μεγαλύτερη θετικότητα τα μηνύματα επικοινωνίας μας με «τον άλλον». 

Οι τρέχουσες ιατρικές έρευνες αποδίδουν στο γέλιο πολύ ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία και την ευημερία, δεδομένου ότι, μεταξύ άλλων θετικών αποτελεσμάτων, απελευθερώνει τις ορμόνες που ονομάζονται «ενδορφίνες» ή ορμόνες anti-stress.

Ευρέως, το γέλιο σχετίζεται με τη χαρά, την ευτυχία και την καλή διάθεση, και αποτελεί έναν εξαιρετικό μηχανισμό κοινωνικής επικοινωνίας. Αυτό είναι έτσι γιατί, στην ουσία, ο παράγοντας ενεργοποίησης του γέλιου δεν είναι η ευτυχία ή η χαρά από μόνες τους, αλλά το γεγονός ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα άλλο άτομο, στο οποίο μπορείς να δώσεις ανοιχτά και με τρόπο ειλικρινή ένα μήνυμα. Έχει αποδειχτεί ότι η σχέση μεταξύ του γέλιου μαζί με άλλους και του γέλιου σε μοναξιά είναι 30 προς 1. Χρειάζεται να υπάρχουν ένα ή περισσότερα άτομα για να γελάμε μαζί.

Το γέλιο είναι μια έμφυτη μορφή επικοινωνίας και στενά συνδεδεμένη με την προφορική γλώσσα. Ο μηχανισμός λειτουργίας του εδρεύει στην αναπνοή και παράγεται μέσω διακοπών της εκπνοής. Είναι ο ίδιος μηχανισμός που χρησιμοποιείται για την ομιλία, μόνο που στο γέλιο χρησιμοποιείται μια μορφή ακούσια και σχεδόν ημι-συνειδητή. 

Πρόσφατα, μια ομάδα ερευνητών του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, με επικεφαλής τον καθηγητή Robin Dunbar, απέδειξε επιστημονικά ότι το γέλιο είναι ένα θαυμάσιο αναλγητικό, που αυξάνει θεαματικά τα όρια αντοχής στον πόνο. 

Δεν πρόκειται για ένα απλό χαμόγελο ή για γέλια ήπια ή νευρικά, αλλά χρειάζεται ένα καλό ξεκαρδιστικό γέλιο, ώστε το σώμα μας ν’ απελευθερώσει συγκεκριμένες χημικές ουσίες, τις ενδορφίνες, οι οποίες δρουν σαν ένα φυσικό αναλγητικό.

Φαίνεται πως οι ενδορφίνες που προκαλούνται από το γέλιο, εκτός του ότι κατευνάζουν τον πόνο και προκαλούν ευφορία, μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να έχουν περισσότερη προδιάθεση για σύσφιξη των σχέσεων, για να συμμετέχουν σε ομάδες και να εργαστούν ομαδικά, δρώντας με μεγαλύτερη γενναιοδωρία. Επίσης είναι ένα εργαλείο για ν’ αλλάξει η συμπεριφορά των άλλων: σε μια ενοχλητική κατάσταση, όπως μια διαφωνία για παράδειγμα, το γέλιο αντιπροσωπεύει μια κατευναστική χειρονομία, για να μειωθεί και ν’ αποφορτιστεί η ένταση και ο θυμός.

Αυτό θα εξηγούσε, σύμφωνα με τον R. Dunbar, γιατί πάνω από 2 εκατομμύρια χρόνια πριν, οι άνθρωποι ήταν ικανοί να σχηματίσουν μεγάλες φυλετικές κοινότητες μέχρι και πάνω από 100 μέλη, ενώ οι πίθηκοι είναι ικανοί να σχηματίσουν μόνο ομάδες μέχρι 50 μέλη. Αν και όλοι οι πίθηκοι μπορούν να γελούν, παρόλα αυτά η ικανότητα για δυνατό έντονο γέλιο και η παραγωγή ενδορφινών είναι αποκλειστική των ανθρώπων.

Έτσι μπορούμε να φανταστούμε τη σκηνή που δείχνει τους αρχαίους προγόνους μας συγκεντρωμένους γύρω από τη φωτιά για να γελάσουν. Από εκεί μπορεί να έχουν βγει οι πρώτοι παλιάτσοι που θα είχαν ενώσει τους ανθρώπους στη φυλή, χάρη στην επίδραση του γέλιου. Παρόμοιος θα ήταν ο ρόλος των γελωτοποιών στις Αυλές των Βασιλιάδων, που πάντα έχαιραν μεγάλης εκτίμησης, σχεδόν σ’ όλους τους πολιτισμούς, εκτός εξαιρέσεων, όπως στην περίπτωση του μεσαιωνικού χριστιανισμού σε συγκεκριμένες φεουδαρχικές περιοχές της κεντρικής Ευρώπης.

Άλλες ευεργετικές επιδράσεις του γέλιου, από την οπτική της ιατρικής, που μπορούμε ν’ αναφέρουμε, είναι οι ακόλουθες:

Οι δείκτες του στρες μειώνονται κατά τη διάρκεια του γέλιου, οι οποίοι σχετίζονται με τη μείωση των επιπέδων της επινεφρίνης και της κορτιζόλης.

Το γέλιο αυξάνει την παραγωγή αντισωμάτων και την ενεργοποίηση των προστατευτικών κυττάρων όπως τα λεμφοκύτταρα, «Τ» κυτταροτοξικά, που παράγουν κυτταρική ανοσία, πολύ σημαντική για την αποφυγή σχηματισμού όγκων.

Τα ξεκαρδίσματα ή τα χαρούμενα και επαναλαμβανόμενα γέλια βελτιώνουν τη διάθεση, μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση.

Πρόσφατα (το 2010) ανακαλύφθηκε μια σχέση μεταξύ του γέλιου και της όρεξης, με τέτοιο τρόπο ώστε το γέλιο ν’ αυξάνει την όρεξη με τρόπο ανάλογο με τη μέτρια σωματική άσκηση.

Απελευθερώνει από τον φόβο και το άγχος και συμβάλλει στον κατευνασμό του θυμού. Επίσης συμβάλλει στην αλλαγή της διανοητικής στάσης που ευνοεί τη μείωση των ασθενειών.

Ευνοεί την πέψη, αυξάνοντας τις συσπάσεις όλων των κοιλιακών μυών και διευκολύνει την εκκένωση λόγω του ‘μασάζ’ που προκαλείται στα εντόσθια.

Αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και τον παλμό και, διεγείροντας την απελευθέρωση των "ενδορφινών", τους επιτρέπει να εκπληρώσουν μια από τις πιο σημαντικές λειτουργίες τους, όπως είναι η διατήρηση της ελαστικότητας των στεφανιαίων αρτηριών.

Μειώνει την παρουσία της χοληστερόλης στο αίμα, διότι ισοδυναμεί με μία αερόβια άσκηση και βοηθά στη μείωση της γλυκόζης στο αίμα.

Το θέμα του γέλιου ως φιλοσοφικό στοιχείο είχε ήδη επισημανθεί από τον Αριστοτέλη στο δεύτερο βιβλίο της Ποιητικής, αφιερωμένο στην κωμωδία, το γέλιο, το χιούμορ και την ιαμβική ποίηση, ως αποτελεσματικούς πομπούς της αλήθειας και αντιπροσώπους της «Κάθαρσης» ή εξαγνισμού των συναισθημάτων.


Σ’ αυτό το βιβλίο, που χάθηκε κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, ο Έλληνας φιλόσοφος υπερασπίστηκε την κωμωδία και το χιούμορ ως μια αποτελεσματική δυνατότητα ν’αμφισβητήσει τα καθιερωμένα δόγματα και ν’αποφορτίσει την ανθρώπινη ψυχή από τις πιέσεις των δογμάτων, νόμων και από καθετί «σοβαρό» που αυτά τα πράγματα επιβάλλουν στην «πολιτισμένη κοινωνία».

Πιστεύεται ότι το λεγόμενο μεσαιωνικό "Tractatus Coislinianus", που χρονολογείται τον 10ο αιώνα, περιείχε μια επιτομή ή περίληψη αυτού του δεύτερου χαμένου βιβλίου της Ποιητικής του Αριστοτέλη. Είναι ένα χειρόγραφο που εκθέτει μια θεωρία της κωμωδίας ακολουθώντας την παράδοση της Αριστοτέλειας Ποιητικής. 

Σ’ αυτό επιβεβαιώνεται ότι η κωμωδία προκαλεί το γέλιο και την ευχαρίστηση και, γι’ αυτό,  έναν εξαγνισμό (κάθαρση) από τα λογοκρινόμενα αισθήματα, συνειδητά ή ασυνείδητα, από το καθιερωμένο περιβάλλον (το κοινωνικό στάτους) και περιγράφει τα μέσα που χρησιμοποιούνται και τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προκύψει η κάθαρση. Αυτό το χειρόγραφο βρίσκεται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού.

Από μια πιο εσωτερική και βαθιά όψη, το γέλιο έχει επίσης μαγικές ιδιότητες. Όπως λέει ο Octavio Paz, στο δοκίμιό του για τη «μαγεία του γέλιου»:

«Η εργασία εξανθρωπίζει τον κόσμο και αυτός ο εξανθρωπισμός είναι αυτό που του δίνει νόημα. Το γέλιο… είναι θείο και όχι ανθρώπινο. Με το γέλιο ο κόσμος ξαναγίνεται ένας τόπος παιχνιδιού, ένας ιερός χώρος  και όχι χώρος δουλειάς. Η δράση του δεν είναι διαφορετική από αυτή της θυσίας: αποκαθιστά τη θεία κατάσταση της φύσης, τη ριζική της μη-ανθρώπινη κατάσταση. Ο κόσμος δεν είναι φτιαγμένος για τον άνθρωπο. Ο κόσμος και ο άνθρωπος είναι φτιαγμένοι για τους θεούς. Η εργασία είναι σοβαρή. Ο θάνατος και το γέλιο της αρπάζουν τη βαριά μάσκα της. Για τον θάνατο και το γέλιο ο κόσμος και οι άνθρωποι ξαναγίνονται παιχνίδια» ή θα λέγαμε… «δάχτυλα» στα χέρια των Θεών.

Στην αρχαία Ελλάδα, ο μύθος του Διόνυσου Ζαγρέα, του θείου βρέφους που γεννιέται γελώντας και παίζει με τα θεϊκά παιχνίδια του, που συμβολίζουν τα Στοιχεία του Σύμπαντος, είναι στην ίδια γραμμή σκέψης.

Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για τον ιαπωνικό μύθο της εξόδου της ηλιακής θεάς Amaterasu από την κρύπτη της σε μια σπηλιά, που δεν μπορεί να ελέγξει τα γέλια της μπροστά στην πρόκληση του άσεμνου χορού μιας θεάς, επίσης και για τα διάσημα «χαμογελαστά πρόσωπα» του πολιτισμού Totonaca-Veracruz στο αρχαίο Μεξικό, με την επιρροή των Olmeca, στα οποία αναφέρεται ο προαναφερθείς Octavio Paz 

Τελικά το γέλιο απομακρύνει και ελαχιστοποιεί τα προβλήματα και μας βοηθά με πολύ θετικό τρόπο ν’ αντιμετωπίζουμε καλύτερα τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής, με καλή διάθεση και αισιοδοξία. Ας μάθουμε λοιπόν να γελάμε από την καρδιά μας.

Το γέλιο είναι όπως ένα είδος βιταμινών που δίνει καλή υγεία στην Ψυχή.


Συνέχεια. . . »

Wednesday 10 December 2014

Χαλίλ γκιμπράν: 25 φράσεις – μαθήματα ζωής


1. Να είσαι ευγνώμων για τις δύσκολες στιγμές. Σου έδειξαν πόσο δυνατός μπορείς να είσαι.

2. Η καλοσύνη είναι αρετή των δυνατών των ανθρώπων

3. Δεν υπάρχει απόλυτη αλήθεια

4. Είναι οι μικρόψυχοι άνθρωποι εκείνοι που προσπαθούν να εξευτελίσουν τους άλλους.

5. Το κακό που κάνουν άλλοι σε εσένα είναι πιο εύκολο να το ξεχάσεις, από το κακό που κάνεις εσύ σε άλλους.

6. Μπορεί να ξεχνάς εκείνους που σε έκαναν να γελάσεις, αλλά δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσεις εκείνους που ήταν δίπλα σου στις πιο σκοτεινές στιγμές.

7. Τα απλά πράγματα στη ζωή είναι και τα πιο συναρπαστικά.

8. Η αγάπη είναι ζωή. Και η ζωή αγάπη.

9. Πάντα να βάζεις αγάπη στην δουλειά σου.

10. Για να καταλάβεις την καρδιά και το μυαλό ενός ανθρώπου, δες τι σε εμπνέει να κάνεις.

11. Η αληθινή αγάπη ποτέ δεν είναι κτητική.

12. Προσπάθησε να αντιμετωπίζεις τους κακούς τρόπους των ανθρώπων με ευχάριστο τρόπο.

13. Η αγάπη συνδέει τα πάντα μέσα σε μια απόλυτη αρμονία.

14. Δες την θετική πλευρά της ζωής.

15. Δεν βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα. Τα βλέπουμε σύμφωνα με το ποιοι είμαστε εμείς.

16. Η αληθινή αγάπη δημιουργείται όταν δυο άνθρωποι βρεθούν κοντά πρώτα στο πνεύμα.

17. Αφήστε χώρο στις σχέσεις σας.

18. Αν προσεύχεσαι όταν βρέχει, θυμήσου να προσευχηθείς και όταν έχει λιακάδα.

19. Όταν δίνεις ολόκληρο τον εαυτό σου, τότε δίνεις πραγματικά.

20. Η αληθινή ομορφιά πηγάζει από μέσα μας.

21. Τα παιδιά σου δεν σου ανήκουν. Είναι γιοι και κόρες της ίδιας της ζωής.

22. Κάθε σχέση πρέπει να είναι ελεύθερη από δεσμά.

23. Να είσαι ευγνώμων για τα καλά και τα άσχημα στη ζωή σου. Και τα δύο σου δίδαξαν κάτι.

24. Η στάση σου απέναντι στη ζωή, θα καθορίσει και την στάση της ζωής απέναντί σου.

25. Ο φίλος που βρίσκεται μακριά καμιά φορά είναι πιο κοντά σου από εκείνον που ζει στην διπλανή πόρτα.

Πηγή: enallaktikos.gr
Συνέχεια. . . »

Tuesday 9 December 2014

Ένα βότσαλο στη λίμνη. Το ξύπνημα από την υπαρξιακή ακινησία


Η ψυχή προγνωρίζει το μέλλον μας, με την έννοια των ακόμη απλήρωτων επιταγών που καλούμαστε από κείνη -επειδή το χρειαζόμαστε για να εκπληρωθούμε ως υπαρξιακά όντα-, να τις εξαργυρώσουμε.

Γι’ αυτό, μας στέλνει κατά καιρούς, συνήθως με ανεπαίσθητους τρόπους, κεκαλυμμένα, κωδικοποιημένα μηνύματα, τα οποία εμείς χρειάζεται να αποκωδικοποιήσουμε και να «διαβάσουμε» σωστά.

Το μεγαλύτερο όμως κομμάτι της ζωής μας το ξοδεύουμε ως πιστοί θιασώτες ενός εαυτού, μερικώς ή πλήρως, αυτοματοποιημένου, που αρκείται στο να στοχοθετεί τις ρουτίνες ως βασικό επίτευγμα κι ανάγκη του.

Ρουτίνες που, βέβαια, εξυπηρετούν τις ανάγκες τις φυσικής μας επιβίωσης και κοινωνικής προσαρμογής σ’ ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο διαβίωσης.

Που όμως συχνά, όταν τίθενται από το ψυχικό υποκείμενο ως βασική προτεραιότητα, συγκαλύπτουν και υπονομεύουν τις ψυχικές ανάγκες μας και τις πνευματικές μας προοπτικές.

Αυτό συμβαίνει γιατί δημιουργούν πλεόνασμα λιμνάζουσας ψυχικής ενέργειας, ενώ κρατούν την λεπτή ψυχική μας αντίληψη υποτονική, ανενεργή, δίχως εναργείς προσλαμβάνουσες.

Οι περισσότεροι από μας έχουμε οικοδομήσει –και συνεχίζουμε να το κάνουμε- την καθημερινή μας ζωή πάνω σε μια πληθώρα μηχανιστικών συμπεριφορών και συστημάτων λόγου, αντίληψης, και σκέψης έχοντας ως βασικά κριτήρια ορθότητας κι επιλογής την εξοικονόμηση ενέργειας και την υλική – σωματική μας ασφάλεια.

Στην πραγματικότητα, οι πλειοψηφία των επιλογών μας που υπαγορεύονται από τα παραπάνω κριτήρια έχουν ως αναπόφευκτο κι ανεπαίσθητο αποτέλεσμα την δραματική μείωση της διαθέσιμης ψυχοσωματικής μας ενέργειας, η οποία συνήθως λιμνάζει μέσα μας προκαλώντας πλήθος από ψυχικές κι οργανικές δυσφορίες και νόσους.

Επίσης η βούληση μας ατονεί, ή συντονίζεται με τις απαιτήσεις του αυτοματοποιημένου οργανισμού επιτείνοντας την αίσθηση της ψυχοσωματικής κόπωσης και πτώχευσης.

Για να αρχίσουν η βούληση και η ενέργειά μας να κινητοποιούνται χρειάζεται να συμβεί στην ζωή μας κάτι ασυνήθιστο κι ανατρεπτικό.

Η ανατροπή συνήθως φοράει τον μανδύα μιας δυσεπίλυτης δυσκολίας, ενός προβλήματος που δεν μπορεί να «λυθεί» μέσα από τα προϋπάρχοντα συστήματα σκέψης, συναισθηματικής αντίληψης, έκφρασης και συμπεριφοράς.

Η πίεση και η αδυναμία διευθέτησης με τους γνωστούς μας τρόπους μας αναγκάζει να κινηθούμε σε οδούς αντίθετες με τη πεπατημένη.

Σε αυτό το ανερχόμενο πλαίσιο, σταματάμε να ορίζουμε και να επιδιώκουμε ως σκοπό της ζωής μας την ασφάλεια, κι επικεντρωνόμαστε στην ανακάλυψη νέων συνιστωσών που θα μας βγάλουν από το αδιέξοδο.

Το αδιέξοδο γίνεται, έστω και για λίγο, η ευκαιρία για να μεταβούμε από τον μηχανιστικό και προβλέψιμο άνθρωπο στον ενεργά ψυχικό, καρδιακό και, κάποιες φορές, στον οντολογικό άνθρωπο.
Σε αυτόν που στην προσπάθειά του να δώσει απαντήσεις σε νέα ερωτήματα, ανακαλύπτει καινούργιες ερωτήσεις, μέσα από τις οποίες διευρύνει τις υπαρξιακές του προσλαμβάνουσες και ξανά ορίζει το νόημα και τον σκοπό της ζωής του.

Ο νέος άνθρωπος σύντομα έχει την τάση να δημιουργήσει και να ενδώσει πάλι σε ένα οικείο κανονιστικό πλαίσιο σκέψης κα συμπεριφοράς, ώστε να το ελέγχει και να περιορίσει τον «κίνδυνο» του τυχαίου και του μη προβλέψιμου.

Χρειάζεται συνεχή αυτογνωστική δουλειά κι επαγρύπνηση προκειμένου να αποκτά συνεχώς πρόσβαση στις «τρύπες» και τις «λακκούβες» της μηχανικότητας που επισκιάζουν τις κατακτήσεις του και περιορίζουν την ζωοφόρο βίωση του αέναου παρόντος χρόνου.

Πηγή: enallaktikidrasi.com
Συνέχεια. . . »

Κοινωνικά Δίκτυα

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...